Vào thời khắc chuyển giao năm cũ sang năm mới, cúng giao thừa là nghi lễ truyền thống có từ lâu đời, gia đình chuẩn bị mâm cúng giao thừa ở ngoài trời và trong nhà.
Theo Vietnamnet, trong sách Nghi lễ dân gian – Nghi lễ cúng gia tiên, nhà nghiên cứu Minh Đường lưu ý cúng giao thừa là lễ quan trọng nhất trong dịp tết Nguyên đán. Theo phong tục cổ truyền, đêm giao thừa là khoảng thời gian của sự yên bình, rũ bỏ muộn phiền, cầu mong năm mới may mắn, hanh thông.
Nghệ nhân ẩm thực Nguyễn Thị Ánh Tuyết lưu ý, đêm giao thừa, gia chủ nên cúng thần linh ngoài trời trước, sau đó mới cúng gia tiên trong nhà. Phần lớn mọi người chuẩn bị 2 mâm cúng: cỗ chay ngoài trời và cỗ mặn trong nhà. Tuy nhiên, cũng có gia đình cúng cỗ mặn ngoài trời.
Về lễ vật trên mâm cỗ cúng giao thừa tết Giáp Thìn 2024, nghệ nhân Ánh Tuyết cho rằng, không có tục lệ nào bắt buộc cỗ cúng phải có những món ăn đặc biệt hay sản vật hiếm có.
Từ xưa đến nay, lễ vật vẫn theo quan niệm khả năng bao nhiêu thì bày bấy nhiêu. Quan trọng là lòng thành, tâm hiếu thuận. Dù vậy, mâm cỗ cúng giao thừa hàng năm đều có những món ăn truyền thống và lễ vật phổ biến.
Mâm cỗ cúng thường có: Bánh chưng, giò, chả, nem rán, xôi gấc (xôi các loại), thịt gà, thịt đông, đĩa xào, canh măng, rượu (bia, thức uống khác).
Cỗ ngọt gồm: Bánh kẹo, mứt Tết, trầu cau, hoa, đèn (nến), hương.
Văn khấn cúng Giao thừa Tết 2024
Theo Dân Việt, Lễ cúng giao thừa (lễ Trừ Tịch) thường được tiến hành vào giờ Tý (23 giờ đến 1 giờ) ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp (tháng 12 âm lịch), tùy theo năm thiếu hay đủ.
Bài văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời trong sách Văn khấn Nôm:
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành khiển
Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Nay là phút Giao thừa năm Giáp Thìn
Chúng con là ...............................
Ngụ tại ........................
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn Sự cát tường. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.
Cúi xin chín phương Trời mười phương chư Phật cùng Chư vị tôn thần chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Cúng Giao thừa Tết 2024 bao gồm lễ cúng ngoài trời và trong nhà.
Một số lưu ý khi cúng Giao thừa Tết 2024
- Thực hiện nghi lễ cúng giao thừa ngoài trời trước rồi mới đến cúng giao thừa trong nhà.
- Giờ cúng đẹp nhất là 0h, ngày 1/1 âm lịch của năm.
- Mâm cúng cần phải được chuẩn bị đầy đủ và bê ra trước giờ giao thừa.
- Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời nên đặt ở hướng Bắc (cúng Thượng Đế) hoặc hướng Đông (cúng Thiên Tử là vua) tùy theo từng gia đình.
- Chuẩn bị bài cúng giao thừa kỹ lưỡng.
- Trang phục của người thực hiện nghi thức cúng giao thừa cần phải gọn gàng, tươm tất.
- Giọng đọc văn khấn giao thừa to, rõ ràng, mạch lạc
- Khi cúng cần thành tâm, không vừa cúng vừa nói chuyện riêng.