Việc vận dụng quy định pháp luật ở từng địa phương có nơi còn khác nhau

Ngày 9/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Các báo cáo công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; công tác thi hành án; công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025. Kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2025.

Qua nghiên cứu dự thảo Báo cáo về kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội năm 2025; Căn cứ quy định pháp luật và thực tiễn tại địa phương, Đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đoàn Lâm Đồng) quan tâm đến kết quả rà soát, giải quyết đối với các khiếu nại, tố cáo phức tạp kéo dài, đông người.

Theo đó, thực hiện kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan có liên quan đã tập trung về nhân lực và nguồn lực cần thiết để kiểm tra, rà soát, giải quyết dứt điểm 226 vụ việc phức tạp, đông người. Đến nay đã kiểm tra, rà soát xong 203/226 vụ việc, đạt tỷ lệ 89,8%, trong đó 7 vụ việc công dân thực hiện khởi kiện hành chính, chỉ còn 16 vụ việc do có khó khăn, vướng mắc về chính sách, pháp luật cần được tiếp tục tháo gỡ. 

Bà Hằng đánh giá điều này cho thấy sự nỗ lực và quyết tâm rất lớn của Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành ở trung ương và địa phương có liên quan dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, kiến nghị kịp thời của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với các vụ việc theo chức năng, quyền hạn luật định, góp phần bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự và hạn chế các vụ việc phức tạp, kéo dài.

Đối với các vụ việc hiện nay chưa được giải quyết dứt điểm do còn gặp khó khăn, vướng mắc về chính sách, pháp luật được nêu trong báo cáo, bà Hằng kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền tiếp tục quan tâm chỉ đạo, phối hợp xem xét, tháo gỡ vướng mắc để từng bước giải quyết theo đúng quy định; đồng thời đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục theo dõi và có hình thức giám sát phù hợp đối với quá trình giải quyết các vụ việc trong thời gian tới.

Đối với phần nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, bà Hằng đề nghị nghiên cứu bổ sung thêm yếu tố khách quan xuất phát từ đặc thù hoạt động của đoàn đại biểu Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội. Cụ thể, trong những thời điểm diễn ra các kỳ họp Quốc hội kéo dài và tập trung, các vị đại biểu Quốc hội phải dành nhiều thời gian cho hoạt động tại Trung ương dẫn đến có lúc việc thực hiện công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư gửi đến đoàn đại biểu Quốc hội tại địa phương còn gặp một số hạn chế nhất định. 

Đối với nguyên nhân của tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện kiến nghị của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và giải quyết trả lời của các cơ quan có thẩm quyền đối với các đơn thư do các cơ quan của Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội chuyển đến, bà Hằng cho rằng, dự thảo báo cáo đã nêu nguyên nhân liên quan đến yêu cầu phải có thời gian tổng kết, đánh giá và thực hiện quy trình sửa đổi, bổ sung theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đối với những kiến nghị và hoàn thiện thể chế. 

Thống nhất và đánh giá cao, bởi đây là nguyên nhân mang tính khách quan gắn với đặc thù của công tác xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật. Tuy nhiên, từ thực hiện theo dõi tình hình giải quyết tại một số địa phương, bà Hằng nhận thấy bên cạnh nguyên nhân nêu trên còn có những yếu tố phát sinh trong quá trình áp dụng pháp luật đối với từng vụ việc cụ thể. Việc vận dụng quy định pháp luật ở từng địa phương có nơi còn khác nhau về cách tiếp cận, mức linh hoạt và tính thống nhất. Trong đó, một số trường hợp quá trình xin ý kiến, thẩm tra, tham mưu của các cơ quan chuyên môn cần nhiều thời gian để đảm bảo thận trọng, chặt chẽ nên tiến độ giải quyết có lúc chưa được như mong muốn, đồng thời do đặc điểm lịch sử hình thành, nguồn gốc đất đai, điều kiện kinh tế - xã hội, dân cư ở mỗi vùng miền, mỗi địa phương có những đặc thù riêng, nhất là đối với các vụ việc liên quan đến đất đai nông, lâm trường, đất có nguồn gốc thuộc sở hữu nhà nước nên việc nghiên cứu, vận dụng pháp luật để xử lý thấu đáo, đúng quy định đòi hỏi phải rất thận trọng. Trong quá trình đó, tâm lý cân nhắc, dè dặt nhằm tránh sai sót cũng là yếu tố tác động nhất định đến tiến độ giải quyết.

Từ thực tiễn trên, bà Hằng đề nghị báo cáo nghiên cứu xem xét, bổ sung, đánh giá đây cũng là một trong những nguyên nhân khách quan dẫn đến việc một số kiến nghị của cử tri, đơn thư của công dân tại một số bộ, ngành, địa phương chưa được giải quyết dứt điểm hoặc cần thêm thời gian để hoàn thiện dẫn đến việc phải tiếp tục theo dõi, đôn đốc, chuyển tiếp nhiều lượt theo thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan.