Vaccine cho trẻ em

Trước đó, tại cuộc họp với các đơn vị vào sáng cùng ngày, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, bằng mọi giải pháp phải đủ vaccine và tiêm cho các cháu sớm nhất. Cần làm rõ những loại vaccine nào đang thiếu, hình thức mua sắm thế nào.

Theo Viện phó Vệ sinh dịch tễ trung ương Dương Thị Hồng, toàn quốc có 9/11 loại vaccine trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia còn đủ số lượng; đang thiếu 2 loại vaccine 5 trong 1 (phòng viêm gan B, bạch hầu, ho gà, uốn ván và viêm phổi, viêm màng não do vi khuẩn Hib), vaccine 3 trong 1 (phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván). Bà Hồng đề xuất đàm phán giá nhập vaccine 5 trong 1 "càng sớm càng tốt".

Trong khi đó, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà cho rằng địa phương không thiếu kinh phí, không sợ trách nhiệm nhưng đang thiếu cơ chế mua sắm. Do đó, Bộ Y tế cần mua sắm tập trung và điều phối cho địa phương.

Đây không phải lần đầu tiên việc thiếu vaccine tiêm chủng cho trẻ em được nêu lên. Mới nhất, sáng 11/5, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cũng đã chủ trì cuộc họp nghe Bộ Y tế báo cáo về ban hành các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực y tế; phương án giải quyết khó khăn, vướng mắc đối với 2 dự án xây dựng cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức; vấn đề tự chủ bệnh viện. Trong đó có việc phải bảo đảm đủ vaccine cho chương trình tiêm chủng mở rộng. Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế tiếp tục có phương án thực hiện đặt hàng hoặc đấu thầu tập trung cấp quốc gia, đàm phán giá để các địa phương có căn cứ mua sắm, không để thiếu vaccine cho tiêm chủng mở rộng.

Đáng chú ý, tại cuộc họp ngày 11/5, nhiều ý kiến đã nêu khó khăn, vướng mắc trong việc bảo đảm vaccine cho chương trình tiêm chủng mở rộng sau khi chuyển từ cơ chế đặt hàng tập trung của Bộ Y tế để phân bổ cho các địa phương sang để cho các địa phương tự đấu thầu mua vaccine. Cụ thể, một số loại vaccine thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng vốn được cung cấp theo cơ chế đặt hàng nên chưa có nhà cung cấp, không có kê khai giá, chưa có số đăng ký lưu hành… nên không đủ điều kiện để đấu thầu, mua sắm; cơ chế kiểm định các lô vaccine trước khi tiêm chủng cũng gây khó khăn cho các địa phương nếu thực hiện riêng lẻ.

Việc tiêm chủng cho trẻ là vấn đề quan trọng của tất cả các quốc gia, bảo đảm những thế hệ công dân khỏe mạnh, dân tộc khỏe mạnh. Vì thế, tiêm chủng được xác định là biện pháp y tế dự phòng đặc biệt. Do đó, nếu chậm được tiêm chủng do thiếu vaccine trẻ dễ có nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm.

Theo bác sĩ Dư Tấn Quy (Bệnh viện Nhi đồng 1, TPHCM), nếu tiêm vaccine không đúng lịch, tiêm không đủ mũi hoặc khoảng cách các mũi tiêm quá xa thì hiệu lực vaccine giảm đi rất nhiều, không thể bảo vệ được trẻ. Tùy theo các loại vaccine nếu tiêm chủng không đúng lịch, tiêm quá xa thời gian đã quy định thì hầu như phải tiêm lại từ đầu. Nguy hiểm hơn là trẻ có nguy cơ bị lây nhiễm các mầm bệnh do lượng kháng thể không đủ để bảo vệ trẻ.

Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia triển khai tại Việt Nam từ năm 1981, do Bộ Y tế khởi xướng với sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc. Chương trình có mục tiêu ban đầu là tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới một tuổi, bảo vệ trẻ khỏi mắc 6 loại bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao. Từ năm 1985, toàn bộ trẻ em dưới 1 tuổi trên toàn quốc đã được tiếp cận với Chương trình tiêm chủng mở rộng. Đến năm 2010, đã có 11 vaccine phòng bệnh truyền nhiễm phổ biến, nguy hiểm cho trẻ em được đưa vào Chương trình gồm vaccine phòng bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi, viêm não Nhật Bản, tả, thương hàn, viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib.

Tuy nhiên, nhiều tháng qua, tình trạng thiếu vaccine tiêm chủng mở rộng xảy ra tại nhiều địa phương khiến người dân rất lo lắng. Nguyên nhân chính được cho là do quá trình chuyển đổi cơ chế từ mua sắm vaccine bằng ngân sách trung ương sang chuyển giao cho các địa phương triển khai.

Để phòng bệnh cho trẻ, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo trẻ em cần phải được tiêm chủng vaccine đầy đủ và đúng lịch trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Đối với trẻ hoãn tiêm cần được tiêm bù ngay trong tháng, không chờ đợi sang tháng sau dẫn đến trẻ không có miễn dịch phòng bệnh và mắc bệnh sớm.

Nhân đây, cũng xin được nhắc lại câu khẩu hiệu thường thấy tại các trạm y tế phường/xã, đó là: “Tiêm chủng đầy đủ là hạnh phúc của trẻ thơ”.