Vườn quốc gia Yok Don: 'Bảo vệ rừng tận gốc'

Vườn quốc gia Yok Don là một trong hai rừng đặc dụng lớn nhất Việt Nam. Thành lập từ năm 1992 và được mở rộng qua nhiều thời kỳ, đến nay Vườn có diện tích 115.545 ha trên địa bàn 7 xã: Krông Na (huyện Buôn Đôn), Ea Bung, Chư M'lanh (huyện Ea Súp) của tỉnh Đắk Lắk và xã Ea Pô (huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông). Vườn có nhiệm vụ bảo vệ hệ sinh thái rừng khộp, cây họ dầu chiếm nhiều ưu thế (còn gọi là rừng thưa lá rộng). Vườn quốc gia Yok Don cũng là vườn quốc gia duy nhất ở Việt Nam bảo tồn loại rừng này.

Vườn được phân chia ra các phân khu: bảo vệ nghiêm ngặt (80.947 ha), phục hồi sinh thái (30.426 ha) và phân khu dịch vụ hành chính (4.172 ha). Vùng đệm của Vườn có diện tích 133.890 ha. Với diện tích rộng lớn, việc bảo vệ rừng ở đây gặp rất nhiều khó khăn bởi nạn phá rừng, khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép, bao chiếm/xâm lấn đất đai…

Trong suốt 30 năm qua, Lãnh đạo Vườn quốc gia Yok Don đã kiên trì thực hiện phương châm “Bảo vệ rừng tận gốc” nên đến thời điểm hiện tại Vườn vẫn bảo vệ nguyên vẹn 115.545 ha rừng đặc dụng được Nhà nước giao quản lý, bảo vệ. Lực lượng Kiểm lâm Vườn đã tổ chức hàng trăm nghìn đợt tuần tra, truy quét tại hiện trường, trong đó hàng nghìn đợt tuần tra liên ngành phát hiện, bắt giữ và xử lý các vụ vi phạm gồm phá rừng, khai thác, vận chuyển, mua bán, chống người thi hành công vụ, bao chiếm/xâm lấn đất đai…

Tuy nhiên, tình trạng khai thác gỗ, săn bắt trái phép vẫn xảy ra phức tạp; vẫn còn tình trạng chống đối, manh động, liều lĩnh như: phá hoại phương tiện thực hiện nhiệm vụ; đe dọa, cản trở, đánh đập, xâm hại tính mạng, sức khỏe, tài sản của lực lượng kiểm lâm Vườn khi thi hành công vụ. Bên cạnh đó, xung quanh Vườn còn tồn tại nhiều khu rừng rộng lớn, trong đó phần lớn được giao để khai thác gỗ thương phẩm do các lâm trường quốc doanh quản lý nên Vườn luôn đứng trước nguy cơ bị xâm hại từ bên ngoài, đặc biệt là nạn săn bắn voi rừng.

Do nguy cơ ngày càng trầm trọng, nên ngày 14/12/2016, Quỹ quốc tế bảo tồn thiên nhiên (WWF) tại Việt Nam và Vườn quốc gia Yok Don khởi động kế hoạch Hành động khẩn cấp bảo tồn voi rừng Yok Don giai đoạn 2016-2020, nhằm hạn chế nguy cơ tuyệt chủng một số loài có trong danh sách đỏ trong nước, đặc biệt là loài voi rừng Tây Nguyên. Hiện Tây Nguyên có đàn voi rừng lớn nhất với khoảng 70 con, trong tổng số khoảng 100 con trên cả nước.

Từ năm 2009 đến nay có ít nhất 23 cá thể voi ở Đắk Lắk bị chết, chủ yếu là voi con dưới một tuổi. Trong khi đó tình trạng săn bắn voi để lấy ngà, phá rừng làm rẫy đe dọa trực tiếp đến không gian sinh sống, dẫn tới nguy cơ tuyệt chủng của đàn voi rừng tại đây. Với sự hỗ trợ của WWF tại Việt Nam, Vườn đã xây dựng mô hình “du lịch voi thân thiện” thu hút nhiều du khách đến tham quan.

Tại lễ Kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Vườn quốc gia Yok Don (24/6/1992 - 24/6/2022) vừa được đơn vị tổ chức, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh đã đánh giá cao những thành quả mà các thế hệ cán bộ, người lao động của Vườn đã đạt được trong việc nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học, môi trường sinh thái và bảo vệ nguyên vẹn diện tích rừng được Nhà nước giao quản lý bảo vệ.