Bảy giải pháp phục hồi và phát triển thị trường lao động

Theo Bộ LĐTB&XH, từ đầu năm 2021 đến nay, đại dịch Covid-19 ảnh hưởng tiêu cực tới hàng triệu lao động. Riêng trong quý III, 4,7 triệu lao động bị mất việc làm, 14,7 triệu lao động tạm nghỉ hoặc tạm ngừng sản xuất, kinh doanh. Hơn 10 triệu lao động giảm giờ làm, tạm dừng việc làm. Vùng Đông Nam Bộ và vùng đồng bằng sông Cửu Long bị ảnh hưởng nặng nề nhất, với tỷ lệ ảnh hưởng lần lượt là khoảng 59% lao động và 44,7% lao động.

Trước những tác động trên, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành và triển khai thực hiện Nghị quyết 68 và Quyết định 23, Nghị quyết 116 và Quyết định 28, nhằm hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Nhờ những chính sách hỗ trợ này đã giúp hàng triệu NLĐ vượt qua khó khăn trước bối cảnh của dịch.

Tuy nhiên, về lâu dài cần có những chính sách hỗ trợ bền vững, chính vì vậy hiện Bộ LĐTB&XH đã xây dựng dự thảo Chương trình phục hồi và phát triển thị trường lao động trong một bố phận cấu thành của Đề án Chương trình phục hồi kinh tế - xã hội của Chính phủ.

Theo Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Lê Văn Thanh, dự thảo bao gồm có những cơ chế, chính sách đề xuất tập trung 7 vấn đề lớn như: Hỗ trợ trực tiếp người lao động (các chi phí để mua nhu yếu phẩm, đi lại, chi trả tiền điện, tiền nước, nhà trọ, xét nghiệm Covid-19…); Hỗ trợ người sử dụng lao động phục hồi, phát triến sản xuất kinh doanh tạo việc làm cho người lao động; Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cung lao động cung ứng kịp thời cho doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh; Hỗ trợ kết nối cung - cầu lao động; Phát triển bền vững thị trường lao động (hiện đại hóa quản trị thị trường lao động, hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động, việc làm có kết nối chia sẻ với cơ sở dữ liệu về dân cư); Bảo đảm điều kiện về nơi sinh sống cho người lao động. Và xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định.

Theo TS Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương, việc xây dựng Chương trình phục hồi và phát triển thị trường lao động là vấn đề cấp thiết hiện nay, nhất là khi diễn biễn dịch vẫn còn phức tạp và lâu dài. Tuy nhiên việc xây dựng Chương trình cần phải bảo đảm ba mục tiêu.

Thứ nhất, giúp người lao động yên tâm trở lại làm việc.

Thứ hai, phải làm sao gói hỗ trợ không làm cho người lao động ở lại nhà. Từ kinh nghiệm ở châu Âu, Mỹ, có những gói hỗ trợ rất hào phóng. Chính vì thế mà rất khó để người lao động quay trở lại làm việc vì đã nhận hỗ trợ của Chính phủ.

Thứ ba là sử dụng nguồn lực cho hiệu quả.

TS Nguyễn Tú Anh cho hay, để thực hiện mục tiêu thứ hai, có lẽ cần phải gắn gói hỗ trợ với việc khuyến khích người lao động trở lại làm việc. Thí dụ như tăng thêm tháng lương cho tháng đầu tiên khi họ trở lại làm việc, hỗ trợ chi phí đi lại. Không nên thực hiện hỗ trợ cào bằng, trừ hỗ trợ cho những hộ gia đình nghèo. Đi cùng với chính sách hỗ trợ người lao động cho họ an tâm, cần tính đến tạo điều kiện mở lại trường học cho con em của họ đến trường.

Cũng theo ông Nguyễn Tú Anh, mục tiêu sử dụng nguồn lực cho hiệu quả liên quan đến định hướng và chi phí của gói hỗ trợ. Để định danh người cần hỗ trợ, do nguồn lực có hạn nên phải đánh giá đúng ai thuộc đối tượng cần hỗ trợ. Đây là một việc rất khó, cần phải đẩy nhanh công tác số hóa để thực hiện. Về lâu dài, cần định hướng quy hoạch lâu dài các khu nhà ở gắn với người lao động, bảo đảm vệ sinh an toàn, nâng cao chất lượng cuộc sống của công nhân.