Tỷ lệ tử vong ở người trẻ gia tăng đang báo động
Theo báo cáo mới của Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) trực thuốc Đại học Washington (Mỹ), tuổi thọ trung bình toàn cầu đã phục hồi về mức trước đại dịch Covid-19. Tuổi thọ trung bình của phụ nữ đạt 76,3 năm và của nam giới là 71,5 năm, tăng hơn 20 năm so với năm 1950.
Tuy nhiên, đằng sau bức tranh tích cực ấy là thực tế đáng lo ngại: số ca tử vong ở thanh thiếu niên và người trẻ đang gia tăng ở nhiều nơi trên thế giới.
Covid-19 từng là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu vào năm 2021, nay đã rơi xuống vị trí thứ 20. Bệnh tim và đột quỵ một lần nữa trở lại là 2 nguyên nhân cướp đi nhiều sinh mạng nhất trên thế giới. Các bệnh truyền nhiễm như sởi, tiêu chảy và lao đã giảm mạnh, song các bệnh không lây nhiễm hiện chiếm gần 2/3 số ca tử vong toàn cầu, trong đó có tiểu đường, bệnh thận mãn tính và Alzheimer.
“Dân số đang già hóa nhanh, trong khi các yếu tố nguy cơ sức khỏe ngày càng phức tạp, mở ra một kỷ nguyên mới cho những thách thức mang tính toàn cầu” - Giáo sư Christopher Murray - Giám đốc IHME, nhận định. Ông gọi kết quả nghiên cứu này là “hồi chuông cảnh tỉnh” cho các chính phủ và hệ thống y tế trên toàn thế giới.
Báo cáo cho thấy gần một nửa gánh nặng bệnh tật toàn cầu có thể phòng tránh được nếu kiểm soát hiệu quả các yếu tố rủi ro như huyết áp cao, hút thuốc, béo phì, cholesterol cao và tiểu đường. Trong giai đoạn 2010-2023, gánh nặng bệnh tật do béo phì tăng 11%, do đường huyết cao tăng 6%. Ngoài ra, ô nhiễm không khí, phơi nhiễm chì và các vấn đề sức khỏe tinh thần đặc biệt là trầm cảm, cũng là những nguyên nhân gia tăng rủi ro tử vong.
Đáng chú ý, tỷ lệ tử vong đang tăng trở lại ở nhóm tuổi 5-39 tại nhiều khu vực. Ở Bắc Mỹ, nhóm 20-39 tuổi ghi nhận mức tăng tử vong lớn nhất trong thập kỷ qua, chủ yếu do tự tử, sử dụng ma túy và lạm dụng rượu. Tại Đông Âu, Caribe và châu Phi hạ Sahara, tỷ lệ tử vong ở trẻ em và thanh thiếu niên cũng tăng do bệnh truyền nhiễm và tai nạn.
Chênh lệch tuổi thọ giữa các khu vực vẫn rất rõ rệt: ở các nước phát triển, tuổi thọ trung bình đạt 83 năm, còn tại khu vực hạ Sahara của châu Phi chỉ khoảng 62 năm. Các chuyên gia cảnh báo, việc cắt giảm viện trợ y tế quốc tế có thể khiến khoảng cách này ngày càng nới rộng.
