Xử phạt học sinh vi phạm: Đủ sức răn đe, đảm bảo mục tiêu giáo dục
Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang lấy ý kiến về việc bổ sung 2 hình thức xử phạt hành vi xâm phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, thân thể của nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục “mạnh tay” hơn so với Thông tư 19.
Cụ thể, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 04 ngày 22/1/2021 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục và Nghị định số 88 ngày 26/10/2022 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp. Trong đó nêu rõ người có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, xâm phạm thân thể nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, nhân viên trong cơ sở giáo dục; người học khác nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự bị phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng. Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc xin lỗi công khai người bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm; xâm phạm thân thể.
“Nếu chỉ dừng ở xử phạt tiền và buộc xin lỗi thì chưa đủ răn đe, chưa tạo điều kiện để can thiệp, hỗ trợ kịp thời. Quy định mới cho phép áp dụng biện pháp cách ly tạm thời, chuyển đến cơ sở chuyên biệt hoặc tư vấn tâm lý - hành vi, vừa bảo đảm tính nghiêm minh, an toàn cho nhà trường, vừa nhân văn, hỗ trợ điều chỉnh hành vi của người vi phạm”, Bộ GDĐT nêu quan điểm và cho rằng đây là hành lang pháp lý quan trọng giúp xử lý sớm các nguy cơ, duy trì kỷ cương, đồng thời thể hiện định hướng “giáo dục - phục hồi - hỗ trợ” thay vì chỉ thuần túy trừng phạt.
Trước đó, Thông tư số 19 ngày 15/9/2025 quy định chi tiết về khen thưởng, kỷ luật học sinh trong các cơ sở giáo dục, nhận được nhiều sự quan tâm của dư luận khi thay đổi các hình thức kỷ luật nghiêm khắc bằng những biện pháp mềm dẻo, tích cực. Điều này đặt ra câu hỏi: làm sao để vừa bảo đảm kỷ cương, vừa duy trì tính giáo dục? PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) nhìn nhận, đặt trong bối cảnh Thông tư 19 vừa được ban hành đang gây xôn xao vì những ý kiến khác nhau lại có thêm một quy định khác đối chọi, triệt tiêu tính hiệu lực của nhau rõ ràng khiến nhiều người băn khoăn. Nếu như Thông tư 19 quy định hình thức “viết bản kiểm điểm” là mức phạt cao nhất đối với kỷ luật học sinh thì theo dự thảo Nghị định, có thể phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng, cách ly khỏi trường học với học sinh xúc phạm thân thể nhà giáo… Thực tế, dù là trường học nhưng khi đã có hành vi vi phạm pháp luật, các em sẽ phải chịu hình thức xử lý vừa đảm bảo tính nhân văn nhưng cũng có nguyên tắc pháp lý như một công dân. Việc dùng chế tài ngoài trường học để xử lý những hành vi vi phạm làm cho giáo dục trở nên nghiêm cẩn hơn là điều cần thiết.
Chị Bùi Thị Nguyệt (phường Đống Đa, Hà Nội) cho rằng, học sinh chưa có thu nhập nên nếu phạt tiền sẽ tạo gánh nặng cho phụ huynh. Theo chị, kỷ luật học sinh cần hướng đến giúp các em nhận ra sai lầm, thay đổi hành vi, thay vì tạo áp lực kinh tế hay đẩy các em ra khỏi môi trường học tập.
Ông Hoàng Đức Minh - Vụ trưởng Vụ Học sinh, sinh viên, Bộ GDĐT cho rằng, ngoài các quy định của Bộ GDĐT, môi trường giáo dục cũng chịu sự ràng buộc bởi hệ thống pháp luật hiện hành. Do đó, với mỗi hành vi vi phạm thì tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả, mỗi cá nhân đều phải chịu các hình thức xử lý theo quy định tương ứng của pháp luật như luật hình sự, luật tư pháp người chưa thành niên và các luật hiện hành khác bởi học sinh cũng là công dân, cần được nhìn nhận ở góc độ công dân.
Bên cạnh đó, cũng cần quan tâm tới các học sinh tái phạm, nhà trường không chỉ nên huy động các lực lượng trong nhà trường, gia đình và xã hội để cùng tham gia chung tay hỗ trợ mà còn cần tăng cường sử dụng các hoạt động yêu cầu học sinh khắc phục như tham gia lao động công ích... để cho các em học sinh thấy rõ được khuyết điểm của mình.
