Chủ tịch Quốc hội: Xây dựng pháp luật phải bám sát thực tiễn

Chuyển đổi số trong xây dựng, thi hành pháp luật

Ngày 18/5, quán triệt nội dung chuyên đề nội dung “Trọng tâm cốt lõi của Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, ngày 17/5/2025, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật để kịp thời thể chế hóa ngay các quyết sách của Nghị quyết 66, tháo gỡ ngay những vướng mắc, bất cập về cơ chế tài chính, bảo đảm nguồn nhân lực chất lượng cao cũng như đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa, chuyển đổi số trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật.

Theo Chủ tịch Quốc hội, Nghị quyết quy định một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội, có thể nói là chưa có tiền lệ, không chỉ là khoản chi 0,5% tổng chi ngân sách nhà nước hằng năm cho công tác xây dựng pháp luật, thành lập Quỹ Hỗ trợ xây dựng chính sách, pháp luật mà cả cơ chế khoán chi, mức chi, chế độ, chính sách đặc biệt khuyến khích đối với đội ngũ cán bộ, công chức tại một số cơ quan, đơn vị ở trung ương và địa phương trực tiếp, thường xuyên làm công tác tham mưu nghiên cứu chiến lược, chính sách, xây dựng pháp luật và một số hoạt động tổ chức thi hành pháp luật hỗ trợ trực tiếp cho xây dựng pháp luật. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, kỳ vọng sẽ tạo bước đổi mới đột phá, có tính chiến lược, kịp thời, linh hoạt, đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.

Về những nội dung trọng tâm, cốt lõi của Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, Nghị quyết 66-NQ/TW quán triệt sâu sắc 5 quan điểm chỉ đạo: phải bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thi hành pháp luật; phải xác định công tác xây dựng và thi hành pháp luật là “đột phá của đột phá” trong hoàn thiện thể chế phát triển đất nước.

“Xây dựng pháp luật phải bám sát thực tiễn; nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, tập trung xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật, bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng với thi hành pháp luật; xác định rõ đầu tư cho công tác xây dựng chính sách, pháp luật là đầu tư cho phát triển”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, khuyến khích khơi thông nguồn lực phát triển

Nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế và trên cơ sở các quan điểm chỉ đạo, mục tiêu đã đề ra, Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, Nghị quyết 66 xác định 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp cần tập trung thực hiện trong thời gian tới. Cụ thể, một điểm nhấn quan trọng là đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật. Pháp luật phải thể chế hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương của Đảng; xuất phát từ lợi ích toàn cục của đất nước, ưu tiên bảo đảm quyền con người và quyền công dân.

Theo Chủ tịch Quốc hội, luật pháp được xác định là lợi thế cạnh tranh của đất nước, do đó Nghị quyết yêu cầu dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, thay vào đó phải khuyến khích sáng tạo, khơi thông nguồn lực phát triển. Các quy định pháp luật cần ổn định, đơn giản, dễ hiểu, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm. Công tác xây dựng pháp luật được yêu cầu phải rất chủ động trong nghiên cứu chiến lược và tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế, nhằm tăng tính dự báo, nâng cao chất lượng chính sách.

Đặc biệt, Nghị quyết 66-NQ/TW cũng đặt ra yêu cầu công tác thi hành pháp luật phải đột phá. Pháp luật được thực thi công bằng, nghiêm minh, nhất quán và kịp thời, luôn gắn chặt với quá trình xây dựng pháp luật. Nghị quyết yêu cầu phát huy tinh thần phục vụ nhân dân của công chức, bảo đảm quan điểm “người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm”.

Về những nội dung, nhiệm vụ trọng tâm trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 66-NQ/TW đối với Quốc hội, Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, trên cơ sở các nhóm nhiệm vụ, giải pháp được đề ra trong Nghị quyết, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ đã ban hành chương trình, kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW xác định toàn diện các nội dung, nhiệm vụ cần triển khai và phối hợp triển khai thực hiện.

Trong đó tập trung thể chế hóa chủ trương của Đảng về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và các luật có liên quan để tiếp tục thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Đề nghị Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương cụ thể hóa, hướng dẫn triển khai thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Xây dựng, sớm hoàn thành việc ban hành các luật và văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật trong các lĩnh vực cần thiết khác, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đồng thời, chú trọng bảo đảm để các quy định của luật phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, không đẩy khó khăn cho người dân, doanh nghiệp trong thiết kế chính sách và xây dựng pháp luật; công tác xây dựng pháp luật phải xuất phát từ lợi ích toàn cục của đất nước, dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”; phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ hiệu quả quyền con người, quyền công dân.

Thực hiện nghiêm các quy định về kiểm soát quyền lực

Đối với cấp ủy đảng của các cơ quan, tổ chức khác, Chủ tịch Quốc hội cho hay, theo chức năng, nhiệm vụ cần khẩn trương xây dựng kế hoạch và lãnh đạo tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 66-NQ/TW.

Theo đó, căn cứ vào các nội dung của Nghị quyết, các nội dung có liên quan trong Chương trình hành động của Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Chính phủ để sớm ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết của cơ quan mình; trong đó, lưu ý phải xác định đúng, đủ nhiệm vụ của từng cơ quan, gắn với thời hạn thực hiện cụ thể, kết quả đầu ra rõ ràng. "Có cơ chế theo dõi, giám sát, kiểm tra việc thực hiện bảo đảm để những chủ trương, quyết sách trong Nghị quyết sớm đi vào cuộc sống mang lại những kết quả cụ thể có thể kiểm đếm và người dân cảm nhận được sự thay đổi theo chiều hướng tích cực. Dứt khoát không để tình trạng “nói nhiều làm ít”, “nói mà không làm”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Bên cạnh đó, tiếp tục thực hiện nghiêm kỷ cương, kỷ luật, các quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, “lợi ích nhóm” trong xây dựng và thi hành pháp luật theo đúng yêu cầu của Nghị quyết số 66-NQ/TW và Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị.