Chủ động phòng vệ thương mại

Bảo vệ sản xuất trong nước

Số liệu thống kê cho biết đến hết tháng 9/2024, Việt Nam đã tiến hành 30 cuộc điều tra phòng vệ thương mại (PVTM) và đang duy trì áp dụng 22 biện pháp PVTM đối với hàng nhập khẩu.

Quy mô doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp (DN) trong nước tham gia các vụ việc PVTM ước đạt 475.000 tỷ đồng. Số lao động trực tiếp làm việc tại các DN này khoảng trên 36.000 người. Theo đó, số thu ngân sách hàng năm từ thuế PVTM đạt từ 1.200 - 1.500 tỷ đồng.

Thực tế cho thấy, các công cụ PVTM được sử dụng hợp lý, theo đúng quy định pháp luật và phù hợp với các cam kết quốc tế đang góp phần hỗ trợ các ngành sản xuất trong nước phát triển bền vững trong một môi trường cạnh tranh bình đẳng. Từ đó đảm bảo việc làm và thu nhập cho người lao động, đồng thời đem lại giá trị gia tăng cho nền kinh tế và tăng cường năng lực của đội ngũ doanh nhân trong nước.

Ông Trần Vĩnh Chung - Tổng Thư ký Hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, kể từ khi thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp được áp dụng với đường nhập khẩu từ Thái Lan, sản lượng đường sản xuất trong nước đã tăng từ xấp xỉ 700.000 tấn niên vụ 2020 - 2021 lên gần 1,2 triệu tấn niên vụ 2023 đến tháng 9 năm 2024, tăng 161%. Doanh thu của các nhà máy đường đã tăng gấp đôi trong cùng giai đoạn.

Tác động của biện pháp PVTM không chỉ giới hạn ở kết quả hoạt động kinh doanh của các nhà máy đường, mà còn thể hiện qua sự cải thiện trong thu nhập của người nông dân trồng mía. Giá mua mía trung bình đã tăng từ 850.000 đồng/tấn mía niên vụ 2020 - 2021 lên xấp xỉ 1,2 triệu đồng/tấn mía niên vụ 2023 - 2024, tăng 152%. Người nông dân đã yên tâm gắn bó hơn với cây mía, diện tích trồng mía tiếp tục được mở rộng...

Hay như với ngành thép, hồi tháng 3 Công ty Formosa và Tập đoàn Hòa Phát đề xuất khởi xướng điều tra chống bán phá giá thép Trung Quốc. Ông Nguyễn Việt Thắng - Tổng giám đốc của CTCP Tập đoàn Hòa Phát (mã chứng khoán HPG) cho biết: "Chúng tôi nộp đơn khởi xướng điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm HRC từ Trung Quốc. Đây là biện pháp tự vệ chính đáng, nhằm bảo vệ nền sản xuất trong nước".

TS Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) nhìn nhận, thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả công cụ PVTM là rất quan trọng để bảo vệ lợi ích của các ngành sản xuất trong nước trong bối cảnh nguy cơ cạnh tranh không lành mạnh từ hàng nhập khẩu phức tạp như hiện nay. Nói cách khác, các DN Việt Nam đang ngày càng quan tâm, hiểu biết đầy đủ hơn và một số DN bắt đầu mạnh dạn sử dụng các công cụ PVTM trên thực tế để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình. Thậm chí, DN một số ngành như nhôm, thép đang ngày càng thành thạo hơn trong việc sử dụng các công cụ PVTM.

Tuy nhiên, nếu so sánh với số vụ PVTM mà hàng hóa xuất khẩu Việt Nam đã và đang phải đối mặt ở nước ngoài thì rõ ràng việc sử dụng các công cụ PVTM ở trong nước vẫn còn rất khiêm tốn.

Doanh nghiệp cần chủ động bảo vệ lợi ích của mình

Theo ông Cao Xuân Thanh - Chánh Văn phòng Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, trong những năm gần đây ngành gỗ đã phải xử lý một số vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài. Kinh nghiệm trong việc xử lý các vụ việc này cho thấy, sự chủ động của các DN đóng vai trò hết sức quan trọng. Các DN cần đánh giá nguy cơ, rủi ro từ sớm để có chiến lược, kế hoạch kinh doanh phù hợp. Trong quá trình xử lý vụ việc, các DN cần hợp tác, cung cấp dữ liệu đầy đủ, chính xác, thống nhất cho cơ quan điều tra.

Các DN cũng cần nỗ lực tối đa trong quá trình cung cấp thông tin, do khối lượng thông tin, dữ liệu cơ quan điều tra yêu cầu cung cấp lớn, trong khi có sự hạn chế về mặt thời gian.

Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cũng chia sẻ những kinh nghiệm trong việc xử lý các vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài trong ngành thủy sản. Thủy sản là ngành va chạm với các vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài từ sớm, với các vụ việc điều tra chống bán phá giá của Hoa Kỳ đối với cá tra, basa và tôm từ năm 2002.

Đến nay, mặc dù các mặt hàng này vẫn tiếp tục bị Hoa Kỳ áp dụng biện pháp chống bán phá giá, nhưng nhiều DN Việt Nam đã có thuế suất 0% và duy trì được lượng xuất khẩu ổn định sang thị trường Hoa Kỳ. Đạt được kết quả này là nhờ có sự kiên trì, chủ động của các DN, sự tích cực của Hiệp hội và sự hỗ trợ, phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước.

“

Ông Trịnh Anh Tuấn - Cục trưởng Cục PVTM (Bộ Công thương) cho biết, tinh thần, chủ trương của Nhà nước là luôn khuyến khích, hỗ trợ DN phát huy tối đa sức mạnh nội tại. Chính phủ đã và đang triển khai hàng loạt chính sách hỗ trợ, từ việc nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm thiểu thủ tục hành chính, đến việc tăng cường tư vấn và hỗ trợ pháp lý cho DN trong các vụ kiện PVTM.