Từ 'Tuần lễ vàng' 1945 đến doanh nhân thời hiện đại

Từ “Tuần lễ vàng” đến những chiến công thầm lặng

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng tuyên bố trước toàn thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập.” Nhưng ngay sau niềm vui độc lập, chính quyền non trẻ lập tức đối diện vô vàn thử thách: ngân khố quốc gia chỉ còn 1,2 triệu đồng Đông Dương, nạn đói cướp đi sinh mạng hơn 2 triệu người, giặc dốt lan tràn, thù trong giặc ngoài bủa vây. Trong bối cảnh “ngàn cân treo sợi tóc” ấy, cùng với cả dân tộc, giới doanh nhân, các nhà tư sản dân tộc yêu nước đã đóng góp hết sức quan trọng trong để góp phần xây dựng nhà nước non trẻ.

Chính phủ lâm thời phát động “Tuần lễ vàng” từ ngày 17/9 đến ngày 24/9/1945 nhằm động viên nhân dân quyên góp tiền bạc, của cải ủng hộ Chính quyền cách mạng. Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ của hàng nghìn nhà tư sản, tiểu thương và nhân dân cả nước.

Trong đó, câu chuyện về vợ chồng doanh nhân Trịnh Văn Bô - Hoàng Thị Minh Hồ đã trở thành biểu tượng của tinh thần “xả thân vì nước”. Chỉ trong vài ngày, gia đình nhà tư sản yêu nước đã hiến tặng hơn 5 ngàn lượng vàng, tương đương hàng chục triệu USD ngày nay, để cứu quốc khố. Trong một lần trò chuyện bà Hoàng Thị Minh Hồ từng xúc động kể lại với người viết bài này: “Cụ Hồ nói, đất nước lúc này như người bệnh nặng, phải truyền máu gấp. Thế là chúng tôi mở hết kho vàng, góp cho cách mạng.”

Không chỉ có gia đình Trịnh Văn Bô, nhiều doanh nhân khác như Nguyễn Sơn Hà (Hải Phòng), “ông vua sơn” của Việt Nam; Bạch Thái Bưởi, ông tổ ngành vận tải thủy, cũng dành nhiều tài sản của mình cho cách mạng. Nhiều doanh nhân không chỉ góp của mà còn trực tiếp tham gia chính quyền, đóng vai trò quan trọng trong Mặt trận Việt Minh.

Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ (19/12/1946), giới công thương hưởng ứng khẩu hiệu “Toàn dân kháng chiến” bằng hành động cụ thể: đốt kho, phá xưởng, sơ tán máy móc, chuyển hướng sản xuất phục vụ chiến tranh.

Đóng góp của doanh nhân Nguyễn Sơn Hà trong quá trình kháng chiến, xây dựng đất nước là vô cùng to lớn. Ông là đại biểu Quốc hội khóa đầu tiên, tham gia cách mạng khi kháng chiến bùng nổ. Chính nhà tư bản yêu nước Sơn Hà giúp bộ đội ta làm vỉa nhựa cách điện, sản xuất giấy than, mực in, vải che mưa, lương khô, thuốc ho… Năm 1952, ông được cử đi dự hội nghị kinh tế quốc tế ở Liên Xô. Kết thúc chuyến đi, ông cùng một số người lập ra công ty lọc đường ở Việt Bắc để phục vụ bộ đội và nhân dân. Sau kháng chiến chống Pháp, ông Nguyễn Sơn Hà trở lại Hà Nội và tiếp tục trúng cử vào Quốc hội Việt Nam khóa II, III, IV, V.

Ở miền Nam, nhiều điền chủ, nhà buôn âm thầm ủng hộ phong trào cách mạng, tiếp tế lương thực, nuôi giấu cán bộ.

Những đóng góp thầm lặng ấy đã tạo nên hậu phương vững chắc cho quân dân ta làm nên chiến thắng Điện Biên “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Đó là minh chứng cho một chân lý: doanh nhân Việt Nam, dù trong chiến tranh, vẫn gắn bó máu thịt với dân tộc, không tách rời vận mệnh đất nước.

Doanh nhân trong tâm điểm của khát vọng Việt Nam hùng cường

Sau ngày thống nhất, mô hình kinh tế kế hoạch hóa tập trung đã làm lu mờ vai trò của doanh nhân tư nhân. Tuy nhiên, Đổi mới 1986 đã tạo bước ngoặt lịch sử, giải phóng sức sản xuất, khơi dậy tinh thần kinh doanh và mở ra kỷ nguyên mới cho doanh nhân Việt Nam.

Từ đó, một thế hệ doanh nhân mới xuất hiện, trở thành biểu tượng của thời kỳ hội nhập. Đặng Lê Nguyên Vũ với thương hiệu Trung Nguyên đưa hương vị cà phê Việt đến hơn 60 quốc gia; Phạm Nhật Vượng xây dựng Vingroup trở thành tập đoàn đa ngành hàng đầu, đặc biệt tiên phong trong sản xuất ô tô điện VinFast, góp phần định vị Việt Nam trên bản đồ công nghiệp thế giới; Trương Gia Bình cùng FPT đưa công nghệ Việt vươn ra hơn 30 quốc gia; Mai Kiều Liên phát triển Vinamilk trở thành thương hiệu quốc gia, có mặt tại hàng chục thị trường quốc tế; Đoàn Nguyên Đức (Hoàng Anh Gia Lai) và Nguyễn Đăng Quang (Masan) ghi dấu ấn trong nông nghiệp và tiêu dùng nội địa.

Không dừng lại ở đó, những gương mặt mới tiếp tục làm giàu thêm bức tranh doanh nhân Việt Nam thời kỳ hội nhập. Trần Bá Dương (THACO) dẫn đầu trong ngành ô tô và cơ khí; Nguyễn Thị Phương Thảo (Vietjet Air) đưa hàng không giá rẻ Việt Nam ra thế giới; Lê Hồng Minh (VNG) trở thành người tiên phong trong lĩnh vực công nghệ số và giải trí trực tuyến; Đỗ Quang Hiển (T&T Group) và Đỗ Minh Phú (DOJI) phát triển những tập đoàn kinh tế tư nhân đa ngành, góp phần thúc đẩy nhiều lĩnh vực trọng yếu.

Những doanh nhân này không chỉ tạo dựng thương hiệu cá nhân, mà quan trọng hơn, họ góp phần định hình sức mạnh kinh tế Việt Nam. Theo Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), năm 2023 cả nước có hơn 930.000 doanh nghiệp, trong đó 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, cùng 14.400 hợp tác xã và 5 triệu hộ kinh doanh. Khu vực tư nhân đóng góp khoảng 60% GDP, tạo ra 30% thu ngân sách và thu hút 85% lực lượng lao động. Đó là những con số phản ánh rõ nét vai trò trụ cột của doanh nhân trong nền kinh tế.

Đặc biệt, nhiều doanh nhân đã chứng minh trách nhiệm xã hội cao. Trong đại dịch COVID-19, hàng loạt tập đoàn như Vingroup, Sun Group, Vietjet, FPT… đã chung tay hỗ trợ trang thiết bị y tế, quỹ vắc-xin, và các chương trình an sinh xã hội. Các doanh nghiệp tư nhân cũng đang đầu tư mạnh vào giáo dục, khởi nghiệp sáng tạo, nông nghiệp công nghệ cao và phát triển xanh, những lĩnh vực then chốt để Việt Nam đạt mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.

Hôm nay, khi Việt Nam hội nhập sâu rộng, tham gia các hiệp định thương mại thế hệ mới (CPTPP, EVFTA, RCEP), đội ngũ doanh nhân ngày càng bản lĩnh, chuyên nghiệp và mang tầm quốc tế. Những tập đoàn như Viettel, FPT, VinFast, THACO không chỉ chinh phục thị trường trong nước mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên sân khấu toàn cầu.

Doanh nhân luôn đồng hành cùng dân tộc

Từ những thỏi vàng của “Tuần lễ vàng” 1945 đến những dự án công nghệ tỷ đô hôm nay, doanh nhân Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc trong mọi bước ngoặt lịch sử. Họ là linh hồn của khát vọng Việt Nam hùng cường, là lực lượng không thể thiếu trên con đường đưa đất nước vươn tầm thế giới.

Nhìn lại gần 80 năm, từ những thỏi vàng chan chứa niềm tin trong “Tuần lễ vàng” năm 1945 đến những dự án công nghệ tỷ đô vang danh thế giới hôm nay, giới doanh nhân Việt Nam luôn đồng hành cùng dân tộc qua mọi bước ngoặt lịch sử. Họ không chỉ là những người làm kinh tế, mà còn là biểu tượng của tinh thần yêu nước, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, sẵn sàng gánh vác trách nhiệm trước vận mệnh quốc gia.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, vai trò của doanh nhân càng trở nên sống còn. Họ chính là lực lượng tạo ra của cải vật chất, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời góp phần kiến tạo tương lai bằng đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu Việt trên trường quốc tế. Từ những tập đoàn công nghệ, công nghiệp, dịch vụ đến các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, đội ngũ doanh nhân hôm nay đang giúp Việt Nam rút ngắn khoảng cách phát triển, tiến nhanh hơn trên con đường hội nhập.

Như lời Bác Hồ từng căn dặn trong thư gửi giới công thương (13/10/1945): “Nền kinh tế quốc dân thịnh vượng nghĩa là các sự kinh doanh của các nhà doanh nghiệp thịnh vượng”.

Sau gần một thế kỷ, lời dặn ấy vẫn vẹn nguyên giá trị. Và hôm nay, với khát vọng cháy bỏng đưa Việt Nam trở nên hùng cường, thịnh vượng, đội ngũ doanh nhân đang viết tiếp trang sử vẻ vang, để đất nước tự tin sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

“

“Các doanh nhân, bằng những ý tưởng sáng tạo và khả năng chấp nhận rủi ro, tạo ra doanh nghiệp đóng vai trò là động lực của tăng trưởng, tạo nhiều việc làm, nộp thuế cho nhà nước, nâng cao mức sống cho người lao động, thúc đẩy xã hội tiến bộ. Nhiều doanh nhân tài năng đã đưa doanh nghiệp vượt qua khó khăn, trở thành trụ cột trong một số ngành và lĩnh vực xương sống của nền kinh tế, có khả năng cạnh tranh quốc tế”

(Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại buổi gặp mặt đoàn đại biểu doanh nhân tiêu biểu, 11/10/2024)