Cuối năm 2021, trên trang Facebook cá nhân, Phùng Anh Tuấn (sinh năm 1984), chủ chuỗi cầm đồ F88 đã chia sẻ những hình ảnh về một căn biệt thự sang chảnh tại Hà Nội, có diện tích sử dụng lên tới 700m2, ốp đá cẩm thạch, bể bơi rộng mênh mông và nội thất cực kỳ sang trọng. Ông Tuấn làm gì mà giàu đến thế? Người ta đặt câu hỏi, cho đến khi công an vào cuộc thì sự việc lập tức sáng rõ. Nhiều người thốt lên: À ra thế...
Gần đây, hai đường dây cực khủng liên quan đến cho vay nặng lãi, cầm đồ, đòi nợ theo kiểu xã hội đen, khủng bố; cưỡng đoạt tài sản bị công an đánh sập. Đó là vụ Công ty tài chính F88 và vụ Công ty Luật TNHH Pháp Việt. Trước khi bị “sờ gáy” hai công ty này đã kịp đưa hàng chục ngàn người ở nhiều địa phương trên cả nước vào bẫy tín dụng đen. Và còn nhiều hơn thế số người vay nợ lẫn người thân của họ bị khủng bố, tra tấn tinh thần.
Cả hai hoạt động dưới danh nghĩa công ty tài chính và tư vấn luật, nhưng thực chất là cho vay nặng lãi, cầm đồ và hoạt động đòi nợ thuê. Thực chất đó là các băng nhóm tội phạm có tổ chức, hoạt động với vỏ bọc là công ty mua bán nợ, đòi nợ thuê với quy mô lớn, có sự tham gia của nhiều đối tượng. Chúng đòi nợ bằng nhiều cách rất dã man, từ việc liên tục gọi điện chửi bới, thúc ép người vay tiền, đến việc cắt ghép hình ảnh của con nợ và gia đình, dùng tài khoản mạng xã hội đăng tải các thông tin bôi nhọ.
Nhiều con nợ con hãi hùng khi cả chục gã đầy mình xăm trổ tự xưng là nhân viên thu hồi nợ hùng hổ đuổi chủ nhà rồi cứ thế vào trong ăn dầm nằm dề nhiều ngày, mặc cho con nợ khóc lóc van xin.
Những hoạt động đó chính là hoạt động tín dụng đen, cho vay nặng lãi với giá cắt cổ và cưỡng đoạt tài sản, đã bị pháp luật nghiêm cấm.
Thông tin từ Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) cho biết, dù tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến tín dụng đen đã được kiềm chế song vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp. Đặc biệt là sau thời gian dịch Covid-19, người dân gặp nhiều khó khăn về tài chính, cần nhiều vốn để phục hồi sản xuất và trang trải sinh hoạt. Các đối tượng hoạt động cho vay lợi dụng tình trạng này để tiếp cận, mời chào các gói vay không cần thế chấp tài sản. Biến tướng của tín dụng đen chính là các app trên không gian mạng, sử dụng tên gọi, logo, giao diện… giống hoặc gần giống các ứng dụng của ngân hàng chính thống để lừa đảo.
Khi đòi nợ, chúng không chỉ khủng bố con nợ mà còn tấn công, uy hiếp tinh thần người thân của con nợ. Điều 102 và Điều 4 Nghị định 15/2020/NĐ-CP, liên quan đến việc gọi điện đòi nợ người thân của người vay nợ, thì tổ chức đó sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng. Cá nhân có hành vi vi phạm như của tổ chức thì mức phạt tiền bằng 1/2 mức phạt tiền đối với tổ chức. Ngoài ra, còn bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm.
Về lãi suất cho vay, Điều 468 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định: Lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay. Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
Quy định của pháp luật là rõ ràng, nhưng vì lợi nhuận, các băng nhóm cho vay nặng lãi, cầm đồ, đòi nợ thuê vẫn hoạt động rất liều lĩnh. Lãi suất không chỉ dừng lại ở 20% mà cộng dồn lại có khi lên tới 300%/năm. Thời gian kéo dài, con nợ không tài nào thanh toán được dù đã bán cả nhà cửa, đất đai.
Hoạt động tín dụng đen với lãi suất cắt cổ và các hình thức đòi nợ thuê dã man cần phải được nghiêm trị. Không thể để các hoạt động xã hội đen, bạo lực tồn tại gây rối xã hội, đẩy nhiều người vào chỗ trắng tay, gia đình tan nát, cuộc sống không khác gì địa ngục.
Việc công an triệt phá hoạt động sai trái tại Công ty Luật TNHH Pháp Việt và Công ty tài chính F88 được dư luận xã hội đồng tình, khen ngợi; điều đó được coi là lời “tuyên chiến” với các băng nhóm xã hội đen về tài chính, làm ăn bất chính. Tuy nhiên, đó cũng là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với những người do bất kỳ lý do nào đã tìm đến tín dụng đen. Thông cảm khó khăn tài chính với họ, nhưng vẫn phải cảnh báo vì hành động của các nhóm đòi nợ thuê là rất tàn bạo. Nhưng thật đáng tiếc chỉ vì được vay tiền một cách dễ dàng mà nhiều người đã không nghĩ tới hậu quả rất thảm khốc.