Chúng tôi tìm về thôn La Mát, xã Phù Ủng, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên thăm ông Vũ Hữu Hưu- cụ ông cao niên đã từng đến tận trụ sở Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam để ủng hộ số tiền 100 triệu đồng từ tiền tiết kiệm cho Quỹ “Vì người nghèo”.
Ở tuổi 94 nhưng ông Hưu vẫn còn tinh tường, minh mẫn chia sẻ về câu chuyện cuộc đời mình. Từ nhỏ, sức khỏe yếu, một bên chân đi lại khó khăn nhưng ông rất chăm học và viết chữ đẹp.
“Sau cách mạng tháng Tám 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ ta phát động phong trào chống nạn mù chữ. Tôi làm theo lời Cụ Hồ, người biết chữ nhiều giúp người biết chữ ít hoặc không biết chữ. Do điều kiện sức khỏe không đi xa được nên tôi dạy chữ giúp bà con ở vùng quê mà tôi đang ở trong những năm tháng kháng chiến chống Pháp”,ông Vũ Hữu Hưu nhớ lại.
Năm 1954, hòa bình lập lại ở miền Bắc, ông trở về làng tiếp tục dạy học. Dù hạn chế về đi lại nhưng ông vẫn tích cực giúp nhân dân chống nạn mù chữ. Ông nhớ lại “ngày đó, tôi vừa dạy bình dân học vụ vừa dạy học sinh. Một ngày chia làm ba ca, trưa dạy bình dân, chiều và tối dạy học sinh”.
Dù không qua trường lớp sư phạm nào nhưng cách dạy của ông dễ nhớ, dễ hiểu nên người học, học đến đâu là biết đọc, biết viết đến đó. Với những đóng góp trong phong trào “bình dân học vụ” xóa nạn mù chữ cho nhân dân, ông Vũ Hữu Hưu được bầu là cá nhân xuất sắc của xã được đi dự Hội nghị biểu dương của tỉnh và được tặng Bằng khen của Bộ Giáo dục thời đó. Cũng tại Hội nghị biểu dương của tỉnh, ông được đề xuất cho đi học sư phạm 3 năm nhưng ông trình bày do lý do sức khỏe nên nhường cơ hội đó cho người khác.
Không chỉ hưởng ứng và tích cực tham gia phong trào bình dân học vụ theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Vũ Hữu Hưu còn học tập Bác Hồ ở ý chí, nghị lực vươn lên trong mọi hoàn cảnh và thực hành lối sống cần cù, tiết kiệm, sống nhân ái, sẻ chia với cộng đồng.
Đứng trước ngôi nhà của ông, với những vật dụng hết sức đơn sơ, giản dị, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên khi nghĩ đến số tiền 100 triệu đồng ông đã tiết kiệm được để ủng hộ người nghèo. Đáp án của câu trả lời đó được ông chia sẻ rằng, từ khi hai vợ chồng lấy nhau và ra ở riêng đã có ý thức tiết kiệm. Do sức khỏe không làm được việc đồng áng, ông ở nhà đan lát tất cả các vật dụng trong nhà từ chổi, đến rổ, nong... Những gì tự làm được ông sẽ tự tay làm để đỡ phải mua. Hoa màu thu hoạch được dùng không hết thì mang bán tích cóp từng đồng, được khoản nào ông lại đem cất. Hai vợ chồng đều thống nhất chi tiêu phải tiết kiệm mới dành dụm được, nhờ vậy mới nuôi dưỡng và chăm lo được cho 8 người con, 3 trai, 5 gái trưởng thành trong thời bao cấp nhiều khó khăn. Sau này khi được hưởng chính sách của Nhà nước đối với người tàn tật và người cao tuổi, ông vẫn chi tiêu tiết kiệm để dành dụm, tích cóp nhiều tháng, nhiều năm và được số tiền 100 triệu để ủng hộ “Quỹ Vì người nghèo”.
Việc ông Vũ Hữu Hưu ủng hộ “Quỹ Vì người nghèo” con cháu cũng không hay biết. Theo chia sẻ của ông, việc đó là việc ông đã ấp ủ từ lâu. Nhân một lần lên Hà Nội khám bệnh, ông hỏi lái xe và được anh đưa đến trụ sở Mặt trận Trung ương với lý do “đến tham quan”. Đi cùng ông có cô con dâu cả Đặng Thị Thơm và con dâu út Đặng Thị Sơn. Khi vào đến nơi, hai cô mới biết ông đến ủng hộ tiền cho người nghèo và cũng không biết ông có bao nhiêu tiền. Khi đưa số tiền ra đếm thì họ mới biết ông đã dành dụm được 100 triệu đồng. Trả lời câu hỏi của chúng tôi: Sao không dành số tiền đó cho con cháu, cụ Vũ Hữu Hưu cho biết: “Con cháu tôi không giàu nhưng cũng không nghèo, trong xã hội còn có nhiều người khó khăn cần giúp đỡ hơn. Tôi làm việc này xuất phát từ lương tâm của chính mình”.
Trong buổi trò chuyện với chúng tôi, chị Đặng Thị Sơn, con dâu út của ông Vũ Hữu Hưu chia sẻ, thời buổi này rồi mà bố chồng chị vẫn còn mặc áo vá, dép đi mòn chưa thay. Ông sống đạm bạc, tiết kiệm với chính mình nhưng rộng rãi, hào phóng với người cần giúp đỡ, với cộng đồng. Ngoài số tiền ủng hộ “Quỹ Vì người nghèo”, Tết đến ông còn “chỉ thị” chỉ có ông được mừng tuổi cho con cháu, còn con cháu không mừng tuổi ông. Ông còn dùng tiền tiết kiệm được biếu các cụ già trong xóm mỗi người 100 nghìn và giúp đỡ những người nghèo trong thôn, rồi hiến đất để mở đường…
Ông Trần Văn Vế, em vợ ông Vũ Hữu Hưu cũng dành cho ông sự kính trọng qua lời chia sẻ “Anh em, con cháu trong gia đình tôi đều nể phục bác ấy. Ông luôn dạy chúng tôi phải giữ gìn đạo đức, nền nếp gia phong từ lời nói đến việc làm mà chính ông là tấm gương mẫu mực cho con cháu noi theo”.
Từ khi sinh ra và lớn lên, cuộc đời ông Vũ Hữu Hưu vốn đã không được may mắn như người khác khi không có một cơ thể khỏe mạnh, bình thường nhưng đã không đầu hàng trước số phận. Với một ý chí, nghị lực mạnh mẽ, với tinh thần hăng say lao động bền bỉ, miệt mài, với lối sống giản dị, tiết kiệm và một tấm lòng nhân hậu, đức độ, ông không những tạo dựng cho gia đình cuộc sống ấm êm, hòa thuận mà còn sống thật vẹn tròn, ý nghĩa với quê hương, đất nước. Ông đã vinh dự được tặng thưởng Huân chương kháng chiến chống Mỹ hạng Ba. Ngót một thế kỷ, ông đã học tập và làm theo tấm gương Bác Hồ để rồi chính mình lại là tấm gương sáng cho con cháu mình và lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến với cộng đồng, xã hội.
Điều khiến chúng tôi bất ngờ hơn là dưới ngăn bàn ông hay ngồi uống nước có rất nhiếu cuốn sổ với các kích thước khác nhau do chính tay ông tự “thiết kế” từ việc tận dụng từ những cuốn vở học sinh, những bìa báo, tờ lịch, bìa lịch rồi lấy bút chì kẻ thành dòng để viết. Ông Hưu viết những điều trăn trở về cuộc sống, xã hội, đất nước, thế giới từ những điều chứng kiến, trải nghiệm và qua nghe đài, xem ti vi, trong đó ông dành nhiều nhất để nói về sức mạnh của truyền thống đại đoàn kết toàn dân tộc.
Đặc biệt ông dành nhiều trang để thể hiện suy nghĩ, tình cảm kính trọng, biết ơn của mình đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh như: “Theo tôi nghĩ cả thế giới này không có ai nghĩ và làm được nhiều để lưu truyền lại mãi mãi về sau cho mọi người làm theo như Bác Hồ của chúng ta. Bác có đức, có tài, thương dân vô hạn"; “Khi Bác còn sống Bác quan tâm nhắc nhở mọi người từ cụ già đến trẻ sơ sinh. Bác nhắc nhở nhân dân ta phải đoàn kết, từ Bắc chí Nam, miền xuôi hay miền núi, triệu người như một để cùng nhau xây dựng nước nhà giàu mạnh vững bước tiến lên chủ nghĩa xã hội”.