Ngày 20/5, phiên tòa sơ thẩm xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cựu Đô đốc Nguyễn Văn Hiến, cựu Thượng tá Đinh Ngọc Hệ (Út “trọc”) và các đồng phạm kết thúc phần thẩm vấn. Trước khi bước sang phần tranh luận, đại diện VKS giữ quyền công tố tại tòa nêu quan điểm luận tội. Theo đó, cựu Đô đốc Hải quân Nguyễn Văn Hiến bị đề nghị 3 đến 4 năm tù, Út “trọc” bị đề nghị 20 năm tù.
Đại diện Viện Kiểm sát tại phiên tòa.
Út “trọc” gian dối để lừa đảo
Mở đầu bản luận tội, đại diện VKS giữ quyền công tố tại tòa khẳng định: Quá trình điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tố tụng đối với cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến, Út “trọc” và các đồng phạm hoàn toàn công khai, minh bạch và đúng luật. Căn cứ hồ sơ, chứng cứ thu thập được, đủ căn cứ xác định các bị cáo đã phạm các tội: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, vi phạm quy định về quản lý đất đai, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Trong đó, cựu Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Thái Sơn (Bộ Quốc phòng) Đinh Ngọc Hệ, cựu Tổng Giám đốc Công ty CP tập đoàn Đức Bình Phạm Văn Diệt, cựu Giám đốc Công ty Yên Khánh Vũ Thị Hoan phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Công tố viên cho rằng, mặc dù trong quá trình điều tra, truy tố và ngay tại phiên tòa xét xử này, Đinh Ngọc Hệ chưa có thái độ ăn năn hối lỗi, luôn phủ nhận hành vi phạm tội bằng việc trút trách nhiệm lên đồng phạm và cho rằng bị cáo Phạm Văn Diệt, Vũ Thị Hoan khai không đúng sự thật. Cơ quan công tố khẳng định, Út “trọc” đã núp bóng, lợi dụng danh nghĩa của Tổng Công ty Thái Sơn (Bộ Quốc phòng) để thành lập nhiều công ty tư nhân nhưng đặt tên gây nhầm lẫn là các công ty của Bộ Quốc phòng, nhằm thực hiện những hoạt động vi phạm pháp luật. Những công ty này đứng tên người thân của Út “trọc”, nhưng đều do bị cáo này đứng sau điều hành.
Năm 2006, Út “trọc” biết Quân chủng Hải quân có chủ trương sử dụng một số khu đất quốc phòng tại TP.HCM để làm kinh tế, bị cáo này đã chỉ đạo Vũ Thị Hoan (lúc đó là Giám đốc Công ty Yên Khánh) ký tờ trình gửi Bộ Tư lệnh Hải quân đề nghị hợp tác đầu tư kinh doanh tại khu đất số 7-9 trên đường Tôn Đức Thắng (thuộc phường Bến Nghé, quận 1, TP.HCM). Và để Quân chủng Hải quân, Công ty Hải Thành (Quân chủng Hải quân) tin tưởng, ký hợp đồng hợp tác, trong tờ trình Út “trọc” cùng Vũ Thị Hoan đã cố tình phản ánh gian dối về năng lực tài chính, nguồn nhân lực và bịa ra các dự án mà Công ty Yên Khánh đã và thực hiện. Thực tế là Công ty Yên Khánh mới chỉ được thành lập vài tháng, không đủ năng lực thực hiện dự án xây dựng cao ốc văn phòng như đã “hứa”.
Sau khi ký được hợp đồng, thành lập công ty liên doanh (Công ty Yên Khánh Hải Thành), Đinh Ngọc Hệ chỉ đạo bị cáo Phạm Văn Diệt và Vũ Thị Hoan làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng khu đất số 7-9 từ đất quốc phòng sang mục đích khác. Út “trọc” và các đồng phạm đã thực hiện việc lừa cơ quan chức năng để được cấp, đổi GCN quyền sử dụng đất từ Công ty Hải Thành sang Công ty Yên Khánh Hải Thành. Sau đó các bị cáo đã đem GCN quyền sử dụng lô đất số 7-9 bảo lãnh thế chấp cho các công ty khác của Út “trọc” để vay tiền tại chi nhánh Ngân hàng BIDV tại TP.HCM. Số tiền vay được các bị cáo sử dụng vào mục đích riêng không liên quan đến dự án liên doanh, gây thất thoát hơn 525 tỷ đồng. “Đủ căn cứ xác định Đinh Ngọc Hệ phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Hệ 20 năm tù...” – công tố viên nêu quan điểm.
Cựu Đô đốc Hải quân vô ý phạm tội?
Cũng theo cáo buộc của cơ quan công tố quân sự, hơn 6.700 m2 (lô đất số 2, 7-9, 9-11 đường Tôn Đức Thắng) có nguồn gốc đất quốc phòng đã bị chuyển sang cho tư nhân, cầm cố vay ngân hàng... khiến Quân chủng Hải quân mất quyền kiểm soát. Cụ thể, năm 2006, ba khu đất trên được giao cho Công ty Hải Thành để tổ chức hợp tác với các doanh nghiệp làm kinh tế nhưng phải đảm bảo đúng quy định pháp luật, giữ được quyền sử dụng đất và có lợi cho Quân chủng Hải quân. Quá trình thực hiện, các bị cáo Bùi Như Thiềm (cựu Trưởng Phòng Kinh tế), Bùi Văn Nga (cựu Giám đốc Công ty Hải Thành) và Đoàn Mạnh Thảo (cựu Trưởng Phòng Tài chính) đã đề xuất với lãnh đạo Bộ Tư lệnh Hải quân và trực tiếp thực hiện các phương án chuyển đổi mục đích sử dụng 3 khu đất trên thành đất kinh tế trái với quy định của pháp luật về quản lý đất đai.
Vào thời điểm đó, dù chưa có báo cáo đề nghị Bộ Quốc phòng trình Thủ tướng cho điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, nhưng các bị cáo Thiềm và Thảo đã trình lãnh đạo Quân chủng Hải Quân để ký các hợp đồng liên doanh xây dựng cao ốc văn phòng cho thuê trong 45-49 năm với mức khoán 4,5-5 USD/ 1m2/ tháng. Sau khi Bộ Quốc phòng có ý kiến đồng ý cho Quân chủng Hải quân thực hiện liên doanh làm kinh tế, nhưng phải đảm bảo giữ đất quốc phòng, cựu Đô đốc Nguyễn Văn Hiến đã đưa 3 khu đất trên vào hợp tác xây dựng văn phòng cho thuê. Tuy nhiên, do thiếu kiểm tra, giám sát chặt chẽ, 3 lô “đất vàng” sau đó đã bị Út “trọc” và các đồng phạm mang đi thế chấp, chuyển nhượng cho bên thứ ba.
Với các phân tích ở trên, công tố viên cho rằng, đủ cơ sở để khẳng định cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cựu Đô đốc Nguyễn Văn Hiến phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Đại diện VKS quân sự giữ quyền công tố tại tòa nhận định: Cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Văn Hiến thiếu trách nhiệm, không kiểm tra, giám sát khi liên kết với doanh nghiệp tư nhân dẫn đến việc mất quyền quản lý 3 lô đất ở đường Tôn Đức Thắng, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 939 tỷ đồng. Song, bị cáo Nguyễn Văn Hiến khi đó là Tư lệnh Quân chủng Hải quân, phải thực hiện nhiều chức trách nhiệm vụ trong thời điểm có nhiều vấn đề về tình hình biển đảo nên đã tin tưởng cấp dưới, không yêu cầu cấp dưới báo cáo. “Bị cáo là người phải chịu trách nhiệm, nhưng vô ý phạm tội, không có động cơ mục đích vụ lợi. Đề nghị HĐXX tuyên bị cáo Hiến 3-4 năm tù...” – công tố viên nêu quan điểm.
Tại bản luận tội, đại diện VKS quân sự giữ quyền công tố tại tòa cũng đề nghị HĐXX tuyên Phạm Văn Diệt 15 năm tù, Vũ Thị Hoan từ 7-9 năm tù, cùng về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Với nhóm tội vi phạm quy định về quản lý đất đai, bị cáo Bùi Như Thiềm bị đề nghị 7-9 năm tù, bị cáo Bùi Văn Nga 6-8 năm tù, bị cáo Đoàn Mạnh Thảo 5-7 năm tù, bị cáo Trần Trọng Tuấn 3-4 năm tù. Về trách nhiệm dân sự, các bị cáo phải liên đới bồi thường, gồm: Út “Trọc” phải nộp 80-100 triệu đồng, Phạm Văn Diệt 50-70 triệu đồng, Vũ Thị Hoan 20-30 triệu đồng.