Bãi bỏ quy định làm khó việc mua sắm trang thiết bị y tế

Trước đó, Thông tư 14/2020 được cho là dẫn đến việc ách tắc mua sắm trang thiết bị y tế thời gian qua tại các cơ sở y tế. Trong đó có vướng quy định tại khoản 3 điều 8: Khi lập dự toán gói thầu, cơ sở y tế phải tham khảo giá thiết bị y tế trong vòng 12 tháng và không được cao hơn giá trúng thầu đó, trường hợp giá cao hơn phải thuyết minh, giải trình cụ thể’.

Quy định nói trên đã khiến bệnh viện nếu muốn mua thiết bị y tế thì buộc phải mua với giá thấp hơn hoặc bằng giá trúng thầu trong 12 tháng qua tại các cơ sở y tế khác. PGS.TS Đào Xuân Cơ - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: Quy định phải dựa vào các báo giá gần đây nhất trong 12 tháng trúng thầu. Thực tế, 12 tháng qua, thậm chí hơn 2 năm qua, vật tư thiết bị y tế chủ yếu phục vụ chống dịch, hợp đồng trúng thầu trong 12 tháng qua là vô cùng khó khăn khiến các bệnh viện không thể tìm được hợp đồng trúng thầu.

Liên quan đến nội dung trên, Bộ Tài chính cũng cho biết nếu không sửa quy định này thì “bệnh viện sẽ không bao giờ mua được gì”. Trong một hướng dẫn giải thích gần đây, Bộ Y tế cũng thừa nhận yêu cầu “không được mua giá cao hơn 12 tháng qua” là không phù hợp với kinh tế thị trường, nhưng cho rằng quy định này ra đời trong khi dịch đang bùng phát, thị trường thiết bị y tế nhiều biến động.

Quy định về đấu thầu trong lĩnh vực y tế là vấn đề được rất nhiều đại biểu quan tâm tại Kỳ họp Quốc hội vừa qua. Theo các phân tích, hầu như nhóm sản phẩm dịch vụ sử dụng ngân sách đều phải đấu thầu. Chúng ta chấp nhận chậm lại để không tiêu cực. Nhưng có nhóm mặt hàng đặc biệt là y tế để cứu người, chữa bệnh, liên quan tính mạng người dân không chậm lại được.

Cụ thể, trong phiên họp cuối cùng tại kỳ họp này, thảo luận về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi), bà Phạm Khánh Phong Lan (đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM) cho rằng, đấu thầu chỉ là phương tiện, không phải là mục đích. Đấu thầu là nhằm kiểm soát giá cả và chất lượng. Nhưng vừa qua tiêu cực quá nhiều.

Theo bà Lan, hầu như nhóm sản phẩm dịch vụ sử dụng ngân sách đều phải đấu thầu. Thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia thầu hoặc hủy thầu. Trong trường hợp này cần có cách giải quyết đặc biệt để có thuốc phục vụ điều trị cho bệnh nhân, không để bệnh nhân phải chờ đợi. Song, vấn đề này đến nay vẫn chưa giải quyết được tình trạng thiếu thuốc, thiếu trang thiết bị, vật tư y tế tại các bệnh viện. Bên cạnh đó, quy định về chọn giá kế hoạch cần phải rõ ràng, căn cứ theo thị trường, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau. Như vậy dẫn đến giá đấu thầu thuốc càng ngày càng thấp và không bảo đảm chất lượng. Trong khi mục tiêu của đấu thầu là chọn giá rẻ nhất, song giải pháp nào để giá rẻ nhưng chất lượng phải bảo đảm, nhất là trong đấu thầu thuốc?

Tại Khoản 2 Điều 2, Thông tư 14/2022 (thông tư mới) do Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên ký ban hành đã bãi bỏ “khoản 3 điều 8 của Thông tư số 14/2020/TT-BYT, ban hành ngày 10/7/2020 của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định một số nội dung trong đấu thầu trang thiết bị y tế”. Đối với gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu có giá gói thầu thực hiện theo quy định tại khoản 3 điều 8 Thông tư số 14/2020 trước ngày 6/12, cơ sở y tế tiếp tục thực hiện theo kế hoạch lựa chọn nhà thầu đã được phê duyệt hoặc thực hiện thủ tục để điều chỉnh giá gói thầu theo quy định tại Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn có liên quan về xây dựng giá gói thầu của Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Trong cuộc làm việc cuối tuần trước với các Giám đốc bệnh viện khu vực phía Bắc, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết sẽ có văn bản sửa đổi vướng mắc khi bệnh viện đấu thầu mua thuốc ngay trong tháng 12/2022.

Trước đó, tại Nghị quyết 143/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10/2022, Chính phủ yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương phối hợp với các bộ, ngành tháo gỡ khó khăn, sửa đổi ngay các bất cập trong các quy định về đấu thầu mua sắm và tập trung giải quyết nhanh, bảo đảm thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh. Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Y tế tiếp tục đổi mới cơ chế tài chính y tế, thực hiện lộ trình phù hợp tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế; tổng kết việc tự chủ trong bệnh viện.