Xuất khẩu sầu riêng: Tận dụng cơ hội để vươn xa

Thêm cơ hội xuất khẩu sầu riêng

Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) vừa yêu cầu các địa phương rà soát, tổng hợp các vùng trồng, cơ sở đóng gói dừa tươi và sầu riêng đông lạnh xuất khẩu sang Trung Quốc và gửi kết quả tổng hợp danh sách về Cục trước ngày 1/4/2024. Việc này nhằm đẩy nhanh quá trình mở cửa thị trường cho mặt hàng quả dừa tươi và sầu riêng đông lạnh xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc, cũng như chuẩn bị sẵn sàng mọi điều kiện phục vụ đăng ký mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói sau khi Nghị định thư được ký kết.

Cục Bảo vệ thực vật yêu cầu các địa phương thông báo và hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có nhu cầu đăng ký vùng trồng, cơ sở đóng gói dừa tươi và cơ sở đóng gói sầu riêng đông lạnh xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Đồng thời rà soát, kiểm tra và đánh giá thực địa và tổng hợp sách các vùng trồng, cơ sở đóng gói dừa tươi (quả có vỏ xanh, dừa gọt vỏ) và cơ sở đóng gói sầu riêng đông lạnh (quả sầu riêng có vỏ, sầu riêng xay nhuyễn và cơm sầu riêng không có vỏ) có đủ hồ sơ, trang thiết bị máy móc đáp ứng các yêu cầu về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm của nước nhập khẩu.

Đối với ngành hàng sầu riêng, tính đến nay, cả nước có hơn 112.000ha. Diện tích đã có tốc độ tăng trưởng nhanh khi bình quân mỗi năm tăng gần 25% trong 5 năm gần đây. Trong đó, sầu riêng tập trung ở một số vùng chính như: Các tỉnh Tây Nguyên hơn 52.000ha (khoảng 47%), vùng Đồng bằng sông Cửu Long 33.000ha (khoảng 30%), vùng Đông Nam Bộ 21.000ha (khoảng 19%) và một số địa phương khác. Sản lượng sầu riêng hiện nay khoảng 900.000 tấn.

2 năm qua, giá sầu riêng ghi nhận đã tăng cao khi Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang Trung Quốc được ký kết giữa Bộ NNPTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Giá trị xuất khẩu sầu riêng Việt Nam liên tục tăng từ 29,2 triệu USD năm 2016 lên 420 triệu năm 2022 và đến năm 2023 đạt hơn 2 tỷ USD. Riêng 2 tháng đầu năm 2024 xuất khẩu sầu riêng đạt 172 triệu USD, tăng gần 200% so với cùng kỳ năm ngoái. Trung Quốc là thị trường dẫn đầu với 92% thị phần, Thái Lan đứng thứ 2 với hơn 6% thị phần.

Phát huy lợi thế

Ông Nguyễn Khắc Tiến - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Ameii cho biết, năm 2024 sẽ là năm xuất khẩu rau quả bứt phá tại thị trường Trung Quốc khi dư địa và tiềm năng xuất khẩu rau quả còn rất lớn. Sau quá trình làm việc, tiếp cận với các tập đoàn Trung Quốc, công ty đã nhận thấy khả năng gia tăng kim ngạch của sản phẩm sầu riêng chế biến, vì vậy, công ty sẽ tập trung vào phát triển và xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm này.

Còn theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cơ hội xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc nói riêng và các thị trường khác nói chung rất rộng mở. Đặc biệt, các quốc gia trồng loại trái cây này chỉ thu theo mùa vụ, trong khi nước ta được thu quanh năm. Đây chính là lợi thế của sầu riêng Việt Nam.

Sầu riêng Việt Nam có thể mang về giá trị xuất khẩu lớn, tuy nhiên theo ông Nguyễn Quốc Toản - Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và Thống kê nông nghiệp, cần xây dựng khung chính sách và các tiêu chuẩn phù hợp trong bối cảnh hiện tại. Ngoài sản phẩm tươi, ngành hàng sầu riêng còn cần phát triển thêm các mặt hàng chế biến, đồng thời quy hoạch chặt chẽ việc phát triển diện tích trồng sầu riêng trên cả nước.

Đại diện Cục Bảo vệ thực vật cũng nhận định, ngành sầu riêng được quy hoạch trở thành mặt hàng xuất khẩu quan trọng. Tuy nhiên, sầu riêng Việt Nam hiện được ví như “chàng trai tí hon” mới vào sân chơi đã đấu với “người khổng lồ”. Do đó, để phát triển bền vững, Bộ NNPTNT sẽ siết quản lý chất lượng, mã số vùng trồng và mã số cơ sở. Thời gian tới, nếu bộ và cơ quan chuyên ngành nông nghiệp phát hiện trường hợp cá nhân, tổ chức nào vi phạm, hoặc có tần suất vi phạm nhiều lần sẽ bị thu hồi mã số. Bộ sẽ tập trung đầu tư vào quy hoạch xây dựng các vùng trồng chất lượng cao.

Để mở rộng thị trường xuất khẩu, Bộ NNPTNT đang phối hợp Bộ Công thương, thương vụ tại các nước đẩy mạnh xúc tiến thương mại cho trái sầu riêng; hướng dẫn doanh nghiệp tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới…