Vì sao phố đi bộ thiếu sức hút?

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có 5 không gian phố đi bộ, gồm không gian đi bộ khu vực hồ Gươm và phụ cận (quận Hoàn Kiếm); phố đi bộ Trịnh Công Sơn (quận Tây Hồ); khu phố ẩm thực đêm kết hợp đi bộ Đảo Ngọc - Ngũ Xã (quận Ba Đình); không gian đi bộ phố Trần Nhân Tông và phụ cận (quận Hai Bà Trưng); không gian đi bộ Thành cổ Sơn Tây (thị xã Sơn Tây).

Trong số 5 không gian đi bộ hiện có của Hà Nội, các tuyến thuộc quận Hoàn Kiếm có lợi thế vị trí trung tâm và hình thành từ lâu nên thu hút đông người dân và du khách. Tuyến phố quanh thành cổ Sơn Tây cũng được đánh giá thành công. Riêng phố Trịnh Công Sơn nằm trên địa bàn quận Tây Hồ hoạt động từ năm 2018, đã từng phải tạm dừng để sửa chữa, tạo sức hút, thế nhưng đến thời điểm này vẫn chưa phát huy được hiệu quả. Hiện không gian hoạt động của tuyến phố bị thu nhỏ, không thu hút được du khách, tạm nhường chỗ cho hoạt động của dự án lân cận.

Cho tới chiều ngày 10/6 (thứ 7), dọc tuyến phố đi bộ Trịnh Công Sơn (đoạn ven hồ sen) đã không còn cấm phương tiện qua lại. Dọc hai bên đường kéo dài cả trăm mét từng là một phần của phố đi bộ Trịnh Công Sơn, nay đã trở thành điểm trông giữ xe ô tô của người dân khi đến vui chơi tại Công viên nước Hồ Tây.

Một số người dân ở đây cho biết, phố đi bộ Trịnh Công Sơn không thu hút được người dân vì không có gì đặc sắc, hàng hóa không đa dạng...

Ông Nguyễn Đình Khuyến - Chủ tịch UBND quận Tây Hồ cho biết, hiện tại tuyến phố đi bộ Trịnh Công Sơn đang duy trì theo hướng thu gọn trong khuôn viên của sân khấu nhưng không cấm đường để phương tiện giao thông di chuyển vì hiện tại đang thi công tuyến đường Âu Cơ. Thời gian mở lại dự kiến phải hết năm nay vì đang sửa chữa nhiều hạng mục.

Mới đi vào hoạt động một thời gian ngắn, phố Trần Nhân Tông (quận Hai Bà Trưng) cũng đã rơi vào cảnh vắng vẻ. Chỉ lác đác vài gia đình đưa con nhỏ vui chơi, tản bộ. Phục vụ nhu cầu chơi cho trẻ em chủ yếu vẫn là các loại hình cho thuê xe đạp điện, xe 3 bánh, ô tô điện... Tuy nhiên, các gian hàng cho thuê thường xuyên vắng khách.

Nêu lên nguyên nhân của tình trạng này, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng có nhiều lý do, từ việc thiếu quy hoạch, chưa nhận thức đầy đủ về cả vai trò, mục đích của phố đi bộ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa và du lịch của địa phương; Chưa có đánh giá tác động kinh tế - xã hội, nghiên cứu nhu cầu người đi bộ để làm căn cứ cho các hoạt động của phố đi bộ, tới việc chưa có các hoạt động phong phú, đa dạng, nhất là có bản sắc để tạo ra lợi thế và sức thu hút riêng cho các phố đi bộ mới này.

Cũng theo ông Sơn, để tăng sức hút cho các tuyến phố đi bộ mới, cần phải đánh giá tác động kinh tế - xã hội của việc xây dựng, quản lý và tổ chức hoạt động cho tuyến phố này. Điều này bao gồm xác định tuyến đường thích hợp, đánh giá khả năng tài chính và các yếu tố khác để đảm bảo tính khả thi của dự án.

“Việc tham khảo ý kiến của cộng đồng là rất quan trọng trong quá trình xây dựng tuyến phố đi bộ. Cần lắng nghe và tiếp thu ý kiến của người dân để xây dựng tuyến phố đi bộ phù hợp với nhu cầu của cộng đồng. Thiết kế của tuyến phố đi bộ cần phải đảm bảo tính thẩm mỹ, an toàn và thuận tiện cho người sử dụng” – ông Sơn nhấn mạnh đồng thời cho rằng, mỗi tuyến phố đi bộ cần có những đặc trưng, nét hấp dẫn riêng. Khi mở tuyến phố đi bộ, nhà chức trách cần nghiên cứu kỹ nhu cầu của công chúng, lợi ích của các bên liên quan, tìm ra những cách làm sáng tạo, huy động được sự tham gia của nhiều thành phần xã hội, để tạo ra các phố đi bộ thực sự thu hút công chúng. Nhà nước chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ, tạo môi trường, sân chơi và luật chơi phù hợp cho các phố đi bộ, các tổ chức kinh doanh, đơn vị giải trí và cá nhân sẽ là người tạo ra tính hấp dẫn cho các phố đi bộ này.

Hà Nội dự kiến sẽ tổ chức thêm nhiều không gian đi bộ, nơi sẽ là địa chỉ văn hóa mới khi nhiều quận, huyện đang đề xuất đưa vào hoạt động. Ví dụ phố đi bộ Văn Miếu - Quốc Tử Giám và phố đi bộ Hoàng Cầu - Hào Nam… Nhiều ý kiến cho rằng, việc mở thêm các không gian đi bộ, thêm không gian thư giãn cho người dân, thu hút khách du lịch là việc nên làm, tuy nhiên cần nghiên cứu rất kỹ càng, đánh giá tác động cụ thể về nhiều mặt.

Theo KTS Ngô Doãn Đức, phố đi bộ là một xu thế đáp ứng nhu cầu về không gian công cộng. Tuy nhiên việc lựa chọn vị trí để mở ra là rất quan trọng. Cần phải kiểm chứng lại tính hiệu quả của từng tuyến phố đi bộ để đánh giá và từ đó đưa ra được những phương án hoạt động đặc trưng, tạo ra bản sắc riêng cho từng tuyến phố, như vậy mới có thể thu hút được người dân và du khách.