Cẩn trọng với giáo dục liên kết

Rà soát, kiểm tra hoạt động liên kết

Các chương trình liên kết trong trường phổ thông đã và đang được triển khai ngày càng rộng rãi tại nhiều địa phương. Từ liên kết dạy ngoại ngữ, tin học, STEM, kỹ năng sống cho đến hợp tác với các tổ chức giáo dục quốc tế.

Điều này một phần xuất phát từ nhu cầu có thật của xã hội, khi yêu cầu về ngoại ngữ, công nghệ, kỹ năng mềm đối với thế hệ trẻ ngày càng cao. Chương trình giáo dục phổ thông dù đã được đổi mới theo định hướng phát triển năng lực, nhưng vẫn khó có thể đáp ứng đầy đủ và sâu rộng mọi nhu cầu đa dạng đó trong khuôn khổ thời lượng và điều kiện hiện có.

Vì vậy, việc các trường phổ thông hợp tác với các đơn vị bên ngoài để tổ chức những chương trình bổ trợ, nếu được thực hiện đúng mục đích, đúng quy định, có thể mang lại lợi ích nhất định cho học sinh. Nhiều em có cơ hội tiếp xúc với giáo viên nước ngoài, phương pháp học tập mới, các hoạt động trải nghiệm thực tế, từ đó mở rộng tầm nhìn và nâng cao năng lực cá nhân.

Đại diện Bộ GDĐT cho biết đã yêu cầu các địa phương tiếp tục rà soát tổng thể việc tổ chức dạy học liên kết trong các nhà trường.

Tại Hà Nội, Sở GDĐT Hà Nội vừa có công văn gửi UBND các xã, phường, trường công lập trực thuộc sở yêu cầu báo cáo tình hình thực hiện dịch vụ hỗ trợ giáo dục trong trường công lập. Các dịch vụ này bao gồm: kỹ năng sống, tiếng Anh, STEM, kỹ năng công dân số, AI,… Sở yêu cầu các đơn vị khái quát, đánh giá tình hình thực hiện dịch vụ hỗ trợ giáo dục tại đơn vị và đề xuất kiến nghị phương án trong thời gian tới, trong đó làm rõ việc cần thiết hoặc không cần thiết tổ chức thực hiện dịch vụ hỗ trợ giáo dục trong nhà trường. Trước đó, tháng 11/2025, Giám đốc Sở GDĐT Hà Nội đã có quyết định thành lập đoàn kiểm tra thực hiện nhiệm vụ ở bậc mầm non, trong đó có nội dung kiểm tra hoạt động giáo dục kỹ năng sống và hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa. Thời gian kiểm tra kéo dài từ tháng 11/2025 đến tháng 5/2026.

Đảm bảo công bằng trong giáo dục

Việc tổ chức các chương trình liên kết luôn được ngành giáo dục nhấn mạnh là cần phải được thông qua hội đồng trường và lấy ý kiến của cha mẹ học sinh trên cơ sở tự nguyện, không được ép buộc học sinh tham gia các hoạt động liên kết. Dù vậy, từ phản ánh của phụ huynh có thể thấy do việc sắp xếp các tiết học liên kết xen kỹ với các môn học chính khóa nên nếu học sinh không đăng ký sẽ “bơ vơ” trong tiết học đó.

Mức thu từ chương trình liên kết mỗi trường cũng thu khác nhau dù cùng trong một phường, xã… Đặc biệt, số lượng các chương trình liên kết, học bổ trợ nhiều khiến  phụ huynh thấy gánh nặng về chi phí học tập gia tăng. Điều này rõ ràng đi ngược lại với chủ trương nhân văn Nhà nước đang thực hiện.

Đây là thực tế đang diễn ra tại một số trường học khiến dư luận bức xúc, cần phải rà soát, chấn chỉnh để môi trường giáo dục thực sự vì học sinh, chứ không trở thành nơi cung cấp dịch vụ thu phí trá hình. Việc đưa các chương trình liên kết vào nhà trường, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, rất dễ làm lu mờ ranh giới giữa hoạt động giáo dục và kinh doanh, gây áp lực tài chính không nhỏ cho phụ huynh, đặc biệt là các gia đình có thu nhập trung bình và thấp.

Để các chương trình liên kết hiệu quả, cần cẩn trọng khâu xây dựng chủ trương, lựa chọn đối tác, thiết kế chương trình, tổ chức thực hiện cho đến giám sát và đánh giá. Chỉ khi các chương trình liên kết thực sự bổ trợ cho chương trình giáo dục phổ thông, bảo đảm tính tự nguyện, minh bạch và công bằng, chúng mới có thể phát huy giá trị tích cực. Ngược lại, nếu buông lỏng quản lý hoặc chạy theo lợi ích ngắn hạn, chính môi trường giáo dục phổ thông - nơi đặt nền móng cho sự phát triển con người - sẽ phải gánh chịu những hệ lụy lâu dài.

Đặc biệt, để đảm bảo “không học sinh nào bị bỏ lại phía sau”, các nhà trường cũng cần tận dụng tối đa cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, xây dựng các hình thức hoạt động không thu phí để đảm bảo học sinh không tham gia chương trình liên kết vẫn có quyền lợi học tập và phát triển toàn diện.