Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu

Các y, bác sĩ phát tờ rơi hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cho bà con vùng cao. Nguồn ảnh: baodantoc.vn.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Hồ Quang Lợi- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho biết, dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết vừa lâu dài, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Đây là quan điểm chỉ đạo của Đảng được ghi trong Nghị quyết 21-NQ/TW đối với công tác dân số.

Tốc độ già hóa dân số nhanh

Ông Nguyễn Văn Tân- nguyên Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) cho biết, dân số Việt Nam hiện nay gần 98 triệu dân, đứng thứ 3 Đông Nam Á và đứng thứ 15 trên thế giới trong bảng xếp hạng dân số các nước và vùng lãnh thổ. Mục tiêu của nước ta là giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bổ, chất lượng dân số. Duy trì mức sinh thay thế, đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bổ dân số hợp lý.

Bên cạnh đó, công tác dân số ở Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đó là chênh lệch mức sinh giữa các địa phương; tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng lan rộng; tốc độ già hóa dân số nhanh; thực trạng mang thai, phá thai ở tuổi vị thành niên cao,...

Ông Nguyễn Văn Tân thông tin, từ năm 2011, Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn già hóa dân số. Hiện, Việt Nam nằm trong nhóm nước có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Tốc độ già hóa dân số liên tục tăng, năm 2011 là 7%, đến năm 2019 là 7,6%.

“Thời gian để chúng ta thích ứng với vấn đề này rất ngắn (20 năm), trong khi ở các nước, thời gian để quá độ từ “già hóa” sang già là từ 21-115 năm. Cơ cấu dân số già sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của đất nước cả về kinh tế, an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe”- ông Tân cho biết.

Khi số lượng người cao tuổi tăng lên, tỷ lệ người trong độ tuổi lao động giảm đi dẫn đến tình trạng thiếu nguồn lao động. Không chỉ vậy, bình quân chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi gấp 8 lần chăm sóc một đứa trẻ, chưa có viện dưỡng lão công dành cho người cao tuổi.

Đang có 5,2 người đóng BHXH cho 1 người hưởng. Dự kiến đến năm 2050 chỉ có 2 người đóng và 1 người hưởng. Do đó, chúng ta phải thay đổi chính sách đóng, hưởng, thu, chi để cân bằng giữa thu và chi bảo hiểm y tế, tránh tình trạng bội chi quỹ.

Hàng triệu đàn ông đối mặt nguy cơ ế vợ

Cũng theo ông Nguyễn Văn Tân, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang tăng nhanh và rất nghiêm trọng.

Dù xuất hiện muộn hơn so với các nước khác, tình trạng này tại Việt Nam tăng rất nhanh, đến năm 2013 đã có 113 bé trai/100 bé gái và 2018 có 114,5 bé trai/100 bé gái. Vừa qua, tỷ lệ này giảm xuống 111/100, nhưng vẫn là mức cao. Đây là hệ quả của việc coi trọng con trai, lựa chọn giới tính thai nhi.

Ông Tân cho rằng, nếu tình trạng này tiếp tục diễn ra, đến năm 2050, ít nhất chúng ta sẽ dư thừa 2,3 triệu và cao nhất là 4,3 triệu đàn ông không có khả năng kết hôn.

Ông Tân nhấn mạnh, sự mất cân bằng về giới tính này sẽ kéo theo những hậu họa khó lường về các vấn nạn xã hội. Đàn ông Việt sẽ khó lấy được vợ. Tình trạng thiếu phụ nữ sẽ nảy sinh ra vấn nạn mua bán trẻ em gái, phụ nữ, mại dâm…

Để giải quyết tình trạng này, giảm mất cân bằng giới tính khi sinh, ông Tân cho rằng cần phải đẩy mạnh tuyên truyền vận động làm thay đổi giá trị về bình đẳng giới.

Bên cạnh đó, những kỹ thuật công nghệ cao phát hiện sớm giới tính thai nhi ngay tuần 1-2 của thai kỳ đang khiến cho tình trạng loại bỏ thai nhi gái, chọn giới tính thai nhi nam ngày càng tăng. Do đó cần ngăn việc nhập khẩu công nghệ chỉ nhằm mục tiêu xác định giới tính thai nhi…