Xử lý nghẽn lệnh là tình huống khẩn cấp 

Theo thông tin, số lượng lệnh hệ thống của HOSE có thể xử lý trong một ngày giao dịch tối đa 900.000 lệnh/ngày, tuy nhiên có những ngày lượng lệnh giao dịch vượt quá con số này dẫn đến nghẽn lệnh.

Ông Lê Hải Trà, Tổng Giám đốc Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) so sánh: điều này giống như con đường thiết kế sử dụng cho 900.000 xe tham gia giao thông nhưng phương tiện giao thông vượt quá số lượng dẫn tới tình trạng tắc nghẽn thời gian qua.

Tuy nhiên điểm khác biệt giữa hệ thống giao dịch chứng khoán đối với con đường giao thông là: Xe trên đường là có xe lớn và xe nhỏ, nhưng lệnh giao dịch mua 100 hay 10.000 cổ phiếu cũng đều được tính là một lệnh giao dịch. Việc hủy/sửa lệnh cũng được tính là một lệnh giao dịch. Và tất cả đều được tính vào con số 900.000 lệnh.

Như vậy, lệnh mua 100 cổ phiếu với giá 10.000 đồng so với việc mua 10.000 cổ phiếu giá 100.000 đồng thì câu chuyện lại hoàn toàn khác. Vì vậy, cùng một số lượng lệnh trên thị trường nhưng giá trị giao dịch có thể làm con số hoàn toàn khác nhau.

Tình trạng nghẽn lệnh trên thị trường chứng khoán đã gây ra nhiều thiệt hại cũng như bức xúc cho nhà đầu tư. Ông Lê Hải Trà cũng đã lên tiếng mong muốn “nhận được sự cảm thông, bình tĩnh của các doanh nghiệp và nhà đầu tư trên thị trường”. Nhiều lời hứa cũng đã được đưa ra, rằng tình trạng nghẽn lệnh sẽ chấm dứt vào tháng 7 này.

Nhà đầu tư đương nhiên chỉ biết chờ đợi, song điều đáng quan tâm giao dịch trên thị trường chứng khoán không phải tính theo ngày, theo tháng mà tính theo giây, theo phút. Câu hỏi đặt ra vậy ai sẽ chịu trách nhiệm cho những thiệt hại này khi nhà đầu tư giao dịch đóng đầy đủ các loại phí nhưng nhận lại chất lượng phục vụ không tương xứng? Chưa kể có hay không tình trạng trục lợi khi thị trường nghẽn lệnh, không cho phép hủy lệnh, sửa lệnh?

Ông Dương Dũng Triều - Chủ tịch Công ty CP Hệ thống thông tin FPT (FPT IS) cho rằng, khi ứng dụng được đưa vào vận hành như HOSE được kiểm tra cẩn thận, liên quan đến bảo mật, hệ thống được thiết kế để phần cứng này hỏng sang phần khác chạy... không có trục lợi khi giao dịch nghẽn.

Ngoài ra ông Lê Hải Trà cũng thông tin nỗ lực của HOSE và các thành viên thị trường trong thời gian qua để nhắm tới việc xử lý số lượng lệnh tham gia vào hệ thống giao dịch quá tải gây nghẽn. Bước đầu tiên là thực hiện nâng lô giao dịch cổ phiếu từ 10 lên 100. Điều này giúp số lượng lại giảm được khoảng 18%, chính vì thế giá trị giao dịch được tăng lên trong thời gian đó. Tuy nhiên, việc đó kéo dài không được bao lâu vì số lượng tài khoản mới, số lượng lệnh giao dịch của các nhà đầu tư vẫn tiếp tục gia tăng.

Bước tiếp theo mà HOSE nhắm tới và đề xuất tăng lô giao dịch từ 100 lên 1.000 thì giảm được khoảng 15% số lượng lệnh tham gia. Một đề xuất khác đã thực hiện là hạn chế việc hủy/ sửa lệnh.

Hiện số lượng lệnh hủy/sửa lệnh một ngày chiếm tới 1/3 số lượng lệnh giao dịch. Trong số 900.000 lệnh tham gia giao dịch một ngày, có tới 1/3 (khoảng 300.000 giao dịch) chỉ để huỷ/sửa số lệnh đã đặt trước đó. Số lượng lệnh thực tế được khớp khoảng 600.000 lệnh. Chính vì vậy, khi có kiểm soát hạn chế việc sửa/hủy lệnh, số lượng lệnh được khớp tăng lên.

Ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán nhà nước chia sẻ, nỗ lực cải tiến kỹ thuật HOSE nhằm nâng được năng lực xử lý lệnh, thanh khoản lên cao là tình huống khẩn cấp quốc gia.

Thời gian qua mức tăng trưởng của thị trường chứng khoán rất cao, nếu như trước đây, 1 phiên giao dịch giá trị chỉ khoảng 10.000 tỷ đồng, thì đến nay, có lúc giao dịch lên tới gần 30.000 tỷ đồng/phiên. Hoặc trong thị trường chứng khoán phái sinh, có lúc lên đến 50.000 hợp đồng, tăng nhiều lần ngoài dự báo gây nên tình trạng nghẽn mạng.

Trong lần trả lời báo chí gần đây nhất vào hôm 11/6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã nói, Bộ đang chỉ đạo UBCKNN khắc phục nhanh lỗi kỹ thuật, phục vụ tốt nhất nhà đầu tư.

Bộ Tài chính, UBCKNN đang tích cực thực hiện 2 giải pháp đồng thời. Trước tiên là cùng FPT cải tiến, khắc phục hệ thống kỹ thuật cùng HOSE, dự kiến sẽ khắc phục nghẽn lệnh vào đầu tháng 7.