Cán bộ đùn đẩy, né tránh: Lãng phí nguồn lực bởi sự ách tắc

Ngày 25/5, Quốc hội thảo luận ở tổ về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.

Phát biểu tại tổ, liên quan đến vấn đề cán bộ đùn đẩy, né tránh, thiếu trách nhiệm sợ sai trong thực thi nhiệm vụ, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, phải xác định đây là những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị.

“Bởi những biểu hiện về đùn đẩy, né tránh, thiếu trách nhiệm, sợ sai trong thực thi công vụ ở một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức đã vi phạm các quy định theo nghị quyết của Đảng, trước hết là Nghị quyết 4 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, XII về xây dựng và chỉnh đốn Đảng”, bà Trà chỉ rõ và nhấn mạnh, đây cũng là biểu hiện vi phạm các quy định của Luật Chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Cán bộ, công chức.

“Chúng ta phải khẳng định như vậy và có thái độ rất rõ ràng. Chúng ta không thể bênh, che các biểu hiện này trong bối cảnh hiện nay. Đất nước đang rất khó khăn nhưng có tình trạng như vậy làm cản trở sự phát triển kinh tế, xã hội đất nước ta. Như vậy cũng làm giảm niềm tin của nhân dân đối với đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống hành chính Nhà nước”, bà Trà nói.

Theo bà Trà, thời gian vừa qua, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm vấn đề này và Chính phủ đã có rất nhiều chỉ thị như chỉ thị 26, 27 về tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong cơ quan hành chính Nhà nước, đẩy mạnh học tập, làm theo phong cách, đạo đức Hồ Chí Minh. Có công điện 280, 365, 436 để tiếp tục tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính trong hệ thống hành chính Nhà nước. Bộ Nội vụ đã tham mưu giải quyết.

Để giải quyết vấn đề này, bà Trà đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ giải pháp. Trong đó đáng chú ý, về tư tưởng, nhận thức là giải pháp hàng đầu để có thể đẩy mạnh giáo dục chính trị tư tưởng về tinh thần, việc thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Đảng, pháp luật liên quan đến trách nhiệm, quyền hạn của từng cơ quan, đơn vị, đặc biệt là trách nhiệm, nhiệm vụ mà công chức phải thực hiện. Thực hiện các nghị định, quy định của Chính phủ về trách nhiệm đối với công chức. Đây là việc rất cần thiết và phải xóa bỏ nhận thức của một bộ phận công chức là “không làm thì không sai, thà đứng trước hội đồng kỷ luật còn hơn đứng trước tòa”. Nhận thức này rất nguy hiểm, ảnh hưởng rất lớn cho việc xây dựng công vụ, chức trách nhiệm vụ của cán bộ, công chức. Trong bối cảnh hiện nay, hơn lúc nào hết phải vượt lên khó khăn, thách thức để thực hiện nhiệm vụ này.

Nhóm thứ hai là giải pháp về xây dựng và hoàn thiện thể chế. Hệ thống thể chế chính sách của chúng ta có những mặt còn chồng chéo, mâu thuẫn chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn, cho nên quá trình thực thi công vụ cũng sẽ có những khó khăn, rào cản, vướng mắc, thậm chí có lĩnh vực khó nên dẫn đến tâm lý sợ sai.

Hoàn thiện hệ thống thể chế là rất quan trọng, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ủy quyền; rà soát bãi bỏ những quy định không phù hợp; thực hiện quyền hạn đã được quy định trong pháp luật và đã được cấp trên phân cấp, ủy quyền.

Bộ sẽ tham mưu cho Chính phủ để ban hành nghị định về khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Tuy nhiên còn vướng rất nhiều quy định của pháp luật. Bộ đang tham mưu, báo cáo với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tới đây có nghị quyết thí điểm về khuyến khích bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, sau đó Thủ tướng Chính phủ mới ban hành nghị định.

“Như thế mới đầy đủ tất cả cơ sở hành lang pháp lý, mới bảo vệ được cán bộ chúng ta. Nếu không cũng rất khó, vì có những quy định vướng ở nhiều luật. Nếu không có nghị quyết của Quốc hội thì chúng ta ko thể xé rào, vượt rào thực hiện việc này được”, bà Trà nói và cho biết, đang nghiên cứu để sửa đổi Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức trong thời gian tới để đưa toàn bộ nội dung có liên quan đến khuyến khích, bảo vệ cán bộ vào luật, tạo hành lang pháp lý quan trọng để cán bộ, công chức, viên chức dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Ngoài ra cần xác định trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan tổ chức. Suy cho cùng vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu trong dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm và kiên quyết mạnh tay xử lý cán bộ có biểu hiện nêu trên là rất cần thiết và là quyết định, không thể đổ cho ai được. Cơ quan từ Trung ương đến địa phương ở đâu có người đứng đầu dám làm, dám chịu trách nhiệm thì ở nơi đó vẫn phát triển, thực tiễn đã chứng minh điều đó.

ĐB Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) đề nghị Chính phủ có giải pháp sớm khắc phục, chấn chỉnh tình trạng kỷ luật, kỷ cương hành chính chưa nghiêm, còn tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm trong thi hành công vụ. Bởi việc lãng phí thời gian, công sức trong thực thi công vụ đã ảnh hưởng rất lớn đến phát triển kinh tế-xã hội của địa phương và của quốc gia.

Dẫn câu chuyện TP Hồ Chí Minh trong năm 2022 đã có 584 văn bản hỏi và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có đến 604 văn bản trả lời, tức bình quân mỗi ngày, 2 đơn vị, địa phương này đã có đến gần 2 câu hỏi để trao qua đổi lại.

Theo ông Tuấn, trong thời điểm hiện nay, câu chuyện hỏi đáp giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư và TP Hồ Chí Minh không phải là trường hợp ngoại lệ mà còn nhiều địa phương “hỏi đáp” nhiều bộ ngành khác để làm cơ sở triển khai các công việc kế tiếp.

“Tôi rất chia sẻ với những khó khăn, vướng mắc của địa phương và cũng rất thông cảm với những trăn trở, vất vả của các bộ ngành Trung ương khi phải thường xuyên trả lời các nội dung mà theo các bộ cho rằng đây là vấn đề thuộc trách nhiệm của địa phương. Tôi không đề cập đến vấn đề ai đúng, ai chưa đúng nhưng tôi thấy rằng, chúng ta đang lãng phí nguồn lực bởi sự ách tắc này”, ông Tuấn nêu rõ.