Tuyển sinh đại học năm 2023: Sẽ không còn điểm chuẩn chạm trần?

Bất cập từ chính sách cộng điểm ưu tiên

TS Nguyễn Phi Long - Trưởng phòng Đào tạo, Học viện Phụ nữ Việt Nam chỉ ra thực tế tại nhiều trường ĐH, do chính sách cộng điểm ưu tiên, thí sinh có điểm xét tuyển cao nhất vào trường có thể không phải là thí sinh có điểm thi cao nhất.

Đơn cử như thủ khoa của Trường ĐH Y Hà Nội năm 2022 có tổng điểm xét tuyển 31,30/30 điểm (đến từ Vĩnh Phúc). Thí sinh này đạt 8,8 điểm môn Toán, môn Hóa đạt 9,00, môn Sinh đạt 9,25 điểm và có điểm cộng khu vực 0,25 cùng 4 điểm cộng từ quy đổi giải học sinh giỏi quốc gia. Trong khi đó, á khoa của trường này là thí sinh có điểm thi môn Toán 9,2 điểm; môn Hóa 9,75 điểm; môn Sinh 9,25 điểm. Do có hộ khẩu Hà Nội nên thí sinh này không được cộng điểm ưu tiên khu vực song em có thêm 3 điểm cộng khuyến khích khi quy đổi giải học sinh giỏi quốc gia.

Nhìn từ những ngành học có điểm chuẩn “kịch trần” năm 2022 có thể thấy, khi đăng ký xét tuyển vào ngành hot của các trường top trên, nếu thí sinh không có thêm điểm ưu tiên của khu vực hay các giải thưởng, giải học sinh giỏi quốc gia… thì cơ hội đỗ là cực kỳ hiếm hoi, thậm chí bằng 0.

Điều này có thể thấy với các thí sinh trúng tuyển bằng tổ hợp C00 vào một số ngành hot của Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) năm nay có điểm chuẩn lên tới trên 29,9-29,95, nếu các em không có thêm điểm ưu tiên thì không thể đỗ. Tương tự, hai năm trở lại đây, Trường ĐH Hồng Đức (Thanh Hóa) ở một số ngành chất lượng cao đều có mức điểm chuẩn “chạm trần”. Ông Bùi Văn Dũng - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, theo danh sách thí sinh trúng tuyển vào trường, không có em nào đạt 3 điểm 10, nhưng do có cả các điểm cộng ưu tiên nên điểm chuẩn trúng tuyển lên tới 39,92, tức trung bình 9,98 điểm/môn mới đỗ.

Điều này có nghĩa, ngay cả những thủ khoa, á khoa của kỳ thi tốt nghiệp THPT tính theo tổ hợp 3 môn xét tuyển vào ĐH cũng có nguy cơ… trượt ĐH nếu em đó không sở hữu bất kỳ điểm ưu tiên nào. Rõ ràng đây là một bất cập ai cũng nhìn thấy và cần phải thay đổi để không còn tình trạng điểm thi cao vẫn trượt ĐH vào ngành yêu thích.

PGS.TS Dương Bá Vũ - Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo dục (ĐH Sư phạm TPHCM) chỉ ra, với trường top giữa, mức 0,25-0,75 điểm cộng không ảnh hưởng nhiều đến kết quả. Tuy nhiên, với trường top trên, chỉ 0,01 điểm cũng có thể quyết định đậu hay trượt nên việc cộng điểm ưu tiên dù đã được điều chỉnh trong những năm qua vẫn cần tiếp tục điều chỉnh vì quyền lợi, công bằng của thí sinh.

Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Hoàng Minh Sơn cho rằng, việc điểm chuẩn cao đến mức vượt trên cả mức điểm thủ khoa các khối đạt được đã được Bộ GDĐT phân tích và cảnh báo từ trước. Một trong những lý do đó là chính sách cộng điểm ưu tiên chưa thực sự công bằng đối với những ngành có tính cạnh tranh cao. Những ngành có nhiều thí sinh đăng ký nhưng chỉ tiêu ít thì khi điểm chuẩn bị đẩy lên cao như vậy rõ ràng điểm cộng ưu tiên dù là 0,1-0,2 đã rất quan trọng, chưa nói tới việc có thể được cộng tối đa tới 2,75 điểm/thí sinh.

“Bộ GDĐT đã dự thảo điều chỉnh việc cộng điểm ưu tiên và nhận được nhiều ý kiến khác nhau. Sau khi tính toán có sự thống nhất là sự điều chỉnh này cần có một độ trễ nhất định nên việc áp dụng sẽ từ năm 2023. Nếu áp dụng ngay từ năm 2022 chắc chắn sẽ không có hiện tượng điểm chuẩn cao đến vậy” - ông Sơn nói.

Chất lượng khác biệt

Từ năm 2023, Bộ GDĐT sẽ áp dụng quy định mức điểm ưu tiên khu vực và ưu tiên đối tượng đối với thí sinh đạt tổng điểm từ 22,5 điểm trở lên (trên tổng điểm 30 tối đa của mỗi tổ hợp 3 môn, tương đương 7,5 điểm trên thang điểm 10), sau đó sẽ giảm tuyến tính (tới 30 điểm thì mức điểm ưu tiên bằng 0). Điều này được kỳ vọng sẽ đem lại cơ hội và sự công bằng cho những thí sinh có năng lực nhưng vì không có điểm ưu tiên nên gần như mặc định không đỗ vào các ngành hot của trường top trên.

Thống kê của Bộ GDĐT cho thấy, số thí sinh thuộc diện hưởng các ưu tiên khác nhau là rất lớn, chiếm tới 75% tổng số thí sinh tốt nghiệp THPT hàng năm. Việc áp dụng chính sách ưu tiên nhằm giúp tăng tiếp cận giáo dục và đào tạo bậc cao đối với các thí sinh ở vùng khó khăn và thuộc đối tượng yếu thế. Việc áp dụng chính sách xã hội là cần thiết, tuy nhiên cũng cần đảm bảo sự công bằng, tránh để sự hỗ trợ này lại làm cho nhóm thí sinh khác bị rơi vào bất lợi và yếu thế.

PGS.TS Dương Bá Vũ đề xuất, bên cạnh việc thay đổi chính sách ưu tiên có thể tính toán lại những ngành đặc thù hạn chế cộng điểm. Chẳng hạn, với các ngành khối Y Dược, thay vì cộng điểm, có thể sử dụng chính sách ưu tiên đào tạo riêng.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn cho rằng, với những ngành có tính cạnh tranh cao, đòi hỏi năng lực chuyên biệt, Bộ GDĐT khuyến khích các trường tổ chức kỳ thi bổ sung hay có phương pháp, phương thức xét tuyển đảm bảo tính phân loại cao hơn, đánh giá năng lực chuyên biệt tốt hơn. Hiện nay, một số trường ĐH đã xét tuyển dựa trên những kỳ thi đánh giá năng lực; xét tuyển kết hợp phỏng vấn…