Từ chức phải trở thành văn hóa

Trách nhiệm chưa rõ ràng

Trong những năm qua, nhiều cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước vi phạm nghiêm trọng kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước đã bị xử lý nghiêm minh. Tính trong nhiệm kỳ Đại hội XII, cấp ủy các cấp kiểm tra hơn 264.000 tổ chức đảng và hơn 1,1 triệu đảng viên. Ủy ban kiểm tra các cấp kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm đối với hơn 15.900 tổ chức đảng và hơn 47.700 đảng viên. Qua kiểm tra, cấp ủy các cấp thi hành kỷ luật hơn 1.300 tổ chức đảng và 69.600 đảng viên.

Thế nhưng ngoài những trường hợp bị miễn nhiệm, xóa chức vụ, bị xử lý hình sự thì đa phần vẫn “vô sự”. Dư luận xã hội đặt câu hỏi, tại sao những cán bộ đảng viên giữ vị trí đứng đầu tại các cơ quan, đơn vị, có sự suy thoái, biến chất về tư tưởng, đạo đức, lối sống song không thấy cán bộ nào tự giác từ chức?

Theo nhìn nhận của ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, lâu nay vì trách nhiệm chưa rõ ràng nên nhiều người không sẵn sàng từ chức và chưa hình thành “văn hóa từ chức”.

Từ chức khi không còn đủ uy tín

Mới đây, Bộ Chính trị ban hành Quy định số 41-QĐ/TW về việc miễn nhiệm, từ chức đối với cán bộ. Theo Quy định số 41, việc xem xét miễn nhiệm được thực hiện khi cán bộ bị kỷ luật cảnh cáo hoặc khiển trách nhưng uy tín giảm sút không thể đảm nhiệm chức vụ được giao; bị kỷ luật khiển trách hai lần trở lên trong cùng một nhiệm kỳ hoặc trong thời hạn bổ nhiệm. Cán bộ có trên 2/3 số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu theo quy định hoặc 2 năm liên tiếp được xếp loại chất lượng ở mức không hoàn thành nhiệm vụ cũng thuộc diện bị xem xét miễn nhiệm.

Ngoài ra, những trường hợp bị xem xét miễn nhiệm khi bị cơ quan có thẩm quyền kết luận suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”; vi phạm những điều đảng viên không được làm; vi phạm trách nhiệm nêu gương, ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân và cơ quan, đơn vị nơi đang công tác; bị cơ quan có thẩm quyền kết luận vi phạm tiêu chuẩn chính trị theo quy định về bảo vệ chính trị nội bộ của Đảng đến mức phải miễn nhiệm.

Quy định 41 cũng xác định việc xem xét đối với cán bộ xin từ chức được căn cứ vào một trong các trường hợp như: Do hạn chế về năng lực hoặc không còn đủ uy tín để hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; để cơ quan, đơn vị mình quản lý, phụ trách xảy ra sai phạm nghiêm trọng; có trên 50% số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu theo quy định; vì lý do chính đáng khác của cá nhân.

Quy định 41 cũng nêu rõ các căn cứ xem xét việc miễn nhiệm, từ chức liên quan đến trách nhiệm người đứng đầu. Theo đó, miễn nhiệm đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng. Trường hợp người đứng đầu lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để dung túng, bao che, tiếp tay cho tham nhũng, tiêu cực thì tuỳ tính chất, mức độ sai phạm để xem xét cho từ chức. Bên cạnh đó cũng sẽ cho từ chức đối với người đứng đầu khi để cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý, phụ trách hoặc cấp dưới trực tiếp xảy ra tham nhũng, tiêu cực nghiêm trọng.

Theo ông Dĩnh, khi đã có quy định của Đảng, việc từ chức sẽ nhẹ nhàng hơn, dần dần sẽ trở thành “văn hóa từ chức”. Bởi nếu 50% tín nhiệm thấp, không còn đủ uy tín, anh phải từ chức. Có quy định rõ ràng, anh không sẵn sàng từ chức thì sẽ phải bị miễn nhiệm với lý do không hoàn thành nhiệm vụ.

“Quy trình xem xét miễn nhiệm, từ chức được thực hiện khi có đủ căn cứ miễn nhiệm, từ chức. Chậm nhất trong thời gian 10 ngày làm việc thì cấp uỷ, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, người đứng đầu cơ quan, đơn vị sử dụng cán bộ hoặc cơ quan tham mưu về công tác cán bộ có trách nhiệm trao đổi với cán bộ và đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định việc miễn nhiệm, cho từ chức trong thời gian 10 ngày làm việc; trường hợp cần thiết vì lý do khách quan thì có thể kéo dài không quá 15 ngày làm việc. Căn cứ quyết định của cấp có thẩm quyền, các cơ quan có liên quan thực hiện quy trình, thủ tục theo quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước, điều lệ, quy chế hoạt động của từng tổ chức” - ông Dĩnh phân tích và cho rằng, giờ đã có Quy định 41 thì cứ thế thực hiện và hình thành “văn hóa từ chức”.

“Khi đã có quy định của Đảng, việc từ chức sẽ nhẹ nhàng hơn, dần dần sẽ trở thành “văn hóa từ chức”. Bởi nếu 50% tín nhiệm thấp, không còn đủ uy tín, anh phải từ chức. Có quy định rõ ràng, anh không sẵn sàng từ chức thì sẽ phải bị miễn nhiệm với lý do không hoàn thành nhiệm vụ”.