Lễ hội Cầu Ngư, một trong những lễ hội lớn nhất vùng ven biển xứ Thanh có màn rước thuyền Long Châu rất đặc sắc, thu hút hàng nghìn người dân cùng du khách tham gia.
Đến hẹn lại lên, từ ngày 22 đến 24/2 âm lịch (tức từ ngày 31/3 - 2/4), tại xã Ngư Lộc (huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa) lại diễn ra lễ hội Cầu Ngư. Đây là lễ hội thường niên, có quy mô lớn nhất xứ Thanh, tưởng nhớ các bậc tiền nhân có công khai ấp, lập làng, cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, tôm cá đầy thuyền.
Tương truyền, lễ hội này xuất hiện từ thời Lê, trải qua nhiều thế kỷ vẫn được bảo tồn và phát huy giá trị. Đây là lễ hội lớn nhất trong năm của xã, đồng thời, cũng là lễ hội lớn nhất và đặc trưng nhất vùng ven biển xứ Thanh.
Mở đầu lễ hội Cầu Ngư năm nay là màn rước kiệu, rước thuyền Long Châu dọc theo bờ biển. Theo các cụ cao niên ở xã Ngư Lộc cho biết: Việc làm Long Châu là hoạt động quan trọng nhất tại lễ hội vì đây là vật thiêng dùng để cúng tế chính. Long Châu thực chất là một chiếc thuyền rồng, được làm bằng luồng, nứa, giấy màu, xốp và phẩm màu, được sử dụng như một chiếc thuyền thờ mô phỏng chức năng và quyền lực của các thần vùng sông, biển và chứa đựng những lễ vật cùng với lời thỉnh nguyện của người dân, mong phù hộ cho họ trong cuộc sống ngoài biển khơi.
Cùng với đó, việc rước thuyền, bày tỏ niềm ngưỡng vọng với các vị thần có công khai dân lập làng, quai đê lấn biển, bảo vệ, che chở cho ngư dân ra khơi vào lộng an toàn, tôm cá đầy thuyền, đồng thời, thắt chặt tình đoàn kết giữa các làng, các dòng họ đang chung sống ở Ngư Lộc.
Sau phần lễ, phần hội đã diễn ra với các hoạt động văn hóa, văn nghệ đặc sắc, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc như: đánh cờ, hát chầu văn, biểu diễn nhạc lưu thủy…
Được biết, đến cuối ngày 2/4 (tức ngày 24/2 âm lịch), thuyền Long Châu sẽ được hóa (đốt) trước biển. Nghi lễ này cũng là hoạt động cuối cùng để kết thúc lễ hội Cầu Ngư hàng năm.
Năm 2005, Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ VHTTDL) đã chính thức xếp lễ hội Cầu Ngư là lễ hội văn hóa phi vật thể. Đến tháng 9/2017, Bộ trưởng Bộ VHTTDL ký quyết định đưa lễ hội Cầu Ngư vào di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.