AI mở đường cho doanh nghiệp phát triển kép
Không chỉ đơn thuần là công cụ hỗ trợ năng suất, mà trí tuệ nhân tạo (AI) còn được xem là nền tảng giúp doanh nghiệp (DN) phát triển kép, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh để phát triển bền vững.
Xu thế tất yếu
Số liệu khảo sát của Cục Phát triển DN tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) năm 2024, hơn 90% DN nhỏ và vừa Việt Nam đã có ít nhất một hình thức ứng dụng công nghệ số trong vận hành, nhưng chỉ một phần nhỏ đang khai thác AI một cách hệ thống. Trong khi đó, thế giới đang bước vào giai đoạn AI phát triển theo cấp số nhân, 77% DN toàn cầu đã sử dụng AI để đo lường tiêu hao năng lượng và phát hiện lãng phí trong sản xuất. Và đây là dấu hiệu cho thấy khoảng cách giữa DN Việt Nam và thế giới đang ngày càng rõ rệt nếu không có hành động kịp thời.
Theo TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, xu hướng xanh hóa và số hóa, nhất là AI đang diễn ra mạnh mẽ như một xu thế tất yếu. Đánh giá về lợi ích trong việc ứng dụng công nghệ, ông Lực cho rằng, AI được xác định là một trong bốn công nghệ số rất quan trọng trong thời gian tới, cùng với dữ liệu, blockchain và điện toán đám mây. Bên cạnh đó, an toàn thông tin, dữ liệu và an ninh mạng cũng là vấn đề mà DN cần đặc biệt quan tâm. Quy mô giá trị gia tăng của AI được dự báo sẽ tăng từ 7% lên 29% trong 10 năm tới trên toàn cầu, có thể đóng góp tới 30% giá trị gia tăng từ lĩnh vực công nghệ số.
Ngoài ra, công nghệ AI đang được ứng dụng nhiều nhất trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và thương mại điện tử, trong khi du lịch và bất động sản còn chậm. Mỹ là quốc gia đầu tư mạnh nhất vào AI, nhưng Việt Nam còn đầu tư khá ít. Theo số liệu khảo sát, AI có thể đóng góp khoảng 120-130 tỷ USD cho kinh tế Việt Nam vào năm 2040, tương đương khoảng 7,5% GDP. TS Cấn Văn Lực cho biết thêm, AI là bài toán chiến lược, không phải bài toán công nghệ đơn thuần và các DN cần xem đây là khoản đầu tư chứ không phải chi phí. Kết quả có thể không nhìn thấy ngay lập tức nhưng về lâu dài sẽ rất cụ thể và đây là bài toán đầu tư dài hạn. Hơn nữa, những chi phí quản lý, thay đổi, duy trì và phát triển hệ thống AI rất lớn, các DN cần cân nhắc giữa việc tự làm, thuê ngoài, hoặc kết hợp cả hai. Điều quan trọng là dữ liệu phù hợp có lợi hơn nhiều dữ liệu.
Tăng lượng khách hàng
Bà Nguyễn Việt Huệ - đại diện Cục Phát triển DN tư nhân và Kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) cho hay, dù chiếm đến 98% tổng số DN, nhưng đa phần DN nhỏ và vừa đang ở giai đoạn “chuyển đổi sơ khởi”, chủ yếu tập trung vào tự động hóa sản xuất và báo cáo dữ liệu xuất khẩu, trong khi thiếu đầu tư vào kiểm soát chất lượng, bảo trì hay quản trị phát thải. Trong khi đó, chia sẻ dưới góc độ DN, bà Nguyễn Hương Quỳnh - Giám đốc điều hành nền tảng đổi mới sáng tạo BambuUP nhận định, đây là giai đoạn manh mún và rời rạc. AI chính là yếu tố có thể giúp kết nối những mảnh ghép đó thành một mạng lưới thông minh, nơi dữ liệu, quy trình và con người vận hành thống nhất.
Theo bà Quỳnh, quá trình ứng dụng AI trong chuyển đổi kép cần được triển khai theo 5 bước liên hoàn: đánh giá hiện trạng và xác định mục tiêu; chuẩn hóa dữ liệu và hạ tầng công nghệ; thí điểm nhanh các ứng dụng AI đơn giản; lãnh đạo cam kết và đào tạo nhân lực; cuối cùng là đo lường, tối ưu và mở rộng quy mô.
Chia sẻ về chiến lược ứng dụng AI và dữ liệu thông minh trong quản trị DN, Tổng Giám đốc MISA Lê Hồng Quang cho biết, tỷ lệ DN ứng dụng AI vào công tác quản trị tăng từ 33% (năm 2022) lên 72% (năm 2024). Các DN ứng dụng dữ liệu để ra quyết định có thể tăng khả năng thu hút khách hàng cao hơn 23 lần so với DN truyền thống. Việc ứng dụng AI giúp tăng năng suất chăm sóc khách hàng lên 1,71 lần, chỉ cần sử dụng 350 người thay vì 600 người để chăm sóc khách hàng, đồng thời, tối ưu quy trình tài chính, tự động hóa kế toán và hỗ trợ DN tiếp cận vốn nhanh hơn.
Theo nhận định của giới chuyên gia kinh tế, bên cạnh những triển vọng vẫn còn nhiều điểm nghẽn mà DN nhỏ và vừa cần vượt qua để AI trở thành động lực phát triển bền vững. 3 rào cản chính hiện nay là tài chính, nhân lực và văn hóa đổi mới. Khoảng 86% DN nhỏ và vừa coi chi phí đầu tư công nghệ là trở ngại chính. Bên cạnh đó, thiếu chuyên gia tư vấn và kỹ năng số khiến nhiều DN “không biết bắt đầu từ đâu”.
