Việc TP Hà Nội đưa ra lộ trình điều chỉnh tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết, tuy nhiên ý kiến nhiều chuyên gia cho rằng mức tăng phải phù hợp, gắn với chất lượng dịch vụ để tạo sự đồng thuận.
Ngày 26/8, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo Quyết định của UBND TP ban hành giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn TP Hà Nội, giai đoạn 2025 - 2026.
Theo đó, dự thảo quy định, giá dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt là: 242,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 476,5 đồng/kg đối với khu vực xã. Giá dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là: 297,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 287,5 đồng/kg đối với khu vực xã. Giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt là: 529 đồng/kg
Về lộ trình, năm 2025, giá dịch vụ gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường là 21 nghìn đồng/ tháng, năm 2026 là 43 nghìn đồng/tháng; tại các xã là 10 nghìn đồng/tháng, năm 2026 là 23 nghìn đồng/tháng.
Các cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất kinh doanh tập trung, cụm công nghiệp giá cụ thể dịch vụ thu gom vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là 1.175 đồng /kg x khối lượng rác thải phát sinh thực tế.
Phản biện tại hội nghị, các đại biểu nhận định, việc xây dựng Thủ đô sáng, xanh, sạch, đẹp; văn minh, thanh lịch là mục tiêu được xác định trong các báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng các phường, xã và dự thảo báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng bộ thành phố.
Để đạt được mục tiêu trên, qua khảo sát thực tế và ý kiến cá nhân đồng tình cho rằng việc điều chỉnh giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn như: Khối lượng rác ngày càng tăng, chi phí thu gom - xử lý ngày càng lớn, cần tiệm cận giá dịch vụ theo cơ chế thị trường, phù hợp với Luật Giá 2023 và Luật Bảo vệ môi trường 2020 như báo cáo của thành phố.
PGS.TS Vũ Thị Minh, Tổng Thư ký Hội Khoa học kinh tế Hà Nội cho rằng, việc điều chỉnh tăng dần giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách Nhà nước, đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khi tiến tới thu giá đúng, đủ theo khối lượng phát thải.
Từ thực tế tại khu dân cư và khảo sát ý kiến người dân, ông Minh đề nghị UBND TP sớm ban hành Quyết định này để đưa vào thực thi, góp phần giảm gánh nặng cho ngân sách thành phố, thay đổi hành vi xả rác thải và bảo vệ môi trường của người dân, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Còn theo ông Vũ Thành Vĩnh, thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ TP Hà Nội, vấn đề đặt ra là mức tăng gắn với chất lượng dịch vụ ra sao để người dân chấp nhận và đồng thuận. Việc tăng giá cần cam kết về chất lượng dịch vụ. Phải có điều khoản ràng buộc đơn vị cung cấp dịch vụ về tần suất, thời gian thu gom, chất lượng xử lý; có chế tài nếu vi phạm nếu để rác tồn đọng.
“Chúng ta đều thống nhất rằng việc tăng phí dịch vụ môi trường là cần thiết, nhưng phải trên tinh thần “giá đi đôi với chất lượng, chính sách phải đi vào lòng dân”, ông Vĩnh nói và cho rằng, nếu chỉ nhìn vào bài toán tài chính, không tính tới sức dân và sự đồng thuận xã hội thì chính sách rất khó thực thi.
Do đó, ông Vĩnh đề nghị UBND TP nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, của MTTQ các cấp, để hoàn thiện dự thảo theo hướng khả thi, công bằng, minh bạch và có lộ trình phù hợp.
Ở góc độ khác, ông Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam khẳng định, đây là vấn đề quan trọng, cấp bách, cần xem xét ban hành, thực hiện ngay.
Tuy nhiên, theo ông Nghiêm, đây cũng là vấn đề khó và phức tạp, nên xem xét kỹ nội dung “xử lý chất thải rắn sinh hoạt” trong Dự thảo. Bên cạnh đó, cần cân nhắc thêm một quy định riêng về mức ưu đãi đối với hộ nghèo, hộ có góp công trong việc thu hồi chất thải rắn như: Tạo điều kiện địa điểm chôn lấp, giảm khối lượng thu gom, xử lý, vận chuyển…
Phát biểu kết luận hội nghị, chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP Hà Nội Nguyễn Lan Hương đề nghị, cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến tại hội nghị, trong đó, nghiên cứu sửa tên dự thảo quyết định. Ngoài ra, UBND TP phải có chiến lược cụ thể về truyền thông cụ thể để nhân dân hiểu, đồng thuận với chính sách của thành phố và dần thích ứng, chuẩn bị tâm lý đón nhận chính sách mới.
Về lộ trình, Ủy ban MTTQ TP Hà Nội đề nghị nghiên cứu thêm ý kiến đề nghị thực hiện từ 1/1/2026, việc này sẽ đồng bộ, hợp lý hơn.