Cần cấm tuyệt đối thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gia tăng đáng báo động. Đáng lo ngại hiện nay thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng được “ngụy trang” dưới nhiều hình thức công nghệ mới, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn và được lan truyền qua mạng xã hội với thông tin sai lệch như “ít hại hơn”, “ xu hướng dành cho giới trẻ”…
Đó là những vấn đề được các đại biểu nêu ra tại Hội thảo cung cấp thông tin về tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội về quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng do Cục Báo chí (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức chiều ngày 1/12.
Phát biểu tại hội thảo, ông Đặng Khắc Lợi, Phó Cục trưởng Cục Báo chí cho biết, thuốc lá là một trong nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm, cướp đi hàng triệu sinh mạng mỗi năm trên toàn cầu. Đáng lo ngại hơn, bên cạnh thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá điện tử, nung nóng đang trở thành mối lo ngại về sức khỏe cho giới trẻ.
Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng đang gia tăng mạnh. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang gia tăng đáng báo động. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13- 17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ sử dụng đã tăng hơn gấp đôi từ 3.5% năm 2022 lên 8% năm 2023.
Trước thực trạng đó, ngày 30/11/2024 tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó có quy định: “ Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội… Đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời và hết sức cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ.
Tuy nhiên, theo ông Đặng Khắc Lợi để Nghị quyết của Quốc hội đi vào cuộc sống và được thực thi hiệu quả, vai trò của báo chí, truyền thông có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Báo chí chính là lực lượng tiên phong trong việc cung cấp thông tin chính xác, khoa học về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; Phản ánh tình hình vi phạm, các chiêu trò quảng cáo, kinh doanh trái phép;Tuyên truyền quy định pháp luật đến người dân.
“Chúng ta đang đứng trước một thách thức lớn khi thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng được “ngụy trang” dưới nhiều hình thức công nghệ mới, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn, lan truyền qua mạng xã hội với tốc độ rất với nhiều thông tin sai lệch như “ít hại hơn”, “sản phẩm công nghệ”, “xu hướng dành cho giới trẻ”. Trong bối cảnh đó, báo chí cần tiếp tục phát huy vai trò xung kích, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và xây dựng môi trường sống lành mạnh, an toàn cho thanh thiếu niên”, ông Đặng Khắc Lợi nhấn mạnh.
Trưởng đại diện của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam - TS Angela Pratt chia sẻ, kể từ khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua lệnh cấm cách đây một năm, Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận về vai trò tiên phong trong việc cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đây là quyết định có ý nghĩa rất lớn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trong việc bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ.
WHO dẫn nguồn từ Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết số ca cấp cứu liên quan sử dụng các sản phẩm này, đặc biệt ở giới trẻ, đã giảm gần 70% trong 10 tháng sau khi lệnh cấm được ban hành, so với cùng kỳ giai đoạn trước đó.
WHO tại VN khẳng định, nhờ lệnh cấm mạnh mẽ được Quốc hội ban hành, hoạt động quảng cáo cho các sản phẩm này bởi những người nổi tiếng, những người có sức ảnh hưởng dường như đã chấm dứt.
Để đảm bảo lệnh cấm của Quốc hội tiếp tục được thực thi hiệu quả, WHO khuyến nghị đưa kinh doanh các sản phẩm thuốc lá mới bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh trong luật Đầu tư sửa đổi; không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào bao gồm việc cho phép sản xuất các sản phẩm thuốc lá mới để xuất khẩu.
WHO cũng cho rằng, việc cho phép sản xuất thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để xuất khẩu làm suy yếu cơ sở lý luận về bảo vệ sức khỏe và xã hội của lệnh cấm, đồng thời gây ra sự thiếu nhất quán trong hệ thống pháp luật, tạo cơ hội cho việc buôn lậu và rò rỉ nguồn hàng ra thị trường nội địa, cùng với đó đặt ra gánh nặng lớn trong việc kiểm soát và thực thi pháp luật.
