Ghi nhận cho đến thời điểm này, không ít trường đại học (ĐH) gọi thí sinh trúng tuyển vượt xa so với chỉ tiêu được công bố trong đề án tuyển sinh. Điều này dẫn đến một số ngành của nhiều trường có tỷ lệ thí sinh đến nhập học cao gấp nhiều lần chỉ tiêu ban đầu.
Có trường tuyển gấp 16 lần chỉ tiêu
Với Trường ĐH Công đoàn, theo danh sách trúng tuyển ĐH chính quy năm 2021 bằng phương thức xét kết quả thi tốt nghiệp THPT, một số ngành có số thí sinh trúng tuyển vượt rất xa so với chỉ tiêu được công bố. Ngành Công tác xã hội, số thí sinh trúng tuyển là 446/200 chỉ tiêu (vượt 123%); ngành Xã hội học là 405/200, (vượt hơn 100%). Các ngành như Bảo hộ lao động, Quan hệ lao động đều vượt 80%... Như vậy có thể thấy, đa phần các ngành học của Trường ĐH Công đoàn đều có thí sinh trúng tuyển vượt chỉ tiêu.
Tương tự, Trường ĐH Kiến trúc có 19 ngành đào tạo, được chia thành 12 ngành, nhóm ngành tuyển sinh thì chỉ có 3-4 ngành có số thí sinh trúng tuyển dưới chỉ tiêu, còn lại đều vượt. Đơn cử nhóm ngành Điêu khắc và Thiết kế nội thất vượt gần 85%, ngành Thiết kế thời trang vượt 113%, ngành Quản lý xây dựng vượt 144%.
Theo công bố của Trường ĐH Tài nguyên và Môi trường TP HCM, ngành Quản trị kinh doanh có số lượng thí sinh trúng tuyển là 943 em, trong khi chỉ tiêu dành cho phương thức xét tuyển điểm thi tốt nghiệp THPT chỉ là 60. Như vậy là số thí sinh trúng tuyển cao gấp gần 16 lần chỉ tiêu.
Thống kê cũng cho thấy, tại trường này, ngành Công nghệ thông tin lấy số thí sinh trúng tuyển (445) cao gấp 8 lần so với chỉ tiêu (55). Trong khi đó, có 573 thí sinh trúng tuyển Ngành Quản lý đất đai nhưng chỉ tiêu chỉ là 125 (gấp hơn 4,5 lần)…
Chưa thể kết luận ngay?
Trên thực tế, nhiều trường có tình trạng mất cân đối trong tuyển sinh giữa các ngành, nên có hiện tượng “gọi” theo nhu cầu đăng ký, có ngành không đủ thí sinh.
Vậy phần mềm lọc ảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) hỗ trợ các trường ở mức độ nào trong quá trình tuyển sinh? Đại diện Vụ Giáo dục đại học, Bộ GDĐT cho hay, không phải năm nay mới có việc các trường đưa ra số lượng trúng tuyển cao hơn so với chỉ tiêu công bố. Các trường đưa ra số lượng trúng tuyển cao hơn khá nhiều so với chỉ tiêu thường cũng thuộc vào nhóm các trường tuyển sinh có tỷ lệ nhập học thấp.
Đại diện Vụ Giáo dục đại học cũng cho biết, phần mềm lọc ảo của Bộ GDĐT chỉ để xác định một thí sinh chỉ trúng tuyển 1 mã ngành và 1 trường, tránh trường hợp trúng tuyển nhiều nơi; giúp giảm thiểu tình trạng thí sinh “ảo”, và đảm bảo mỗi thí sinh trúng tuyển vào một nguyện vọng ở mức tốt nhất theo năng lực của thí sinh, chứ không giải quyết hết mọi vấn đề “ảo” của các trường, bởi thí sinh có quyền nhập học hoặc từ chối nhập học. Do đó, việc lọc ảo của Bộ GDĐT không ảnh hưởng gì đến việc “gọi” thí sinh của các trường.
Theo quy chế tuyển sinh của Bộ GDĐT, một trong các lỗi vi phạm mà hiệu trưởng, chủ tịch hội đồng tuyển sinh và những người liên quan bị xử lý kỷ luật là xác định sai chỉ tiêu tuyển sinh so với quy định và tuyển sinh vượt chỉ tiêu.
Trong khi, thời hạn báo cáo công tác tuyển sinh năm nay là ngày 31/12/2021, khi sinh viên chính thức nhập học và các trường đưa dữ liệu vào hệ thống báo cáo mới có con số chính xác để xác định vấn đề. Bộ GDĐT cũng đã có quy định để quản lý chỉ tiêu tuyển sinh và những trường nếu tuyển vượt sẽ chịu các chế tài xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo tinh thần Nghị định 04/2021/NĐ-CP Chính phủ vừa ban hành và có hiệu lực thi hành từ ngày 10/3/2021: Với nhóm vi phạm quy định về chỉ tiêu tuyển sinh, mức phạt tiền cao dần lên theo cấp, bậc học. Vượt từ 3% chỉ tiêu trở lên là đã bị phạt. Cùng với đó, việc các trường ĐH không công bố đề án tuyển sinh, không công khai đề án tuyển sinh, tuyển sinh sai đối tượng, tuyển vượt chỉ tiêu... đều có thể bị xử phạt tiền, mức cao nhất lên đến 100 triệu đồng cho một vi phạm.
Chế tài đã có, nhưng việc xử phạt sẽ được áp dụng ra sao là mối quan tâm của nhiều người. Bởi ngay sau khi Nghị định nói trên được công bố (hồi đầu năm 2021), đã có không ít ý kiến từ các trường ĐH cho rằng, mức phạt trong vi phạm các quy định về tuyển sinh (từ 70 - 100 triệu đồng) là quá cao. Thậm chí lãnh đạo Trường ĐH Kinh doanh Công nghệ Hà Nội nêu quan điểm, cần phải xem xét vượt chỉ tiêu trong trường hợp nào. Cứ vượt chỉ tiêu mà phạt là không hợp lý…
Như vậy xử lý vi phạm trong tuyển sinh ĐH nếu không làm thấu đáo, rốt ráo hẳn sẽ là bài toán không đơn giản với cơ quan quản lý. Thậm chí sẽ là căn bệnh “nhờn luật” khó chữa.