Bắt đầu từ năm học 2020- 2021, học sinh lớp 1 sẽ học chương trình mới, sách giáo khoa (SGK) mới. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, công tác tập huấn giáo viên (GV) được tiến hành theo mô hình đa dạng, vừa bồi dưỡng ngay trong công việc hàng ngày, vừa bồi dưỡng qua mạng và trực tiếp. Hình thức này được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả trong khi ngành giáo dục phải nghỉ dài ngày vì Covid-19.
Nâng cao năng lực nghề nghiệp cho các thầy cô giáo để đáp ứng Chương trình GDPT mới. Ảnh: Phạm Quang Vinh.
Lựa chọn hợp lý
Hiện đã có khoảng gần 30.000 GV cốt cán trên toàn quốc được bồi dưỡng nội dung đầu tiên về thực hiện Chương trình GDPT mới và các kỹ năng sư phạm để nâng cao năng lực nghề nghiệp.
Nếu như lần thay SGK trước đây, Bộ GDĐT chỉ tập trung bồi dưỡng GV, thì lần này, Bộ xác định tập trung bồi dưỡng vào 4 đối tượng gồm giám đốc, phó giám đốc các sở, trưởng, phó các phòng giáo dục; lãnh đạo các trường phổ thông; giáo viên, giảng viên các trường sư phạm. Quá trình tập huấn GV sẽ diễn ra liên tục và trên diện rộng trong năm 2020.
Theo đánh giá của các GV, việc sử dụng hình thức bồi dưỡng qua mạng song song với bồi dưỡng trực tiếp là điểm mới quan trọng trong công tác tập huấn GV năm 2020. Những video bài giảng minh họa sẽ là một trong những nguồn dữ liệu được chương trình ETEP cập nhật lên hệ thống trực tuyến. Mục tiêu là nhằm để GV nghiên cứu và phân tích các bài giảng cụ thể, từ đó hình dung được cách tổ chức hoạt động học, phương pháp dạy học mới theo hướng phát triển năng lực. Ngoài ra, sẽ còn nhiều dữ liệu khác nhau được đưa lên hệ thống để tập huấn cho GV như tài liệu chi tiết về các nội dung bồi dưỡng, video bài giảng của các cán bộ tập huấn cung cấp thêm những gợi ý hoặc dẫn chứng cụ thể để GV dễ dàng hình dung hơn; các bài giảng điện tử tương tác, buộc GV phải tương tác với bài học và tương tác với các GV khác trên mạng trực tuyến. Qua đây, hình thành mạng lưới GV tự bồi dưỡng, trao đổi chuyên môn trên mạng.
Đại diện Bộ GDĐT cho biết hệ thống học liệu điện tử tiến tới sẽ cung cấp các dữ liệu như tranh ảnh, video minh họa cho các bài giảng của GV để họ sử dụng về lâu dài.
PGS.TS Nguyễn Văn Hiền - Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cho biết: Hiện nay, trên thế giới, công tác bồi dưỡng GV được tiến hành bằng nhiều hình thức khác nhau. Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hiền, bồi dưỡng GV theo hình thức qua mạng sẽ là một lựa chọn hợp lý. Tập huấn GV theo e-learning với hình thức học kết hợp, học đảo chiều chính là bảo đảm các tiêu chí học tập: Vừa đủ, kịp thời, cá thể hóa, mọi lúc, mọi nơi, thường xuyên, liên tục, tiết kiệm chi phí...
Tập huấn miễn phí
Vừa rồi, tại Hội nghị trực tuyến về phòng chống dịch Covid-19 của Bộ GDĐT, không ít lãnh đạo Sở GDĐT bày tỏ băn khoăn về tiến độ tập huấn GV và triển khai chọn SGK mới lớp 1 cho năm học tới.
Xung quanh vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết sẽ đưa nội dung tập huấn lên mạng để GV truy cập miễn phí, nghiên cứu nội dung chương trình mới, nghiên cứu các bài học. Việc tập huấn GV có thể tổ chức cả theo hình thức trực tuyến và trực tiếp. Riêng trong thời gian dịch bệnh diễn biến phức tạp, việc tập huấn GV có thể tổ chức trực tuyến, kết hợp với cung cấp tài liệu cho GV tham khảo. Còn về việc chọn SGK mới, hiện các bộ sách đều đã có chế bản điện tử trên mạng kèm theo tài liệu liên quan. Bộ GDĐT cũng yêu cầu các nhà trường tiếp cận, chuẩn bị cho việc chọn sách theo đúng quy trình, tiến độ.
Dẫu thế, các GV vẫn còn băn khoăn về hiệu quả của bồi dưỡng trực tuyến. Cô Thanh Hồng - Trường THCS Phù Cừ (Hưng Yên) cho rằng: Một trong những điểm yếu của GV hiện nay chính là sự thụ động và ngại thay đổi. Nhiều GV trình độ công nghệ thông tin (CNTT) còn yếu khiến cho tiếp cận các thông tin và kiến thức giáo dục trên internet chậm. Do đó, cô Hồng cùng các đồng nghiệp kỳ vọng chương trình bồi dưỡng thường xuyên ngay tại chỗ bằng nguồn học liệu mở trên nền tảng CNTT là biện pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng dạy học. Đó là việc cần có một kênh hoặc trang online để mọi giáo viên, cán bộ quản lý vào học; có hình thức kiểm tra đánh giá xem có thực hiện theo chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp dạy học hay không. Cùng với đó, cũng nên có trang web chuyên về nội dung đổi mới với danh sách cụ thể cho giáo viên từng trường. Từng cá nhân phải có báo cáo lại những kiến thức mình đã lĩnh hội được để tiện trao đổi, rút kinh nghiệm…
Ý kiến nhiều thầy cô mà chúng tôi ghi nhận cũng đồng tình cho rằng, thời đại CNTT 4.0 vừa là thách thức cũng là cơ hội của các GV, nhất là trong thời điểm hiện tại khi ngành giáo dục đang trong quá trình nghỉ dài ngày do ảnh hưởng của Covid- 19, việc bồi dưỡng trực tuyến, online cần được phát huy. Đi kèm với đó là việc đánh giá kết quả thông qua hình thức trực tuyến, tránh việc làm cho có.
Theo quy định của Bộ GDĐT thì kết quả lựa chọn SGK mới sẽ công bố vào đầu tháng 5/2020, trước khai giảng năm học mới 4 tháng. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, Bộ GDDT cũng đã phải điều chỉnh khung thời gian năm học tới lần thứ 2, nên rất có thể tiến độ lựa chọn SGK cũng như tập huấn GV sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều.