Vì sao Tòa án trả hồ sơ điều tra bổ sung vụ án tại Ngân hàng BIDV?

Đây là vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi, được dư luận rất quan tâm trong thời gian qua. Theo dự kiến, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa xét xử 12 bị cáo trong vụ án nêu trên vào ngày 20/7. Vụ án có 32 luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các bị cáo, bị hại và đương sự. Ngoài ra, Tòa án đã triệu tập hơn 100 cá nhân, tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, người làm chứng đến tham dự phiên tòa.

Theo Cơ quan tố tụng xác định, trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà (cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị BIDV) được xác định là chủ mưu, cầm đầu về tội “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”. Tuy nhiên, tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà tử vong. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, cơ quan tố tụng đã tiến hành đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà.

Cơ quan tố tụng vẫn tiếp tục điều tra, truy tố, xét xử tiếp tục đối với các đồng phạm của ông Trần Bắc Hà. Trong vụ án, cơ quan tố tụng đã truy tố 8 bị cáo về tội “vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”, gồm: Trần Lục Lang (cựu Phó tổng giám đốc BIDV), Đoàn Ánh Sáng (cựu Phó tổng giám đốc BIDV), Kiều Đình Hòa (cựu Phó tổng giám đốc BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh), Lê Thị Vân Anh (cựu Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh), Ngô Duy Chính (cựu Giám đốc BIDV Chi nhánh Hà Thành), Nguyễn Xuân Giáp (cựu Phó giám đốc BIDV Chi nhánh Hà Thành), Phạm Hồng Quang (cựu Trưởng phòng Quan hệ khách hàng 1, BIDV - Chi nhánh Hà Thành), Đặng Thành Nam (cựu cán bộ quản lý khách hàng BIDV - Chi nhánh Hà Thành).

4 bị cáo còn lại bị truy tố về tội “lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản” gồm: Đoàn Hồng Dũng (cựu Giám đốc Công ty Trung Dũng), Trần Anh Quang (cựu Tổng giám đốc Công ty Bình Hà), Đinh Văn Dũng (cựu Tổng giám đốc Công ty Bình Hà), Nguyễn Thị Thanh Sơn (cựu Giám đốc Công ty Hà Nam).

Theo Cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, ông Trần Bắc Hà đã chỉ đạo thuộc cấp tại BIDV và BIDV Chi nhánh Hà Tĩnh, Chi nhánh Hà Thành cho Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà (là công ty sân sau của Trần Bắc Hà) và Công ty TNHH thương mại và du lịch Trung Dũng (Công ty Trung Dũng) vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV 1.672 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng xác định, Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV. Vốn tự có và tài sản bảo đảm của Công ty Bình Hà không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV. Ngoài ra, Hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả.

Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, tuy nhiên, theo sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn. Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV và tiền bán bò. Việc làm trên dẫn đến hậu quả tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là 799 tỷ đồng.

Tài liệu điều tra thể hiện, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của Công ty Trung Dũng gặp khó khăn, chi tiêu tài chính phản ánh khả năng thanh toán chưa đảm bảo, tỷ lệ tài sản đảm bảo trên giá trị hạn mức tín dụng đề nghị được cấp chưa đáp ứng chính sách tín dụng của BIDV.

Tuy nhiên, tháng 8/2011, Ngô Duy Chính (cựu Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Nguyễn Xuân Giáp (cựu Phó Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành), Phạm Hồng Quang (cựu Trưởng phòng Quan hệ khách hàng 1, BIDV chi nhánh Hà Thành), Đặng Thanh Nam (cựu cán bộ quản lý khách hàng BIDV - Chi nhánh Hà Thành) vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỉ đồng cho Công ty Trung Dũng.

Quá trình cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các ông Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Phạm Hồng Quang, Đặng Thanh Nam đã quyết định giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản giải ngân cho vay để đảo nợ.

Với 26 khoản vay trên, các lãnh đạo, cán bộ của BIDV đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến còn dư nợ trên 600 tỉ đồng, hiện không có khả năng thanh toán.

Cơ quan tố tụng xác định, hành vi vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng trong việc cho Công ty Trung Dũng vay, gây thiệt hại cho BIDV 865 tỉ đồng.

Theo kết luận điều tra, bị can Trần Duy Tùng (con trai ông Trần Bắc Hà, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Tập đoàn An Phú) và Thái Thành Vinh (thành viên Hội đồng quản trị Công ty Bình Hà) đang bị truy nã và cơ quan điều tra đã ra quyết định tạm đình chỉ đối với 2 bị can này.