Cảnh giác với thủ đoạn lừa đảo để bảo vệ chính mình
Lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) tiếp tục khuyến cáo người dân, cơ quan nhà nước không làm việc qua điện thoại. Mọi thông tin làm việc đều thông qua chính quyền địa phương, thông qua thông cáo báo chí, tuyên truyền bằng loa phường, xã hoặc các văn bản chính thống.
Thủ đoạn lừa đảo mới
Ngày 6/10, Công an tỉnh Bắc Ninh phát đi cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo tinh vi trên không gian mạng, nhắm vào người dân sắp nghỉ hưu hoặc đang hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Các đối tượng giả danh cán bộ cơ quan nhà nước để chiếm đoạt tiền trợ cấp, lương hưu và các khoản hỗ trợ khác.
Trước đó, ngày 11/9, ông T. (trú tại Bắc Ninh) nhận được cuộc gọi từ số điện thoại 0823.834.xxx. Người gọi tự xưng là cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh Bắc Ninh, thông báo đang hướng dẫn ông làm thủ tục thanh toán lương hưu và các chế độ liên quan. Sau đó, đối tượng đề nghị ông kết bạn Zalo với tài khoản có tên hiển thị “Mạnh Hải” để được “hỗ trợ trực tuyến”.
Sau khi kết nối, “Mạnh Hải” hướng dẫn ông T. đăng nhập vào các ứng dụng VNeID và VssID, đồng thời gửi hình ảnh giả mạo có tiêu đề “Bảo hiểm điện tử” với logo và mã QR của Bảo hiểm xã hội Việt Nam nhằm tạo lòng tin. Tiếp đó, đối tượng yêu cầu ông T. dùng một điện thoại khác để gọi video qua Zalo và làm theo các bước “nhận lương hưu qua ngân hàng”.
Sau đó, một đối tượng khác dùng số điện thoại 0813.577.xxx, tên hiển thị “Trần Phú Sơn” tiếp tục liên hệ, tự xưng là “Trưởng phòng Bảo hiểm xã hội”. Người này yêu cầu ông T. chuyển toàn bộ tiền trong các tài khoản ngân hàng cá nhân vào một tài khoản cố định “để xác minh và hoàn tất hồ sơ”. Trong quá trình gọi video, đối tượng liên tục hướng dẫn ông thao tác chuyển tiền.
Do tin tưởng là thủ tục thật, ông T. thực hiện theo hướng dẫn. Đến khi ông T. phát hiện bị lừa thì toàn bộ số tiền trong tài khoản là khoản hỗ trợ nghỉ hưu trước tuổi theo chế độ 178 đã bị chuyển sang tài khoản khác không rõ danh tính…
Theo Công an tỉnh Bắc Ninh, đây là thủ đoạn lừa đảo mới, được các đối tượng chuẩn bị kỹ lưỡng, nhắm vào nhóm người sắp nghỉ hưu hoặc đang nhận các khoản trợ cấp xã hội. Các đối tượng giả danh cán bộ Bảo hiểm xã hội, ngân hàng hoặc cơ quan nhà nước; sử dụng hình ảnh, văn bản, con dấu và logo giả mạo; hướng dẫn nạn nhân đăng nhập vào các ứng dụng chính thống như VNeID, VssID rồi lợi dụng việc chia sẻ màn hình, mã OTP hoặc truy cập tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt tài sản.
Cần nâng cao cảnh giác
Theo Bộ Công an, tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong 9 tháng đầu năm đều đã được kéo giảm. Tuy nhiên, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong Quý III/2025 phức tạp hơn, tuy giảm về số vụ nhưng chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm…
Điều đáng nói, các thủ đoạn lừa đảo mới được các đối tượng tội phạm sử dụng công nghệ cao “bám sát” với tình hình thời sự của đất nước để nghiên cứu, sáng tác các kịch bản tiếp cận nạn nhân và lừa đảo. Hoặc dựa vào tâm lý của người dân là ngại đến các cơ quan hành chính do lo lắng sẽ mất thời gian xếp hàng đợi làm thủ tục; tâm lý thích được làm nhanh, làm "tắt", kể cả mất một chút lệ phí bên ngoài…. để dồn ép người dân thực hiện các hành vi đã được xây dựng trong kịch bản. Không ít người đã bị lừa vì bị đối tượng thúc ép, cho biết nếu không thực hiện đúng hạn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi pháp lý, bảo hiểm xã hội, giao dịch dân sự…
Thực tế cho thấy, nhiều người dân, dù đã đọc được các thông tin, cảnh báo từ cơ quan chức năng, báo chí về lừa đảo trên mạng nhưng vẫn có thời điểm rơi vào “điểm mù” nên bị các đối tượng khống chế tâm lý và bị lừa.
Để bảo vệ chính mình trước các đối tượng lừa đảo trên không gian mạng, các cơ quan chức năng đã nhiều lần khuyến cáo người dân cần lưu ý, ghi nhớ các phương thức, thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay, chủ yếu nhắm vào 4 nhóm hành vi (nhóm hành vi mạo danh, nhóm hành vi lừa đảo tình cảm, nhóm hành vi kêu gọi đầu tư, nhóm hành vi phát tán mã độc). Đó là: Giả danh cơ quan chức năng yêu cầu cập nhật thông tin, cài đặt ứng dụng giả mạo; Giả danh nhân viên công ích thông báo đến hạn đóng tiền điện, nước, truyền hình, Internet…; Giả danh cơ quan chức năng hỗ trợ thu hồi vốn treo hoặc tiền bị lừa đảo trực tuyến; Giả danh cơ sở giáo dục thông báo hoàn trả học phí hoặc được nhận học bổng, chương trình du học, tham gia trại hè…; Giả danh cơ sở giáo dục, y tế… thông báo người thân gặp tai nạn; Giả danh cơ quan thực thi pháp luật thông báo liên quan đến vụ án nghiêm trọng; Giả danh cơ sở du lịch, nhà hàng, hộ kinh doanh…
Các đối tượng lừa đảo còn có thể giả danh cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang… đặt mua hàng hóa; Giả danh nhân viên giao hàng thông báo nhận hàng, lừa thanh toán tiền; Giả danh tổ chức, doanh nghiệp thông báo trúng thưởng, nhận quà; Giả danh nhân viên tổ chức tín dụng hỗ trợ mở thẻ, nâng hạn mức tín dụng; Giả danh cơ quan thuế gọi điện thoại yêu cầu hoàn thiện thủ tục.
Chúng ta cũng cần đề phòng tội phạm mạng phát tán mã độc thông qua email, hình ảnh, video, đường dẫn, ứng dụng nhằm chiếm quyền điều khiển thiết bị di động, tài khoản mạng xã hội; Phát tán mã độc xâm nhập hệ thống của tổ chức, doanh nghiệp, thay đổi email, tài khoản nhận tiền; Đưa thông tin sai sự thật, dẫn dụ truy cập đường dẫn chứa mã độc.
Người dân cần đặc biệt lưu ý, hiện nay, các đối tượng lừa đảo ngày càng đa dạng, tinh vi, không chỉ sử dụng công nghệ mà còn nghiên cứu, khai thác về hoàn cảnh, thói quen... của nạn nhân để thao túng tâm lý nhằm chiếm đoạt tài sản. Vì vậy, việc cảnh giác, hiểu rõ những “bẫy tâm lý” của tội phạm là rất quan trọng để mỗi cá nhân có thể tự bảo vệ mình và cộng đồng trước tội phạm lừa đảo trên không gian mạng.
