Ngày 23 tháng Chạp hàng năm là ngày cúng ông Công, ông Táo hay còn gọi là Tết Táo quân, là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam.
Ngoài mâm lễ cúng thì văn khấn ông Công, ông Táo hay còn gọi Văn khấn Táo quân 23 tháng Chạp, một số nơi còn gọi là bài khấn ông Công, ông Táo về trời. Đây là một nét văn hóa truyền thống không thể thiếu nhằm bày tỏ sự tri ân đối với các vị thần đã quanh năm lo toan cai quản duy trì nếp sinh hoạt gia đình, đồng thời văn khấn ông Công, ông Táo còn nhắc nhở mỗi người có trách nhiệm hơn trong việc quan tâm, vun vén hạnh phúc gia đình.
Theo quan niệm của người Việt thì 23 tháng Chạp hàng năm chính là ngày Táo Quân về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng những điều đã tận mắt chứng kiến ở dưới trần gian. Ông Công, ông Táo bay về trời trong ngày này bằng cá chép vàng. Nó trở thành một hình ảnh quen thuộc trong quan niệm của người Việt từ xa xưa.
Chính vì thế, vào ngày này hàng năm, các gia đình sẽ chuẩn bị đầy đủ lễ vật, đầy đủ mâm cỗ để hành lễ, đọc văn khấn cúng ông Công, ông Táo với mong muốn tỏ lòng thành kính. Vì vậy, tìm hiểu để chuẩn bị lễ vật đầy đủ, mâm cúng trọn vẹn và có bài văn khấn chuẩn xác là điều mà mỗi gia đình cần tìm hiểu đầy đủ, chi tiết.
Các lễ vật cúng Táo Quân gồm: Mũ ông Công ba chiếc trong đó hai mũ dành cho các ông Táo (có hai cánh chuồn) và mũ dành cho Táo bà (không có cánh chuồn). Một chiếc áo và một đôi hia bằng giấy.
Ba con cá chép sống để các ông và bà Táo có phương tiện về chầu trời. Ở miền Bắc người ta còn cúng một con cá chép còn sống thả trong chậu nước, ngụ ý “cá hóa long” nghĩa là cá sẽ biến thành Rồng đưa ông Táo về trời. Con cá chép này sẽ “phóng sinh” (thả ra ao hồ hay ra sông sau khi cúng).
Một mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay tùy vào điều kiện gia chủ.
Theo quan niệm dân gian, giờ đẹp nhất để cung tiễn Táo quân về trời là giờ Ngọ (từ 11 – 13h) tức giờ Long Mã, giờ Ngọ hóa Rồng và đó cũng là giờ chư Phật thụ lộc.
Văn khấn ông Công, ông Táo
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân, nay con đọc bài cúng ông táo ngày 23 tháng Chạp.
Tín chủ con là :………….
Ngụ tại :…………………..
Nhân ngày 23 tháng Chạp , tín chủ chúng con thành tâm , sửa biện hương hoa phẩm vật , xiêm hài áo mũ , nghi lễ cung trần , dâng lên trước án , dâng hiến Tôn Thần, đốt nén Tâm Hương dốc lòng bái thỉnh, đọc bài cúng 23 Tết ông Công, ông Táo.
Chúng con kính mời :
Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Phỏng theo lệ cũ, Ngài là vị chủ, Ngũ Tự Gia Thần, soi xét lòng trần, Táo Quân chứng giám.
Cúi xin các Ngài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật . Trong năm sai phạm, các tội lỗi lầm, cúi xin Tôn Thần, gia ân châm chước. Ban lộc, ban phước, phù hộ toàn gia, trai gái trẻ già, an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, dãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
Nam mô a di đà Phật! (3 lần).