Xanh xanh hồ Ba Bể

Mặt hồ phẳng lặng.

Thả lỏng tay ga, cả nhóm chầm chậm xe máy trên cung đường rừng, rồi một vùng hồ núi chợt hiện ra thênh thang trước mặt. Hồ Ba Bể bao phủ một màu xanh ấn tượng của rừng cây và mặt nước, như thể cả sắc xanh của núi rừng được chắt lọc lại nơi này...

Thú vị homestay

Homestay khá phổ biến ở hồ Ba Bể, khách du lịch nước ngoài mê mẩn với loại hình du lịch này. Bởi ở cùng với nhà dân họ được cùng ăn, cùng ở với những con người thân thiện trong khu nhà sàn truyền thống, tìm hiểu những nét văn hóa bản địa. Cùng những thổ dân thong dong trên con thuyền độc mộc trên mặt hồ tĩnh lặng, dừng chân để ngắm nhìn những hang động kỳ ảo với bao câu chuyện truyền thuyết... Chuyến đi này, chúng tôi cũng đã liên hệ trước với Huỳnh Hà Homestay để trải nghiệm hồ Ba Bể theo cách của dân phượt yêu thích.

Sau một chuyến đi dài mệt và đói, Chị Quế - chủ nhân của Huỳnh Hà Homestay đón chúng tôi bằng một bữa tiệc đầy ấn tượng với các loại đặc sản: cá nướng, thịt lợn gác bếp, rau dớn, xôi nếp nương.

Chị Quế giới thiệu, loại cá hồ nướng ở Ba Bể là món ăn khoái khẩu của nhiều du khách bởi mùi không tanh, tuy bé bằng ngón tay nhưng hương vị lại thơm nồng hấp dẫn, có thể ăn cả thịt, xương lẫn đầu. Sau khi rửa sạch, cá được mổ để vứt bỏ mật và ruột, sau đó dùng thanh tre kẹp chặt, nướng trên than củi chừng 15 phút, chờ chuyển sang màu vàng ruộm là có thể dùng được.

Còn thịt lợn gác bếp thì khác với một số dân tộc khác, người Tày sống quanh hồ Ba Bể thường bỏ thịt vào sọt hoặc gùi đi rừng rồi mới treo lên bếp. Khói từ bếp củi hằng ngày hun lên làm thịt có màu vàng đen. Thịt treo như vậy để được cả năm mà không hỏng. Kế đến là đĩa rau dớn - một loại rau rừng ăn ngọt mát và có công dụng chữa bệnh.

Đăc biệt, món xôi nếp nương từ những hạt gạo nếp nương căng tròn, người dân ngâm trong nhiều giờ trước khi đưa vào chõ gỗ, đồ chín bằng hơi. Hạt gạo sau đó mềm dẻo và không dính tay, khi ăn thấy vị nếp thơm khác biệt, ít ngấy. Xôi nếp nương ăn kèm thịt lợn, thịt gà luộc... Và một điều dễ cảm nhận là cách thức du lịch Homestay ở khu du lịch hồ Ba Bể thật gần gũi, người bản xứ đón bạn như người thân lâu ngày trở về.

Cá nướng - đặc sản vùng hồ Ba Bể.

Thong dong trên hồ

Sau đó là chuyến khám phá lòng hồ Ba Bể rộng lớn, xanh ngút tầm mắt. Mặt hồ êm ả như một tấm gương màu ngọc bích. Những vách đá cheo leo với hàng trăm loài lan quý bung nở thơm ngát mê hoặc du khách. Trên mặt hồ thấp thoáng con thuyền độc của thổ dân tạo cảm giác con người thật bé nhỏ, mong manh giữa chốn núi rừng thâm u...

Nhiều du khách lãng mạn ví không ngoa rằng, hồ Ba Bể chỉ có thể là cõi mộng. Còn những người ưa xê dịch như chúng tôi đến đây để tận mắt chứng kiến vẻ đẹp của hồ Ba Bề - nơi được UNESCO công nhận là khu Ramsar (vùng đất ngập nước có tầm quan trọng quốc tế) từ năm 2011.

Khu Ramsar quốc gia Ba Bể có hồ rộng khoảng 500ha trên độ cao 178 m so với mặt biển. Đây là hồ tự nhiên trên núi duy nhất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng ở Việt Nam.

Hồ Ba Bể nằm trong quần thể Vườn quốc gia Ba Bể với 21 điểm du lịch, danh thắng đặc sắc như hang Dơi, động Puông, động Nả Phoòng, động Thẳm Kít. Đây là nơi có các quần thể của một số loài động vật quan trọng trong việc duy trì tính đa dạng sinh học và là nơi duy nhất ở Việt Nam ghi nhận một loài linh trưởng có vùng phân là bố hẹp là voọc đen má trắng. Hồ Ba Bể còn là khu bảo tồn đất ngập nước có tầm quan trọng của thế giới và là một trong 20 hồ nước ngọt đẹp nhất thế giới đã được công nhận là Vườn di sản ASEAN.

Nhưng, khác với các điểm du lịch khác, ở đây du khách không bị người bán đồ lưu niệm chèo kéo, cũng không thấy nhiều những cửa hàng kinh doanh. Chỉ một vài quán nhỏ tập trung tại bến thuyền. Và đây cũng là điều mà chúng tôi phân vân khi muốn mua một món quà lưu niệm tặng người thân. Thực ra, du khách sẽ không tìm được một đồ vật gì để làm quà tặng cho ra bản sắc hồ Ba Bể. Điều này cũng khiến chúng tôi cảm thấy tiếc nuối.

Động Hua Mạ.

Kỳ thú hang Hua Mạ

Chúng tôi tiếp tục khám phá động Hua Mạ, thắng cảnh thuộc khu vực vườn quốc gia Ba Bể. Hang nằm bên dòng sông Lèng và thuộc bản Pắc Ngòi, xã Quảng Khê, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn. Động Hua Mạ nằm ở lưng chừng ngọn núi Cô Đơn nằm giữa khu Lèo Pèn (Rừng Ma) cây cối xanh rì, rậm rạp. Động Hua Mạ ăn sâu vào lòng núi theo hướng đông - nam quanh năm u tịch và được người dân bản địa gọi là hang Lèo Pèn.

Theo truyền thuyết của cư dân địa phương, Rừng Ma xưa kia là nơi ma quỷ ngự trị, sau đó có một vị tướng triều đình đi tuần thú qua đây và đã nghe được tiếng hú của những oan hồn của dân binh đã cùng triều đình chống giặc không được siêu thoát, quan quân liền hạ trại ngay cạnh bờ sông Lèng và mổ ngựa, lấy đầu ngựa làm lễ tế trời đất.

Sau khi tế lễ, những tiếng hú biến mất và qua năm tháng đã mọc lên những khối nhũ đá rất đặc biệt. Từ đó người ta gọi sơn động “Lèn Pèn” là động Hua Mạ hay tiếng địa phương gọi là hang Đầu Ngựa. Không ít ý kiến cho rằng động Hua Mạ mới thực sự là hang động đệ nhất kỳ quan tại Việt Nam. Động Hua Mạ mới chỉ được khảo sát du lịch vào năm 2003-2004 và hiện vẫn chưa phát triển nhiều về dịch vụ du lịch cũng như số lượng du khách lui tới.

Từng đến Hạ Long nổi tiếng là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới với Động Thiên Cung, Hang Sửng Sốt, nhưng chúng tôi không thể không ngạc nhiên ở giữa chốn rừng núi Ba Bể có một hang động đẹp đến thế, những nhũ đá tự nhiên óng ánh dưới ánh đèn, những cột đá thẳng đứng được tạo nên bởi thời gian, những giọt nước rớt từ trần hang rớt nhẹ xuống tí tách tạo nên những âm thanh trong trẻo hòa thành những bản giao hưởng muôn thuở.

Động Hua Mạ đẹp tuyệt, nhưng nếu có điều kiện đầu tư về ánh sáng màu cũng như cách bố trí, sắp xếp hệ thống đèn như Động Thiên Cung ở Hạ Long, chắc chắn còn ảo diệu hơn rất nhiều.

Tạm biệt Hua Mạ, chúng tôi xuôi về Pác Ngòi - bản của trên 80 hộ người Tày sinh sống. Chúng tôi ai nấy đều ngỡ ngàng trước những ngôi nhà sàn cổ nằm ven dòng suối dẫn ra hồ lớn, thấp thoáng dưới kia là những con thuyền máy đưa du khách đi thăm quan trên hồ. Rời bản mà chúng tôi vẫn cứ cố ngoái lại tìm khuôn hình độc đáo của những sơn nữ trong màu áo chàm dịu dàng bên suối…