Xử lý chồng chéo, trùng lặp trong thanh tra

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, ông Hoàng Thanh Tùng - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, đa số ý kiến tán thành với dự thảo luật về việc duy trì hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính như hiện hành, gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh và Thanh tra huyện.

Theo ông Tùng, những bất cập trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua không phải do thiết chế này không còn phù hợp mà là do chưa được quan tâm bố trí đủ nguồn lực để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. Việc không duy trì Thanh tra huyện tuy giảm được số lượng lớn cơ quan, nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước trên các địa bàn cấp huyện, nhất là đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển, tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa cao.

“Do vậy Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ Thanh tra huyện, đồng thời, đề nghị Chính phủ sớm có giải pháp khắc phục những hạn chế, yếu kém trong hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua”- ông Tùng cho hay.

Đồng tình việc giữ Thanh tra huyện, theo ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp), những bất cập trong tổ chức và hoạt động của Thanh tra huyện thời gian qua không phải do thiết chế này không còn phù hợp mà là do chưa được quan tâm bố trí đủ nguồn lực để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. “Việc không duy trì Thanh tra huyện tuy giảm được số lượng lớn cơ quan, nhưng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước trên các địa bàn cấp huyện” - ông Hòa nói.

Giải trình về hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, đa số ý kiến ĐBQH tán thành việc giữ nguyên hệ thống cơ quan thanh tra theo cấp hành chính như hiện nay gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra huyện để đảm bảo nguyên tắc “ở đâu có quản lý nhà nước, ở đó có thanh tra” trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, nhằm phòng ngừa, phát hiện, xử lý sai phạm từ sớm, từ xa ngay từ cơ sở, nhất là đối với Thanh tra cấp huyện.

Theo ông Phong, sau khi Luật Thanh tra (sửa đổi) được Quốc hội thông qua, Chính phủ sẽ quy định cụ thể việc kiện toàn, tổ chức nâng cao năng lực cho cơ quan Thanh tra huyện đáp ứng các yêu cầu quản lý nhà nước hiện nay.

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn Đà Nẵng) cho rằng cần xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra. Nên quy định số lượng không quá bao nhiêu cuộc thanh tra trong 1 năm đối với bộ, ngành, địa phương. Thực tế thời gian qua có một số địa phương quy định không quá 2 cuộc thanh tra của các ngành đối với các doanh nghiệp (DN) và để thời gian cho sản xuất kinh doanh được DN đánh giá cao.

Tại Điều 76 về ban hành kết luận thanh tra, theo bà Thúy, nếu hết thời hạn quy định mà vẫn chưa ban hành kết luận thanh tra thì sao, trong khi đó chậm ban hành kết luận thanh tra thì dự thảo luật còn bỏ trống, chưa được quy định rõ. Thực tế cho thấy còn gần 30 cuộc thanh tra của các cơ quan thanh tra Trung ương đối với bộ, ngành, địa phương, DN đến nay vẫn chưa có kết luận. Thời gian chậm ban hành từ 1 năm đến hơn 6 năm so với kế hoạch thanh tra bước đầu mà không rõ nguyên nhân do đâu, trách nhiệm thuộc về ai, và đến bao giờ mới ban hành kết luận thanh tra. Cho nên cần quy định rõ vấn đề chậm ban hành kết luận thanh tra trong dự thảo luật.

Cùng quan điểm, ĐB Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cũng cho rằng, xử lý chồng chéo trong thanh tra là vấn đề cần thiết, làm sao tránh tạo áp lực nặng nề cho đơn vị thanh tra. “Vì thực tiễn những đơn vị sản xuất kinh doanh khi có đoàn thanh tra vào, thì các đối tác ký hợp đồng rất dè dặt và khó khăn. Tuy nhiên điều này phụ thuộc vào chất lượng của các đoàn thanh tra, các cấp thanh tra. Nếu quy định như vậy không khéo lại trở thành cấp “bảo lãnh” cho các đơn vị đó” -ông Hạ bày tỏ.

Theo ĐB Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu), về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra, cần quy định rõ việc phối hợp xử lý giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát của cơ quan dân cử và hoạt động kiểm tra, giám sát của Đảng. Với kết luận thanh tra để đảm bảo tính chặt chẽ của dự án luật, cần xem xét, bổ sung quy định cụ thể về căn cứ, điều kiện, trình tự, thủ tục bổ sung, sửa đổi kết luận thanh tra, nhằm tránh tiêu cực, hạn chế việc sửa đi sửa lại kết luận thanh tra.

Giải trình, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, tiếp thu ý kiến của các ĐBQH, dự thảo luật đã chỉnh lý quy định cụ thể việc xử lý chồng chéo trong hoạt động thanh tra. “Dự thảo luật quy định rõ mỗi bộ, ngành, địa phương chỉ có 1 kế hoạch thanh tra hàng năm. Đồng thời quy định cụ thể trách nhiệm của Thanh tra Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước hàng năm phải đánh giá, tổng kết công tác thanh tra, kiểm toán để làm căn cứ xây dựng kế hoạch cho năm tiếp theo” - ông Phong cho hay.

Theo đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (đoàn Bắc Giang) trong hoạt động quản lý nhà nước phải có thanh tra. Thanh tra phải phục vụ cho yêu cầu quản lý nhà nước. Ở đâu có quản lý nhà nước thì ở đó phải có thanh tra. Quản lý nhà nước mà không có thanh tra sẽ dẫn tới quan liêu, xa rời thực tiễn. Cũng giống Thanh tra huyện, Thanh tra sở đã có cả một quá trình hình thành, phát triển ổn định, lâu dài, góp phần quan trọng không thể thiếu cho việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.