Châu Âu lạnh khi mùa đông chưa đến

Các mô hình dự báo thời tiết cho thấy La Nina có xu hướng gây ảnh hưởng tới gió mùa phía tây, tạo ra áp suất không khí cao khắp châu Âu - Carlo Buontempo, Giám đốc Trung tâm dịch vụ khí hậu của ECMWF cho biết. Mùa đông châu Âu thường bắt đầu từ cuối tháng 11 năm trước vắt sang tháng 3 năm sau, nhưng tại thời điểm này một vài nơi đã có dấu hiệu hạ nhiệt.

Dự báo “một mùa đông lạnh lẽo” được ECMWF đưa ra trong lúc OFGEM - Cơ quan quản lý năng lượng nước Anh lên tiếng mùa đông năm nay nhiều nguy cơ thiếu khí đốt, ảnh hưởng nguồn cung cấp điện. Anh có thể đối mặt trường hợp khẩn cấp về nguồn cung khí đốt, buộc một số nhà máy điện khí phải đóng cửa.

Trước đó, trong 2 ngày 7 và 8/10, Hội nghị thượng đỉnh bất thường của lãnh đạo 27 quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã nhóm họp tại Cộng hòa Czech nhưng đã không thể thống nhất quan điểm về phương án áp giá trần đối với khí đốt của Nga. Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo EU kỳ vọng, những đề xuất cụ thể sẽ được đưa ra trước Hội nghị thượng đỉnh chính thức của khối sau 2 tuần nữa.

Giới quan sát chính trị cho rằng mùa đông năm nay châu Âu sẽ phải đối mặt với “những rủi ro chưa từng có tiền lệ” về nguồn cung khí đốt, khi mà xung đột Nga - Ukraine chưa chấm dứt; đặc biệt cả hai phía Phương Tây (bao gồm cả Mỹ) và Nga tiếp tục áp đặt lệnh cấm vận lên nhau. Dòng chảy khí đốt gián đoạn từ Nga khiến các quốc gia Liên minh châu Âu (EU) phải tìm mọi cách để mua khí đốt hóa lỏng (LNG) vận chuyển đường biển đang ngày càng trở nên đắt đỏ - theo Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA).

IEA cho rằng các nước EU cần phải cắt giảm lượng tiêu thụ khí đốt 13% trong mùa đông. Trong khi đó các nước EU đã nhất trí cắt giảm tiêu thụ điện bắt buộc ít nhất 5% vào các khung giờ cao điểm. Chưa hết, IEA còn chỉ ra rằng những đợt lạnh cuối mùa đông sẽ còn tệ hại hơn vì ở thời điểm đó dự trữ khí đốt đã giảm xuống mức thấp.

Bước qua tuần đầu tháng 10, giá khí đốt tại EU tiếp tục lên cao, đẩy lạm phát lên mức 10%. Đây là chỉ dấu rõ ràng cho thấy mùa đông này EU sẽ lạnh hơn. Cũng chính vì thế mà EU đã và đang gấp rút thực hiện loạt biện pháp đối phó khủng hoảng năng lượng như áp giá trần điện hay kêu gọi tiết kiệm năng lượng. Tuy nhiên EU vẫn chia rẽ trước lời kêu gọi áp giá trần với khí đốt tự nhiên.

Ủy viên Năng lượng EU Kadri Simson kêu gọi “hãy lo trước khi bước vào mùa đông lạnh giá khi mà nhu cầu sưởi ấm của người dân tăng vọt, trong khi nguồn cung khí đốt giảm sút”.

Tại Pháp, Thủ tướng Elisabeth Borne cho hay, để đối phó với giá lạnh mùa đông trong tình hình khan hiếm năng lượng, 12 triệu gia đình thu nhập thấp của nước này sẽ được nhận khoản tiền trợ cấp một lần trị giá khoảng 200 USD; cho dù điều đó khiến Pháp thiệt hại khoảng 44 tỷ USD và chính phủ sẽ phải vay khoản tiền kỷ lục, khoảng 260 tỷ USD để tài trợ cho ngân sách tăng thêm vào năm tới.

Saliha Sadelli - y tá làm việc tại một khu cư dân nghèo ở phía Bắc của Marseille, cho biết cô bị ảnh hưởng nhiều bởi giá xăng tăng vì thường xuyên phải lái xe tới nhà bệnh nhân. Hóa đơn điện của cô cũng tăng mạnh, mặc cho những nỗ lực của Chính phủ hạn chế giá điện tăng. “Họ nói với chúng tôi là các hộ gia đình được bảo vệ, nhưng tôi vẫn lo lắng khi thấy hóa đơn tiền điện của mình tăng từ 200 Euro/tháng lên 350 Euro, chỉ trong một thời gian ngắn” - Saliha Sadelli nói và băn khoăn: “Tôi tự hỏi mình phải làm gì? Vào mùa hè, tôi có thể giảm dùng điều hoà trong nhà, vì đó là một điều xa xỉ. Nhưng sưởi ấm trong mùa đông không phải là thứ xa xỉ”.

Trong khi đó, tại Đức, Chính phủ đã đình chỉ thuế khí đốt từng được lên kế hoạch áp dụng từ ngày 1/10. Thay vào đó, các hộ gia đình cũng như doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ được sử dụng một lượng điện nhất định với giá trợ cấp. Các quan chức Đức đã kêu gọi công chúng sử dụng ít năng lượng hơn bằng cách giặt quần áo ở nhiệt độ 30 độ C, sử dụng các bóng đèn tiết kiệm điện và để nhiệt độ sưởi trong nhà ở khoảng 19 độ C. Người dân cũng được khuyên rút ngắn thời gian tắm và giảm nhiệt độ nước nóng. Những đài tưởng niệm, tòa nhà công cộng và cửa kính trước các cửa hàng trên toàn quốc đã không còn được thắp sáng vào ban đêm.

Bộ trưởng Kinh tế Đức, ông Robert Habeck, cho biết nước này nhiều khả năng chưa thể đưa tất cả các nhà máy điện hạt nhân còn lại ra khỏi lưới điện vào cuối năm nay như kế hoạch. Ông Habeck lập luận rằng việc kéo dài thời gian hoạt động cho các nhà máy điện hạt nhân là cần thiết, khi các nguồn cung năng lượng của Đức, đặc biệt là khí đốt suy giảm trầm trọng.

Tại Anh, tân chính phủ của bà Liz Truss cũng mới công bố một gói biện pháp đối phó khủng hoảng năng lượng. Theo Quỹ Tiết kiệm năng lượng, mức giá trung bình mà các hộ gia đình ở Anh chi ra mỗi năm cho năng lượng vào khoảng 3.900 USD, thì với các biện pháp can thiệp của chính phủ sẽ giúp chi phí này duy trì ở mức 2.800 USD.

Hiện tại, Mỹ là nhà xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) lớn nhất thế giới khi vận chuyển hàng hóa đến cả châu Âu trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng và nhu cầu từ châu Á tăng đột biến. Trên thực tế, châu Âu hiện nhận được 65% tổng lượng LNG xuất khẩu của Mỹ, nhưng giao dịch này lại cũng ẩn chứa rủi ro; nhất là việc vận chuyển bằng đường biển dễ bị tác động bởi thời tiết, giông bão. “Châu Âu như hiện tại dễ bị tổn thương trên mọi mặt về năng lượng, và nếu đó không phải là lý do địa chính trị và xung đột, thì là vấn đề thời tiết khắc nghiệt” - Ủy viên Năng lượng EU Kadri Simson, nói.