Vị thế mới của nhà giáo

Trong nhiều năm, nghề dạy học vẫn gắn với sự tận tâm nhưng chưa tương xứng về đãi ngộ. Thu nhập thấp, áp lực công việc lớn, lại dễ bị tổn thương trước sự thiếu thấu hiểu của xã hội. Những “căn bệnh” như chạy theo thành tích, dạy thêm, sức ì trong đổi mới, hay sự mệt mỏi vì hành chính giấy tờ cũng ít nhiều bắt nguồn từ việc vị thế người thầy chưa được đặt đúng chỗ. Luật Nhà giáo được kỳ vọng sẽ thay đổi điều đó, khi xác định rõ: lương giáo viên phải xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, gắn với hệ số đặc thù theo bậc học, vùng miền, tính chất công việc.

Ông Vũ Minh Đức - Cục trưởng Cục Nhà giáo và cán bộ quản lý chất lượng (Bộ GDĐT) nhấn mạnh: “Mục tiêu trong nhiều năm mà Bộ GDĐT kiên trì tham mưu để lương giáo viên xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp sẽ dần được hiện thực hóa”. Đây là cam kết cho một thay đổi có tính nền tảng: thu nhập của giáo viên sẽ tương xứng hơn, góp phần giữ chân người giỏi và thu hút nhân lực chất lượng cao cho giáo dục.

Luật cũng mở rộng phạm vi bảo vệ danh dự, uy tín của nhà giáo. Lần đầu tiên, đạo đức nghề nghiệp và các quy tắc ứng xử được luật hóa, đồng thời cấm phát tán thông tin xúc phạm thầy cô khi chưa có kết luận của cơ quan chức năng. Một điểm mới khác là việc bỏ quy định xếp hạng chức danh - vốn gây áp lực và tạo tâm lý “sống lâu lên lão làng” - thay bằng cơ chế ghi nhận cống hiến qua thành tích, đổi mới, đào tạo đội ngũ kế cận.

Không dừng ở lương, Luật Nhà giáo còn tính đến các chính sách thiết thực: phụ cấp ưu đãi, phụ cấp trách nhiệm, trợ cấp sức khỏe định kỳ, nhà công vụ cho vùng khó khăn, cơ chế nghỉ hưu sớm cho giáo viên mầm non, hay quyền làm việc quá tuổi với những thầy cô có học hàm, học vị cao. Đó là sự quan tâm cụ thể để thầy cô yên tâm gắn bó lâu dài.

Dĩ nhiên, từ luật đến cuộc sống là cả một hành trình. Điều quan trọng là sự kiên quyết trong thực thi, để luật không chỉ dừng ở văn bản. Nếu làm được, Luật Nhà giáo sẽ khẳng định vị thế người thầy, nâng chất lượng giáo dục, đồng thời chấm dứt dần những “căn bệnh” cố hữu của ngành.

Năm học mới bắt đầu trong tiếng trống trường rộn ràng. Và trong sâu thẳm, thầy cô có thể hy vọng: từ nay, xã hội không chỉ nhắc đến người thầy với sự biết ơn, mà còn với một sự đảm bảo cụ thể về quyền lợi, vị thế và phẩm giá. Bởi khi thầy cô thực sự an tâm với nghề, khi vị thế nhà giáo được đặt đúng chỗ, đó cũng là lúc nền giáo dục Việt Nam có cơ hội vươn tới những nấc thang mới.