Ẩn họa từ cuốn sách nguy hiểm nhất thế giới

Cuốn sách Mein Kampf mang tư tưởng hệ chính trị bài Do Thái
của trùm phát xít Hitler. (Nguồn: DPA).

Trong suốt 70 năm, Bộ Tài chính của bang Bavaria (Đức) đã luôn đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ của Hitler. Và bởi vậy mà họ đã ngăn chặn việc công bố cuốn sách luận thuyết nói về tư tưởng bài Do Thái của trùm phát xít, có tên Mein Kampf (Đời tranh đấu của tôi), tại nước Đức.

Nước Đức đã phải đối mặt với lựa chọn khó khăn, một là đi theo hướng tiếp cận tự do mà Mỹ, Anh, Canada và Israel đề xuất, tức công bố cuốn sách nguy hiểm này. Lựa chọn còn lại là, như Áo và nhiều quốc gia khác từng làm trong quá khứ, công bố một lệnh cấm thẳng thừng đối với cuốn sách của Hitler.

Nhưng thực tế là nước Đức đã từ chối cả hai lựa chọn trên và thay vào đó đi theo một hướng tiếp cận gia trưởng hơn. Chính quyền bang Bavaria đã đầu tư hàng triệu Euro cho Viện nghiên cứu Lịch sử đương đại có trụ sở ở Munich (IfZ) để họ sản xuất ra một phiên bản được diễn giải của cuốn sách Mein Kampf.

Cùng lúc, họ tuyên bố rằng bất cứ ai xuất bản thêm các ấn phẩm chưa được diễn giải của cuốn sách này sẽ bị kiện ra tòa. Chính quyền bang Bavaria còn có một nước đi thông minh hơn là cố gắng gây ấn tượng với công chúng rằng họ đã rút hết nguồn tài trợ cho IfZ liên quan đến việc xuất bản ấn phẩm này, bởi vậy mà Viện nghiên cứu trên gần như là bên chịu trách nhiệm duy nhất.

Chiến lược thất bại

Đến tháng 1-2016 vừa qua, khi phiên bản Mein Kampf của IfZ đã được xuất bản, Viện nghiên cứu này cùng với các quan chức chính phủ Đức đều rất lo lắng về việc sắp xảy đến với họ. IfZ từng nói rằng họ cực kỳ lo ngại về khả năng cuốn sách của Hitler sẽ trở thành một món hàng “hot” và bán chạy nhất ở Đức.

Tuy nhiên, cùng lúc, họ đảm bảo với công chúng rằng điều đó sẽ không bao giờ xảy ra. Giám đốc của IfZ, Andreas Wirsching, tuyên bố rằng sẽ thắt chặt bản quyền và quyền bình luận về cuốn sách này, bởi nếu không ai cũng có thể làm bất cứ điều gì họ muốn với cuốn sách của Hitler.

Và đúng như vậy, cuốn sách Mein Kampf mà IfZ xuất bản dường như rất ít xuất hiện trên các kệ sách. Với trọng lượng tới 5,4 kg bao gồm 3.700 ghi chú, dù là giới chuyên gia cũng tỏ ra ngán ngẩm với nó.

Và trong suốt nhiều tuần liền, người ta gần như không có khả năng mua được một bản của cuốn sách này, bởi Viện Lịch sử đương đại quyết định xuất bản một số lượng rất hạn chế, khiến cho cuốn sách này phải mãi một thời gian dài sau đó mới đến được các hiệu sách.

Tuy nhiên, biện pháp tiếp cận mà IfZ và chính quyền Đức áp dụng cuối cùng lại thất bại vì không thể ngăn cản phiên bản Mein Kampf trở thành một trong số các cuốn sách bán chạy nhất ở nước này.

Tờ nhật báo Il Giornale của Italy bị chỉ trích mạnh mẽ sau khi
phát không cho độc giả một bản của cuốn sách này. (Nguồn: AP).

“Bestseller” ở nước Đức

Tất cả những gì mà họ làm được chỉ là trì hoãn việc cuốn sách của Hitler lọt vào danh sách các cuốn sách bán chạy nhất ở Đức. Trớ trêu thay, một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc này chính là do người dân Đức rất hứng thú với những thứ bị cấm đoán.

Vào giữa tháng 4/2016, Mein Kampf đã đứng đầu bảng trong danh sách “bestseller” do tờ Spiegel xếp hạng, và giữ nguyên vị trí này trong suốt nhiều tuần. Thậm chí đến thời điểm này, nó vẫn đang giữ vị trí 14 trong danh sách trên, dù nhiều cửa hiệu sách không còn phiên bản nào để trưng bày trong khi nhiều cửa hiệu khác liên tiếp đặt thêm cuốn sách này.

Nhưng dù cho hướng tiếp cận của chính quyền Đức thất bại, may mắn thay, những quan ngại về hậu quả của việc tung ra cuốn sách này dường như đã được xóa bỏ. Không có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy những người mua Mein Kampf học tập theo tư tưởng nguy hiểm của Hitler, mà họ chỉ đơn giản là mua để thỏa trí tò mò.

Không chỉ ở Đức, nhiều quốc gia cũng từng thể hiện sự quan ngại rằng cuốn sách của Hitler có thể khơi dậy làn sóng bài Do Thái mới. Quan ngại này càng gia tăng sau khi nhà xuất bản Schelm của Đức tuyên bố sẽ in một phiên bản Mein Kampf không diễn giải. Nhưng sau đó chính quyền bang Bavaria đã yêu cầu giới công tố đưa nhà xuất bản này ra tòa.

Mới cách đây gần 2 tuần lễ, tờ nhật báo Il Giornale của Italy cũng có quyết định tương tự, sau khi tuyên bố rằng họ sẽ phát miễn phí cho độc giả các bản in của cuốn sách Mein Kampf. Điều này cho thấy sự nguy hiểm của cuốn sách này vẫn ẩn khuất đâu đó trong bóng tối, chứ chưa xuất hiện tức thì.