Ước mơ có thật

Loa xóm phát tin Nhà nước hỗ trợ xóa nhà tạm, bà Phùng Thị Toán, ở thôn Đồng Dân, xã Đồng Thịnh, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ nghe mà vui mừng thấp thỏm. Cán bộ Mặt trận đến thăm và nói bà sẽ được 60 triệu đồng xây nhà mới. "Vừa mừng vừa lo bác ạ. Thân già lấy gì mà xây, xã làm tất đấy", bà kể lại với phóng viên Báo Đại đoàn kết.

Đã 82 tuổi, sống đơn thân trong căn nhà dột nát ở xóm đồi, nơi chỉ cách thị trấn phố huyện vài trăm mét, hằng ngày bà lọ mọ, lủi thủi bên cái giường cũ với chiếc radio giá 350 ngàn đồng mà đứa cháu mua cho. 6 người con đã lập gia đình nhưng nghèo quá. Con gái út sinh năm 1978 cũng bệnh tật đơn thân, hằng ngày qua chăm bà. Nhà nước hỗ trợ hai mẹ con 1,5 triệu đồng/tháng tiêu dè sẻn rau cháo. Mỗi khi mưa gió nhà dột cả ba gian, bà gượng sức rải mảnh ni lông lên chốc màn đỡ ướt chỗ nằm mà co quắp cả đêm...

Cán bộ xã huy động người, ào ào đào móng, xây cất, lắp cửa. Căn nhà mới chỉ xây hai tuần, mái khung thép lợp phi-bờ-rô sáng sủa. Hàng xóm góp cho cái cửa cũ, anh con cả sắm lại bàn thờ, và giường bà đã có màn tuyn mới. "Ơn lắm. Khỏe hẳn ra, tôi còn trồng thêm rau đấy", bà chỉ ra khoảng vườn có những ngọn bí vươn non.

Tổng nguồn lực hơn 45 tỷ đồng xóa 488 nhà tạm ở Yên Lập thì có tới gần 14 tỷ đồng do dân đối ứng mà chưa kể hàng trăm ngày công huy động hiến sức. Chủ tịch MTTQ Thị trấn Yên Lập, ông Đinh Viết Bắc, dẫn nhà báo vào xóm Mơ ven núi. Gia đình anh chị Nguyễn Văn Thêm - Hà Thị Sinh, hộ nghèo nhất xóm, vừa có nhà mới chưa sơn. Phòng khách, bếp và 4 phòng ngủ khép kín, trị giá xây 270 triệu đồng. Cạnh đó còn ngôi nhà cũ ọp ẹp, nơi cả gia đình tá túc 25 năm qua, giờ sẽ làm chuồng gia súc.

Anh Thêm, từ xóm đất cằn, một đêm rời vợ con nheo nhóc, bắt xe lên vùng biên giới ở Lào Cai làm bốc vác thuê. Dính tai nạn. Thân tàn trở về xóm núi, nhà nghèo càng thêm cùng cực, đã 16 năm chữa trị mà chân tay người đàn ông 46 tuổi giờ lấy bấy, cầm ca nước run đổ. Chị Sinh yếu gầy tọp cố đi cấy thuê, xách hồ gắng kiếm tiền gạo thuốc. Túp lều mái lá mủn nát có người đàn ông mà không thể rọi chỗ dột... "Em vay ngân hàng chính sách hơn 200 triệu đồng. Nhà nước cho 60 triệu đồng, xã liên tục động viên lại huy động bao người giúp công, em quyết làm bác ạ. Xong nhà mà thấy khỏe ra", chị Sinh cười rất tươi kể với chúng tôi khi vẫn đang cầm xẻng khơi rãnh nước ven căn nhà mới.

"Cảm ơn Nhà nước lắm. Nhà nước cho bảo hiểm y tế, 100 ngàn tiền điện hằng tháng, đỡ lắm. Dù còn nhiều nỗi lo nhưng gia đình em có vườn bạch đàn kia đợi đủ tuổi là sẽ chặt bán", ánh mắt chị Sinh tươi lên khi chỉ tay phía đồi, rồi dựa lưng vào tường nhà mới, song một thoáng như rùng mình. Hẳn chị lại nhớ bao đêm gió núi buốt cắt khi vách nhà cũ hoác ra muôn vàn lỗ lở rất to, mấy mẹ con chỉ biết ôm nhau trong đói rét...

Đã tuổi xưa nay hiếm, vợ chồng ông Nguyễn Văn Mão sống trong căn nhà gỗ mọt ở thôn Miếu Hạ. Gió đồi táp qua mỗi ngày, vợ chồng ông bất lực nhìn mùn bụi lã chã khắp nhà. Đêm giấc chập chờn, ông bà rất sợ giông gió đánh sập ngôi nhà mọt yếu. "Mấy lần dui mè mối gặm đứt mẩu rơi suýt trúng mặt", ông Mão đang ốm vẫn gượng dậy tiếp chuyện nhà báo giữa trưa oi.

Từng là lính vận tải Trường Sơn, trở về đất núi xã Thịnh Hưng, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái, ông Mão nhiều năm làm xã đội, công an xã, hội cựu chiến binh, rồi về hưu mà đau ốm liên miên bởi ung thư do phơi nhiễm da cam. Con giai út đi làm ở Sa Pa (Lào Cai) đã phải thôi việc về quê chăm bố. Quanh vườn trồng bưởi, quế nhưng chưa có thu. Lợn gà không nuôi được nữa, lương hưu là an sinh duy nhất. "Sống với thuốc nhiều hơn với cơm", ông nói nhưng kèm tiếng cười sảng khoái khi kéo chúng tôi ra khoảnh vườn thăm ngôi nhà mới sắp độ khánh thành.

“Chỉ đạo quyết liệt, kết hợp nguồn chính sách của Nhà nước, lồng nghép cả Chương trình MTQG và nguồn lực toàn xã hội, đó là cách làm hay. Trong đó việc cán bộ xã thường trực áp sát cơ sở và "Tổ công tác xóa nhà tạm" sẵn sàng 24/7 đi động viên và thuyết phục cộng đồng, người thân, dòng họ cùng chung tay là điều quan trọng nhất”- Đây là quan điểm của lãnh đạo tỉnh Phú Thọ tại tất cả các cuộc họp bàn xóa nhà tạm.

Rất quyết liệt, huyện Yên Lập có các tổ bám thôn và báo cáo tiến độ từng ngày. Mắc gì, khó gì, cứ linh hoạt xử lý kèm báo cáo xin ý kiến. Hộ bà Toán thiếu gạch, xi măng, cán bộ rút túi ứng luôn mà không đợi nguồn. Hộ anh Thêm cần tháo gỡ nhanh quy trình cho vay hỗ trợ, cán bộ xách xe máy đèo anh đi thực hiện cho xong. Chủ tịch huyện là Trưởng ban nhưng báo cáo Bí thư những phát sinh lớn để nhận chỉ đạo xử lý.

Chỉ vài tháng, Yên Lập đã khởi công gần 100% (500 nhà), trong đó một nửa đã khánh thành và bàn giao cho dân. "Còn khoảng 150 hộ vướng pháp lý đất do chưa tách thửa hoặc chuyển đổi, và một số hộ có đất cắm ngân hàng, chúng tôi đang nỗ lực xử lý nhanh, quyết tâm hoàn thành sớm" - ông Đinh Hải Nam, Phó Chủ tịch huyện, trao đổi với PV Đại đoàn kết.

Để không ai bị bỏ lại phía sau ở nơi nghèo nhất cả nước, huyện Trạm Tấu (Yên Bái) còn huy động già làng, trưởng bản, người có uy tín khích lệ từng hộ nghèo và cả dòng họ. Lãnh đạo huyện tăng buổi "Ngày cuối tuần cùng dân". Chỉ ngay đầu tháng 5/2025, Trạm Tấu đã cán đích xóa nhà tạm trước một tháng so với kế hoạch đề ra với tổng kinh phí hơn 14 tỷ đồng, xóa và sửa chữa xong 253 nhà rách nát.

Rẻo cao Mù Cang Chải, nơi có hàng ngàn mảnh đời éo le đang tá túc trong 771 ngôi nhà dột nát thuộc diện hỗ trợ, còn ra "nghị quyết xóa 5 nhà tạm/ngày" khi quyết liệt cử cán bộ xuống tận bản xắn tay bốc vác vật liệu. Đích thân Bí thư Huyện ủy liên tục kêu gọi doanh nghiệp, nhà hảo tâm hỗ trợ mua từng viên gạch, từng bao cát, tạo thành phong trào tương thân, tương ái rộng khắp ở Mù Cang Chải. Đây trở thành điểm sáng khi hoàn tất sớm nhất ở tỉnh Yên Bái về xóa nhà tạm.

Ở nơi địa hình hiểm trở, vận chuyển vật liệu khó khăn, nắng mưa cực đoan, nhưng Yên Bái luôn rõ quan điểm "Xây nhà mới cho người nghèo cũng là xây dựng chỉ số hạnh phúc cho người dân", đặc biệt người yếm thế và gia đình chính sách gặp khó khăn, hoạn nạn. Nụ cười của ông Mão cũng là niềm hân hoan của 2.208 hộ gia đình ở Yên Bái có nhà mới (đầu tháng 5/2025 đã có hơn 1.500 hộ "tân gia"). Và Yên Bái đã hoàn tất sứ mệnh nhân văn này vào ngày 23/6 với tổng kinh phí 120,69 tỷ đồng, vượt trước kế hoạch 80 ngày. Và cũng ít ai biết rằng giai đoạn 2016-2020, Yên Bái đã hỗ trợ xây 9.000 căn nhà cho người nghèo, một kỳ tích rất đáng phát huy.

Không thể kể xiết nỗi buồn và niềm vui của những mái nhà nghèo. Chúng tôi ấn tượng khi Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ xã Thịnh Hưng, anh Phạm Công Tỉnh, dẫn đến thăm gia đình chị Lương Thị Hoa (57 tuổi) ở thôn Trung Tâm. Người đàn bà bấy nay cô độc, yếu ớt vì thấp khớp sống trong túp lều ẩm thấp, và dường như bị người thân xa lánh do mâu thuẫn gia đình. Nhưng Đảng và Nhà nước cùng toàn dân không bỏ rơi chị. Anh Tỉnh cho biết tất cả cán bộ xã đã phân công trực tiếp xuống đây, người khuân vác, người san gạt, người chỉ đạo thợ. Thiếu gì tự cán bộ bổ sung nấy. Căn nhà xây xong đã "sạc pin" cho mảnh đời cô quạnh của chị Hoa. Vin tay vào cánh cửa nhà mới, chị khóc nói lời biết ơn, và khóc như vừa thoát một hoàn cảnh ứ nghẹn từ phía túp lều rất nặng tâm can đang sụp xuống...

Cảnh nghèo nào từ ngôi nhà dột nát cũng có nét chung. Cạn sức lao động, tai nạn hoặc ốm bệnh nhiều năm, đơn thân thiếu nương tựa. "Chúng tôi trăn trở giải pháp sinh kế cho các hộ này. Sức lao động của họ rất hạn chế, và điều này khiến thu nhập sản xuất là bài toán khó ngay cả khi họ đã có nhà mới", Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Lập (Phú Thọ) Đinh Hải Nam nói với phóng viên Đại đoàn kết. Nhưng rõ ràng "an cư mới lạc nghiệp", là biểu tượng cuộc sống ổn định, từ đây thắp lên niềm tin cho từng thân phận nghèo. Tiêu chí nhà ở là điều kiện thoát nghèo số 1.

Thông điệp từ lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ và Đoàn Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam “Mái ấm cho đồng bào tôi" có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đã tác động đến mọi tầng lớp nhân dân. Một nhiệm vụ trọng tâm về an sinh xã hội năm nay, hãy bằng mọi cách huy động nguồn lực, dám nghĩ dám làm và dám chịu trách nhiệm, cứ "đảng viên đi trước, làng nước theo sau" mà làm - nói với các cán bộ, đảng viên trong Lễ khởi công Chương trình xóa 3.372 nhà tạm, nhà dột nát hồi đầu năm nay ở Đất Tổ, ông Phùng Khánh Tài - Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Phú Thọ, vừa truyền cảm hứng vừa tiếp động lực quyết tâm cho tất cả mọi người chung tay vào cuộc.