Viêm gan B và những cảnh báo

* 60-70 ca ung thư gan có nhiễm virus B, 20% nhiễm virus C

Tiêm văcxin để phòng viêm gan B.

Những biểu hiện dễ nhầm lẫn

Viêm gan B là một loại bệnh viêm gan do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Người ta thường gọi HBV là “kẻ giết người thầm lặng” bởi nó có thể tồn tại rất lâu trong cơ thể con người mà không bị phát hiện.

Các biểu hiện khi nhiễm bệnh (đặc biệt khi nhiễm HBV mãn tính) rất mờ nhạt, khó nhận biết và dễ gây nhầm lẫn như chán ăn, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa…Với những biểu hiện dễ nhầm lẫn đó nên đa số người nhiễm HBV không biết mình mắc bệnh, càng làm khả năng lây nhiễm sang người khác (khi quan hệ tình dục, mang thai, tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể người mắc).

Theo ông Đỗ Hữu Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), các trường hợp bệnh nhân bị viêm gan B hay viêm gan C thường không được phát hiện kịp thời và chỉ nhập viện điều trị khi bệnh đã có những biến chứng nguy hiểm là khá phổ biến. Nguyên nhân, theo ông, do bệnh viêm gan thường có những tiến triển chậm, không điển hình, nên người mắc bệnh thường chủ quan.

Mặt khác, khi không biết mình mang mầm bệnh, con người không có ý thức chăm sóc, bảo vệ sức khỏe lá gan. Uống nhiều rượu bia, ăn đồ ăn nhanh, làm việc căng thẳng, lối sống không lành mạnh,… là điều kiện để virus HBV âm thầm “tấn công” gan trong một thời gian dài, hủy hoại các tế bào gan, gây nên xơ gan, ung thư gan.

Theo các bác sĩ, bệnh viêm gan siêu vi B thường phát triển theo các giai đoạn: viêm gan siêu vi B cấp, viêm gan siêu vi B mạn và những người lành nhưng mang mầm bệnh trong cơ thể. Viêm gan siêu vi B cấp thường có biểu hiện giống như cảm cúm, thỉnh thoảng có cảm giác buồn nôn, sụt cân, ăn kém ngon, ngứa khắp người. Người bị bệnh nặng hơn có thể gặp các triệu chứng sốt, vàng da, vàng mắt, đau bụng, đau khớp, đau cơ, nước tiểu có màu vàng sậm.

Khi chuyển sang giai đoạn viêm gan siêu vi B mạn tính thì người bệnh hầu như không có triệu chứng và luôn cảm thấy sức khỏe bình thường hoặc đôi khi mệt mỏi, chán ăn. Hậu quả nghiêm trọng nhất của người bị viêm gan siêu vi B mạn tính là xơ gan với các biến chứng như có dịch trong ổ bụng, chảy máu đường tiêu hóa, ung thư.

Nếu bệnh nhân đã chuyển sang xơ gan thường khó hồi phục mặc dù tình trạng viêm gan được cải thiện. Vì vậy cần điều trị bệnh sớm nhằm ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình xơ gan. Khoảng 10-20% bệnh nhân xơ gan có thể biến thành ung thư gan.

Bệnh nhân bị nhiễm virus B có xác suất ung thư gan cao nhiều lần người bình thường. Tại Việt Nam 60-70% ca ung thư gan có nhiễm virus B, 20% nhiễm virus C. Số trường hợp tử vong do viêm gan B ở nước ta nhiều năm qua là hơn 23.000 người và tử vong do virus viêm gan C là xấp xỉ 7.000 trường hợp.

Quỹ Chăm sóc gan Mỹ cũng cảnh báo, khoảng 35% người nghiện bia rượu bị viêm gan, trong số này 55% trường hợp sẽ chuyển thành xơ gan. Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), thực phẩm “bẩn” như nhiễm nấm mốc có độc tố Aflatoxin hay thuốc chống thối Formaldehyde, thuốc nhuộm màu… là những tác nhân hàng đầu gây tổn thương gan, viêm gan và có khả năng dẫn đến ung thư gan.

Điều trị cách nào?

Theo Ths.BS Nguyễn Thị Thanh Thuỷ- Khoa Viêm gan Bệnh viện Chợ Rẫy, TP Hồ Chí Minh, điều nguy hiểm là trong giai đoạn đầu, viêm gan thường không có triệu chứng rõ ràng nên rất ít trường hợp được phát hiện sớm. Các biến chứng của viêm gan thường đến sớm và nhanh nếu bệnh nhân đồng thời có từ 2 yếu tố nguy cơ trở lên như nhiễm siêu vi và lạm dụng rượu bia.

Ths.BS Nguyễn Thị Thanh Thuỷ phân tích: Viêm gan là tình trạng tổn thương gan, đặc trưng bởi sự hiện diện của các tế bào viêm. Nhiều nghiên cứu gần đây phát hiện, khi tế bào Kupffer (là đại thực bào thường trú ở gan) bị kích hoạt quá mức bởi các yếu tố như thực phẩm nhiễm độc, rượu bia, thuốc điều trị phóng thích ra các chất gây viêm làm tổn thương tế bào gan, khiến viêm gan dễ khởi phát, tăng nặng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

So với virus viêm gan B thì virus viêm gan C lây truyền chậm hơn và ít biểu hiện hơn, nhưng lại gây ra những hậu quả rất nặng nề. 3 biến chứng thường gặp nhất của bệnh viêm gan C chính là: suy gan, xơ gan và ung thư gan. Người bệnh có thể bị tử vong từ 1 trong 3 biến chứng trên. Đáng lo là phần lớn người mắc viêm gan C mạn tính cũng không có triệu chứng gì, chỉ khi bị xơ gan hoặc ung thư gan mới thể hiện các triệu chứng.

Nguy hiểm hơn, hiện nay, bệnh viêm gan C còn ít được quan tâm trong cộng đồng so với viêm gan B và thế giới cũng chưa có vaccine phòng ngừa viêm gan C. Trong khi đó, hiện nay các loại thuốc điều trị viêm gan, đặc biệt là viêm gan C rất đắt đỏ, tốn kém.

Thông thường, một liệu trình điều trị viêm gan C trong vài tháng, chỉ riêng tiền thuốc cũng lên tới 200 triệu đồng. Đây là số tiền rất lớn nên không ít người bỏ dở quá trình điều trị, khiến bệnh chuyển sang viêm gan, dần dần đến xơ gan, ung thư gan. Theo nhiều chuyên gia y tế, với viêm gan C, người bệnh càng phát hiện bệnh sớm bao nhiêu thì cơ hội khỏi bệnh càng cao bấy nhiêu (sau mỗi năm hiệu quả điều trị sẽ giảm đi 10%).

Còn với những trường hợp bị nhiễm viêm gan siêu vi B, các bác sĩ thường khuyên bệnh nhân ngoài việc điều trị theo đúng phác đồ của các thầy thuốc chuyên khoa thì cần chú tâm đến chế độ ăn uống. Người bị viêm gan siêu vi B nếu ở giai đoạn ổn định thì chế độ ăn như người bình thường, tức là cần ăn đa dạng và cân đối đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng: đường (cơm, mì, bắp, khoai…), béo, đạm, khoáng chất: rau củ quả.

Theo GS.TS Đặng Đức Anh- Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, tiêm vaccine viêm gan B sơ sinh là biện pháp an toàn và hiệu quả nhất để ngăn ngừa lây nhiễm virus viêm gan B và phòng ung thư gan. Ngoài ra, để dự phòng viêm gan, mỗi người cần hạn chế rượu bia, thuốc lá, cẩn trọng khi dùng thuốc, lựa chọn thực phẩm an toàn và khám sức khỏe định kỳ…