Thời gian qua, liên tiếp xảy ra nhiều vụ trọng án chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ trong đời sống hàng ngày. Chỉ vì bị ông bà chủ mắng vài câu, một người làm công đã nhẫn tâm xuống tay giết cả gia đình; chỉ vì thù tức, người ta sẵn sàng mang xăng đến đốt chết cả nhà đối thủ... Mầm mống cái ác, tội phạm vì nguyên nhân xã hội là điều khiến cho không chỉ các nhà tội phạm học phải băn khoăn suy xét.
Vừa mới đây thôi, trước vụ cháy nhà khiến 5 người thiệt mạng xảy ra tại khu biệt thự cổ ở TP Lâm Đồng (Đà Lạt), Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã có công điện yêu cầu UBND tỉnh Lâm Đồng phối hợp với Bộ Công an có ngay các biện pháp thăm hỏi, giúp đỡ thân nhân người bị nạn, đồng thời chỉ đạo khẩn trương điều tra làm rõ nguyên nhân vụ hỏa hoạn và báo cáo kết quả cho Thủ tướng Chính phủ trước ngày 20/3. Bước đầu, cơ quan chức năng xác định đây không phải là vụ cháy nổ bình thường, mà là một vụ án mạng đặc biệt nghiêm trọng.
Không chỉ người dân TP Đà Lạt nói riêng, tỉnh Lâm Đồng nói chung, mà dư luận xã hội cả nước không khỏi giật mình kinh sợ trước thông tin: Chỉ vì do thù tức, mâu thuẫn với hàng xóm mà có kẻ dám vác can xăng và đèn khò tới tận nhà nạn nhân để thiêu sống gia chủ.
Trong vụ việc này không chỉ có gia đình anh Nguyễn Thông Thăng bị thiệt hại về người và tài sản, mà ngọn lửa ác độc đó còn cháy lan cả sang những nhà kế bên khiến một số gia đình rơi vào cảnh màn trời chiếu đất, đồng thời chính nghi can sát hại gia đình anh Thăng cũng tử vong tại chỗ.
Đau lòng ở chỗ, đây không phải là vụ việc đầu tiên và duy nhất cả gia đình bị sát hại dã man chỉ vì những mâu thuẫn thường ngày. Mới 1 tuần trước thôi cũng đã xảy ra một vụ sát hại 2 cha con vào rừng kiếm mật ong tại tỉnh Lạng Sơn. Chỉ vì nghi ngờ hàng xóm nhổ mấy cây thông mới trồng, một nam thanh niên sẵn sàng vác súng kíp và dao theo chân 2 cha con nạn nhân vào rừng để sát hại. Nghi can này không chỉ nhẫn tâm xuống tay giết hại ông hàng xóm cho thỏa nỗi bực dọc trong lòng, mà còn đang tâm giết luôn con trai nạn nhân mới 11 tuổi đi theo cha để bịt đầu mối.
Trước đó nửa tháng, tại TP HCM, một người làm công đã không ngần ngại xuống tay hạ sát cả gia đình ông bà chủ chỉ với lý do bị đối xử thiếu công bằng với những người làm khác. Chỉ mới 18 tuổi nhưng Nguyễn Hữu Tình đã tỏ ra là một sát thủ khiến 5 mạng người trong gia đình ông bà chủ bị tước đoạt một cách dễ dàng.
Nung nấu ý định trả thù vì hay bị ông bà chủ mắng lười làm, Tình đã vạch ra một kế hoạch giết người hoàn hảo, tàn ác đến không ngờ. Sự hung bạo của tên sát thủ trẻ tuổi này thể hiện việc nhẫn tâm ra tay giết hại một lúc 5 mạng người không hề run sợ.
Chỉ trong vòng chưa đầy 1 tháng đã liên tiếp xảy ra tới 3 vụ thảm sát cả gia đình chỉ với nguyên nhân là những mâu thuẫn hết sức nhỏ nhặt trong đời sống hàng ngày. Tất nhiên, những kẻ thủ ác sẽ phải chịu sự chế tài nghiêm khắc của pháp luật, trả giá cho hành vi táng tận lương tâm của chúng.
Song, vấn đề ở chỗ vì sao chỉ vì sự thù tức cá nhân hết sức đơn giản mà có kẻ sẵn sàng tước đi mạng sống của cả gia đình người khác một cách dễ dàng như vậy? Chẳng phải các cụ xưa vẫn dạy: Bán anh em xa mua láng giềng gần đó ư?
Dĩ nhiên để trả lời được câu hỏi hóc búa này không phải là đơn giản, kể cả những chuyên gia về tâm lý tội phạm. Song, có những nguyên nhân dẫn đến những hành vi độc ác, cách ứng xử cực đoan đó hoàn toàn có thể lý giải được về mặt xã hội.
Chẳng hạn như đạo đức của một bộ phận nhỏ trong xã hội hiện đang xuống cấp nghiêm trọng, cùng với đó là sự giáo dục thiếu hoàn chỉnh của gia đình và nhà trường đến sự phát triển nhân cách lệch lạc, méo mó, dị dạng cũng là nguyên nhân dẫn đến lối ứng xử cực đoan, ác độc, thiếu tính thiện.
Nếu ngay từ nhỏ, mỗi đứa trẻ được bố mẹ, ông bà, chú bác và thày cô giáo dục rằng chỉ cần lấy đồ chơi của bạn mà không hỏi cũng đã là khuyết điểm, việc đánh bạn thì dù là từ nguyên nhân nào cũng là hành vi không được chấp nhận và sẽ bị phạt nặng, hay không được vô lễ với thày cô... thì tin rằng những đức hạnh ấy sẽ dần hình thành cho đứa trẻ một nhân cách hướng thiện, tránh xa cái ác.
Tất nhiên cũng không thể đạt 100% những đứa trẻ được dạy dỗ tử tế sẽ không hư, nhưng chắc chắn rằng tỷ lệ những con người xấu, vị kỷ, ác độc trong xã hội sẽ rất nhỏ.
Đó là chưa kể với việc hiện nay các loại hung khí, vũ khí nóng bán tràn lan trên thị trường cũng là điều kiện thuận lợi để kẻ thủ ác ra tay. Nếu như có ý định trả thù ai đó, người ta có thể dễ dàng sở hữu dao, kiếm, thậm chí là súng, chỉ cần bỏ ra một số tiền không lớn.
Vũ khí đoạt mạng dễ kiếm, cộng thêm việc thiếu kỹ năng sống, mất cảnh giác, không có sự phòng bị và tâm lý thờ ơ thiếu quan tâm đến người khác cũng chính là những nguyên nhân cơ bản khiến các vụ án thảm sát ngày càng gia tăng trong xã hội.
Mỗi người, mỗi nhà trong cộng đồng cần phải ý thức được mình là một tế bào cấu thành nên một cơ thể xã hội. Để cơ thể đó khỏe khoắn, phát triển lành mạnh thì cần có sự quan tâm, vun đắp một cách hợp lý thường xuyên, liên tục.
Vậy nên, bên cạnh việc cơ quan công an khẩn trương điều tra khám phá vụ án để đưa những kẻ thủ ác ra trừng trị trước pháp luật để răn đe, thì cũng cần cả xã hội quan tâm đúng mức tới giáo dục, phát triển nhân cách trẻ đúng hướng, tạo môi trường xã hội người người làm việc thiện, nhà nhà làm việc thiện, lên án những cái xấu, cái ác. Có như vậy mới hy vọng triệt tiêu mầm mống cái ác từ khi nó mới nhen nhóm hình thành.