Dịch vụ giáo dục cho con em lao động di cư: Còn nhiều khoảng trống

Khó có cơ hội vào trường công lập

TS Nguyễn Hải Hữu - Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Nghề công tác xã hội Việt Nam cho biết, mặc dù Chính phủ đã có chính sách phát triển trường mầm non trong các khu có đông lao động nhưng quỹ đất quy hoạch để đầu tư xây dựng cơ sở giáo dục mầm non không đủ, dẫn đến thiếu trường lớp nghiêm trọng.

“Hiện khoảng 30% trẻ em di cư dưới 36 tháng tuổi chưa tiếp cận được với dịch vụ giáo dục mầm non trên địa bàn, các gia đình vẫn phải gửi vào các nhóm trông trẻ tự phát chưa đảm bảo an toàn. Thậm chí một số người lao động (NLĐ) di cư làm việc trong các khu công nghiệp (KCN) phải đưa người thân từ quê lên ở cùng để trông trẻ” - ông Hữu nói, đồng thời cho biết theo thống kê, hiện cả nước có khoảng 260 KCN, khu chế xuất đang hoạt động, với tổng số 2,8 triệu lao động, trong khi mới chỉ có 112 trường mầm non ở các khu này. Điều đó dẫn tới tình trạng thiếu trầm trọng cơ sở mầm non công lập cho trẻ em.

“Do thiếu nhà trẻ, mẫu giáo phục vụ cho con em công nhân và người dân địa phương, đã có không ít cơ sở mầm non tư thục, dân lập “mọc” ra để lao động nhập cư gửi con. Tuy nhiên, với mức phí khoảng 1 - 1,5 triệu đồng mỗi tháng, không phải gia đình nào cũng có đủ tiền. Vì thế, trẻ lại được gửi về quê cho ông, bà chăm sóc” - ông Hữu cho biết.

Đề cập về tiếp cận giáo dục đối với con em lao động di cư, GS.TS Đặng Nguyên Anh (Viện Xã hội học) cũng cho rằng, việc tiếp cận dịch vụ giáo dục của con em lao động di cư còn hạn chế. Qua khảo sát cho thấy, tại các KCN còn thiếu hụt trường mầm non, mẫu giáo. Hiện mới đáp ứng được 45% nhu cầu của NLĐ di cư. Trong khi đó trẻ em trong các gia đình di cư theo học các trường dân lập với chi phí cao hơn bởi hộ khẩu và tạm trú là vấn đề khó khăn với đối tượng này. Ngoài ra, vấn đề hộ khẩu/tình trạng đăng ký cư trú là rào cản lớn đến khả năng tiếp cận hệ thống giáo dục công lập đối với lao động di cư.

Lao động di cư khó tiếp cận chính sách an sinh xã hội

PGS.TS Lê Mạnh Hùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn khẳng định, bên cạnh những kết quả đạt được, việc bảo đảm an sinh xã hội ở nước ta vẫn còn những khoảng trống. Trong đó nhóm lao động di cư bao gồm di cư nội địa và di cư quốc tế vẫn còn bị hạn chế trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội và chưa được hưởng đầy đủ quyền, lợi ích hợp pháp từ hệ thống an sinh xã hội, đó là nhóm lao động di cư, bao gồm cả lao động di cư nội địa và lao động di cư quốc tế.

Theo số liệu của Tổ chức Di cư quốc tế (IOM) và Tổng cục Thống kê Việt Nam, hiện vẫn còn hàng trăm nghìn NLĐ Việt Nam di cư nội địa và di cư quốc tế gặp khó khăn trong tìm kiếm việc làm, ổn định nơi ở, khó khăn trong thụ hưởng dịch vụ y tế, giáo dục.

Thực tế trong những năm qua, chỉ số phát triển con người (HDI) phản ánh tuổi thọ, học vấn và thu nhập của người dân Việt Nam không ngừng tăng lên và hiện giờ Việt Nam đang xếp thứ 117/189 quốc gia về chỉ số phát triển con người.

Tuy nhiên, lao động di cư vẫn khó tiếp cận được chính sách an sinh xã hội, như: Chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn; chính sách hỗ trợ tạo việc làm từ Quỹ quốc gia về việc làm và các nguồn tín dụng khác; chính sách hỗ trợ phát triển tổ chức dịch vụ việc làm; các chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện; các chính sách về an toàn, vệ sinh lao động…

Theo PGS.TS Lê Mạnh Hùng - Hiệu trưởng Trường Đại học Công đoàn, bài toán cấp bách đặt ra là cần nhanh chóng hoàn thiện chính sách an sinh xã hội đối với lao động di cư, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay.