Bộ Y tế khuyến cáo người dân bảo vệ sức khỏe trước ô nhiễm không khí gia tăng

Theo báo cáo diễn biến chất lượng môi trường không khí của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nhiều thời điểm tại Hà Nội chỉ số AQI đã lên mức xấu. Mặc dù ô nhiễm không khí có tính quy luật theo mùa và chịu chi phối bởi yếu tố khí hậu, thời tiết, số liệu quan trắc vẫn cho thấy mức độ ô nhiễm đang ngày càng gia tăng, tác động trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng cũng như các hoạt động kinh tế – xã hội.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết tiếp xúc kéo dài với các chất ô nhiễm không khí làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng như viêm đường hô hấp cấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen suyễn, bệnh tim mạch, đột quỵ, tổn thương da, bệnh về mắt; đồng thời ảnh hưởng tới hệ thần kinh, miễn dịch và sức khỏe tâm thần. Trước thực trạng đó, Cục Phòng bệnh đã xây dựng và công bố bộ khuyến cáo nhằm giúp người dân, đặc biệt là trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền hô hấp – tim mạch, chủ động phòng chống tác hại của ô nhiễm không khí.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân theo dõi thường xuyên chất lượng không khí qua các nguồn thông tin chính thống, chủ động áp dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân. Khi ra ngoài, cần đeo khẩu trang đạt chuẩn, tránh xa các khu vực có mật độ bụi cao như đường giao thông đông đúc, công trình xây dựng hoặc nơi có hoạt động đốt nhiên liệu. Trong sinh hoạt hằng ngày, người dân được khuyến nghị giữ không gian sống thông thoáng, vệ sinh nhà cửa thường xuyên, hạn chế sử dụng các nguồn nhiên liệu gây ô nhiễm như bếp than tổ ong, rơm rạ hay củi đốt, đồng thời ưu tiên thay thế bằng thiết bị dùng điện hoặc gas. Đối với người hút thuốc lá và thuốc lào, Bộ Y tế đề nghị bỏ hoặc giảm tối đa việc hút, vì khói thuốc làm tăng thêm nguy cơ ô nhiễm trong không gian kín.

Những người thuộc nhóm nhạy cảm được khuyến nghị hạn chế tiếp xúc với nguồn phát thải ô nhiễm, chú ý tránh các khu vực nhiều khói bụi và cần đến cơ sở y tế khi xuất hiện các triệu chứng như ho kéo dài, khó thở, đau ngực. Việc nâng cao chế độ dinh dưỡng, giữ ấm cơ thể trong mùa đông và tuân thủ điều trị các bệnh mãn tính cũng là các biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe trong thời điểm không khí ô nhiễm kéo dài.

Bộ Y tế cũng hướng dẫn chi tiết các biện pháp ứng phó theo từng mức AQI. Khi chỉ số AQI ở mức trung bình (51–100), người dân có thể duy trì sinh hoạt bình thường, nhưng nhóm nhạy cảm cần giảm thời gian hoạt động ngoài trời. Khi AQI ở mức kém (101–150), các hoạt động ngoài trời nên được hạn chế, đặc biệt gần các điểm giao thông hoặc khu vực thi công; học sinh vẫn có thể ra sân nhưng cần giảm vận động mạnh. Với mức AQI xấu (151–200), mọi người nên hạn chế tối đa hoạt động ngoài trời và ưu tiên di chuyển bằng phương tiện công cộng để giảm phơi nhiễm.

Trong trường hợp AQI ở mức rất xấu (201–300), Bộ Y tế khuyến cáo người dân hạn chế ra khỏi nhà, đóng cửa sổ tại những nơi gần điểm ô nhiễm và sử dụng khẩu trang có khả năng lọc bụi mịn khi bắt buộc phải di chuyển. Khi AQI lên mức nguy hại (301–500), mọi hoạt động ngoài trời nên tạm dừng. Với trẻ em, nhà trường được đề nghị cân nhắc cho nghỉ học nếu chất lượng không khí ở mức nguy hại kéo dài ba ngày liên tiếp; nếu phải đến trường, cần chuyển toàn bộ hoạt động thể chất sang trong nhà.

Theo Văn bản hợp nhất 01/VBHN-BTNMT, trong trường hợp ô nhiễm không khí nghiêm trọng kéo dài với AQI từ 301 trở lên trong ba ngày liên tục, địa phương có thể xem xét tạm dừng hoặc điều chỉnh thời gian làm việc của cơ quan, tổ chức và trường học. Các hoạt động đông người ngoài trời cũng cần tạm dừng để giảm nguy cơ phơi nhiễm cho cộng đồng.

Bộ Y tế nhấn mạnh việc chủ động bảo vệ sức khỏe và áp dụng biện pháp phù hợp theo từng mức AQI là yếu tố then chốt giúp người dân giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí trong bối cảnh chất lượng môi trường đang diễn biến phức tạp tại nhiều đô thị lớn.