Cuộc gặp đầy sóng gió giữa lãnh đạo Mỹ - Đức
Trước khi trở thành Tổng thống nước Mỹ ông Donald Trump từng chỉ trích Thủ tướng Đức là đang “hủy hoại nước Đức” - dự kiến sẽ có một cuộc tiếp xúc đầy khó khăn với bà Merkel nhân chuyến công du đầu tiên của lãnh đạo nước Đức tới Washington.
Lãnh đạo Mỹ, Đức sẽ có cuộc gặp gỡ đầu tiên trong chuyến công du của Thủ tướng Angela Merkel tới Washington.
“Các bạn xem xem điều gì đã xảy ra với bà Angela Merkel, người mà tôi xem là nhà lãnh đạo tốt cho đến khi bà ấy làm điều này. Tôi không biết bà ấy có chuyện gì nữa” – ông Trump từng nói khi còn là ứng viên tranh cử Tổng thống trong một cuộc tuần hành ở Virginia – “Điều gì đã xảy ra vậy?”
Hiện tại, Tổng thống Trump khó có thể đưa ra câu hỏi tương tự trực tiếp tới bà Merkel, vị lãnh đạo phương Tây có tầm ảnh hưởng nhất, trong cuộc gặp lần này. Một trận bão tuyết trước đó đã buộc hai nhà lãnh đạo phải hoãn lại kế hoạch gặp gỡ đáng lẽ ra đã được tổ chức từ hôm 14/3.
Chương trình thảo luận giữa lãnh đạo Mỹ-Đức bao gồm vấn đề tăng cường sức mạnh cho NATO, cuộc chiến chống phiến quân IS và giải quyết cuộc xung đột Ukraine, tất cả đều cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa hai nước - Nhà Trắng cho hay ngay trước chuyến công du. Kết quả các cuộc họp sẽ được thông báo trong một cuộc họp báo chung.
Nhưng ngoài các vấn đề nói trên thì cuộc gặp lần này còn mang ý nghĩa khởi động lại một mối quan hệ vốn bị làm cho phức tạp hơn do những lời chỉ trích trước đây của Tổng thống Trump.
Khi còn là ứng viên, ông Trump dường như ít quan tâm tới ảnh hưởng tiêu cực của những lời chỉ trích bà Merkel khi ông trở thành Tổng thống. Ông từng nhiều lần nêu tên bà Merkel trong các sự kiện, cáo buộc đối thủ Hillary Clinton là đang muốn trở thành “Angela Merkel của nước Mỹ”. Ông cũng từng chỉ trích tạp chí Time vì đã lựa chọn bà Merkel là “Nhân vật của Năm” trong năm 2015 thay vì ông.
Tuy nhiên, ông Trump vẫn tìm ra nhiều cách khác để thể hiện sự tôn trọng với lãnh đạo Đức. Khi được yêu cầu nêu tên một lãnh đạo thế giới mà ông ngưỡng mộ trong một cuộc phỏng vấn truyền hình hồi tháng 9 năm ngoái, ông đã nêu tên bà Merkel.
Trong các cuộc gặp với các lãnh đạo thế giới sau khi nhậm chức, ông Trump đã thể hiện một kiểu ngoại giao khác hơn. Gần đây nhất, ông đã bỏ ra khoảng thời gian cuối tuần để cùng đánh golf và ăn tối cùng Thủ tướng Nhật Shinzo Abe tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago, bang Florida. Ông cũng xây dựng tình bạn hữu gần gũi hơn với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Tuy nhiên, bà Merkel lại rất khác biệt bởi từng chia sẻ quan hệ đặc biệt gần gũi với người tiền nhiệm của ông Trump là Tổng thống Barack Obama. Bà Merkel là một trong số những đồng minh chủ chốt cuối cùng của ông Obama còn đang nắm giữ quyền lực ở châu Âu khi ông rời văn phòng. Và với tư cách nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn nhất và chính phủ ổn định nhất châu Âu, bà Merkel trong những năm qua đóng vai trò tiếng nói dẫn dắt châu lục này vượt qua hàng loạt cuộc khủng hoảng, từ kinh tế, an ninh cho tới vấn đề khủng hoảng di cư.
Cuộc gặp gỡ trực tiếp của bà Merkel với ông Trump diễn ra trong bối cảnh bà đang tìm kiếm nhiệm kỳ thứ tư của mình trong kỳ bầu cử tổ chức vào tháng 9 năm nay. Bản thân bà cũng nhận thức rõ rằng đây sẽ là thử thách khó khăn và nhấn mạnh vào sự cần thiết phải ổn định trong bối cảnh hậu Brexit.
Bà Merkel được cho là đã nghiên cứu rất kỹ các phát biểu và chính sách của ông Trump trước chuyến thăm này nhằm tìm ra các lĩnh vực hợp tác.
Cuộc gặp cũng diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump đã làm dấy lên quan ngại trong giới lãnh đạo châu Âu bằng chủ trương “Nước Mỹ trên hết” của mình. Ông cũng từng lên tiếng ủng hộ Brexit và tỏ ý hoài nghi về các hiệp định thương mại tự do. Đối diện với điều này, bà Merkel được dự kiến sẽ nhắc lại niềm tin rằng một EU vững mạnh vẫn nằm trong lợi ích chiến lược và kinh tế của nước Mỹ.
Bà cũng mang theo một phái đoàn thương mại bao gồm các lãnh đạo cấp cao nhất của các hãng sản xuất nổi tiếng như BMW và Siemens, chủ thuê hàng chục nghìn nhân công Mỹ, rất nhiều trong số này sinh sống ở các bang miền Nam đã giúp ông Trump giành chiến thắng trong kỳ bầu cử năm ngoái.
Vấn đề quân sự cũng được cho là rất gai góc khi ông Trump từng tuyên bố rằng NATO đã “lỗi thời” trước khi sửa lại rằng khối đồng minh này vẫn quan trọng. Nhưng ông được cho là sẽ nhắc lại lời kêu gọi các thành viên của NATO tuân thủ cam kết đóng góp chi phí quốc phòng.
Được biết, hiện chỉ có Mỹ và 4 quốc gia thành viên khác của NATO đóng góp đủ mức chi phí tương đương 2% GDP cho quốc phòng chung. Trong khi đó, mức đóng góp của Đức đã tụt hậu đáng kể.
