Bảo vệ trẻ trên TikTok

Mạng xã hội luôn có hai mặt và không phải toàn bộ người dùng đều tiếp nhận được những giá trị tích cực của nền tảng đó. Nhất là với trẻ em. Với TikTok, mạng xã hội này có mặt ở Việt Nam từ cuối năm 2017 và bùng nổ từ năm 2021 trong vai trò là mạng xã hội chia sẻ video ngắn.

Từ cuối tháng 5/2023, liên bộ, ngành Việt Nam (gồm 6 bộ, ngành gồm: Bộ Công an, Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa thể thao & Du lịch, Bộ Tài chính, Bộ Lao động, thương binh và xã hội và Trung ương Đoàn) đã thành lập Đoàn kiểm tra, thực hiện kiểm tra toàn diện hoạt động của TikTok ở Việt Nam và đến ngày 5/10 vừa qua, kết quả kiểm tra đã liệt kê nhiều sai phạm của nền tảng này, trong đó có vấn đề quan trọng liên quan đến trẻ em.

Ông Lê Quang Tự Do - Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông), đại diện đoàn kiểm tra cho biết, TikTok không có biện pháp, công cụ bảo đảm an toàn về thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em; không gửi các thông điệp cảnh báo nguy cơ khi trẻ em cung cấp, thay đổi thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em; không thực hiện việc phát hiện, loại bỏ các hình ảnh, tài liệu, thông tin không phù hợp với trẻ em, ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em.

"Mặc dù nền tảng xã hội này thông báo chỉ dành cho người từ 13 tuổi trở lên, nhưng TikTok vẫn cho phép trẻ em dưới 13 tuổi mở tài khoản. Mạng xã hội này cũng không tổ chức tiếp nhận thông tin, đánh giá phân loại theo mức độ an toàn cho trẻ em", ông Tự Do cho hay.

Sau khi thanh, kiểm tra, Bộ Thông tin và Truyền thông đưa ra các biện pháp xử lý buộc TikTok Singapore (bởi TikTok Pte.Ltd (TikTok Singapore) quản lý, vận hành TikTok tại Việt Nam) khắc phục ngay các sai phạm như xác thực thông tin tài khoản để phát hiện trường hợp trẻ em khai không đúng độ tuổi, xóa các tài khoản trẻ em dưới 13 tuổi, giới hạn thời gian sử dụng TikTok với người dưới 18 tuổi và đặc biệt là không cho phép trẻ em kiếm tiền qua TikTok.

Phân tích về vấn đề này, theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà (ĐH Quốc gia Hà Nội), việc tiếp cận ứng dụng này rất dễ, một đứa trẻ có thể tạo tài khoản cho riêng mình mặc dù TikTok đã cấm trẻ dưới 13 tuổi. “Nổi tiếng nhanh chóng, kiếm tiền dễ dàng là một “ma lực” khiến giới trẻ, đặc biệt trẻ em, rất thích. Khi các em chưa đủ kỹ năng, kinh nghiệm và vốn sống, mà đặc biệt tham gia kiếm tiền trên TikTok thì nguy cơ xảy ra rất nhiều. Do đó, về phía cha mẹ, về phía xã hội cần hết sức lưu ý, đừng nghĩ con mình kiếm tiền từ nhỏ, kiếm tiền trên TikTok là giỏi", ông Hà bày tỏ.

Để bảo vệ người dùng, nhất là trẻ em, ít nhất 10 quốc gia đã cấm cài đặt, sử dụng TikTok dù đây đang là mạng xã hội phát triển nhanh hàng đầu thế giới. Một trong những nỗi ám ảnh của phụ huynh chính là các thử thách nguy hiểm trên TikTok như ngạt thở, gương lửa, thiên thần của cái chết… đã gây tử vong cho hàng chục trẻ em trên thế giới.

"Cha mẹ giáo dục con như thế nào thì sẽ được sản phẩm như thế đó. Nếu cha mẹ để con sống trong thế giới ảo thì cha mẹ sẽ mất con. Con sẽ tuột vòng tay yêu thương của cha mẹ sang vòng tay của những người xa lạ trên YouTube, TikTok, mạng xã hội. Rõ ràng đây là một sự lựa chọn, nếu cha mẹ yêu thương con thực sự thì hãy dành thời gian quý báu của mình cho con", PGS.TS Phạm Mạnh Hà nhấn mạnh.

Không chỉ nêu ra những sai phạm của TikTok tại Việt Nam, đoàn kiểm tra của Bộ Thông tin và Truyền thông cũng kiến nghị với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội triển khai các giải pháp vận hành hiệu quả mạng lưới ứng cứu và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Đây sẽ là hành trình không dễ dàng nhưng chắc chắn phải làm và cần sự quyết liệt của tất cả chúng ta.

Theo Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội), kết luận kiểm tra của liên bộ, ngành đã chỉ rõ nhiều sai phạm của TikTok tại Việt Nam, trong đó có nhiều nội dung thông tin gây hại cho trẻ em. Việc bộ đưa ra các yêu cầu nền tảng này phải xác thực thông tin tài khoản để phát hiện trường hợp trẻ em khai không đúng độ tuổi sử dụng TikTok, xóa các tài khoản trẻ em dưới 13 tuổi, giới hạn thời gian truy cập và sử dụng TikTok với người dưới 18 tuổi, không cho phép trẻ em kiếm tiền qua TikTok... là những giải pháp, rào cản kỹ thuật cần thiết trong lúc này để bảo vệ trẻ em trước các nguy hại mà nền tảng này có thể gây ra đối với trẻ em. Tuy nhiên, tất cả những rào cản này được đưa ra thực hiện phải đảm bảo không trái, không cản trở các quyền cần thiết của trẻ em.