Động lực từ Dự án 5 - Chương trình Mục tiêu quốc gia 1719
Những năm gần đây, việc triển khai Dự án 5 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (Chương trình MTQG 1719) đã tạo ra những chuyển biến tích cực trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo. Ở nhiều địa phương, nhiều mô hình đang góp phần mở rộng cơ hội học tập, nâng cao dân trí và tạo nền tảng phát triển bền vững cho người dân vùng cao.
Trước thực trạng nhiều người dân xã Vạn Linh (tỉnh Nghệ An) chưa biết chữ, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Chi Lăng (trước đây) đã mở lớp xóa mù chữ tại địa phương. Lớp học thu hút 34 học viên ở nhiều độ tuổi khác nhau, phần lớn là những người mẹ, người vợ – lao động chính trong gia đình, hằng ngày bận rộn với công việc nương rẫy. Sau khi kết thúc khóa học, 100% học viên biết đọc, biết viết; trong đó có 5 học viên hoàn thành xuất sắc khóa học, chiếm 14,3%.
Thiếu tá Nguyễn Xuân Hóa - Chính trị viên Phó Đồn Biên phòng Mỹ Lý cho biết: Để không ảnh hưởng đến lao động sản xuất và sinh hoạt của bà con, lớp học được tổ chức vào các buổi tối từ thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần. Kết thúc khóa học, các học viên sẽ được kiểm tra, đánh giá kết quả và cấp chứng chỉ.
Những lớp học nhỏ giữa đại ngàn như vậy đang góp phần thay đổi nhận thức, mở ra cơ hội mới để phụ nữ vùng cao tiếp cận tri thức, áp dụng vào lao động, sản xuất nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo ở địa bàn khu vực biên giới.
Sau gần 5 năm triển khai Dự án 5, tỉnh Nghệ An đã quan tâm dành 21 danh mục dự án trường học, trong đó có 6 trường dân tộc nội trú và 15 trường phổ thông bán trú/trường có học sinh bán trú. Mua sắm thiết bị máy móc, trang thiết bị đào tạo cho 2 trường trung cấp; tuyên truyền, tư vấn, tập huấn nâng cao năng lực cho 10.000 lượt người; tổ chức 60 cuộc điều tra, khảo sát, dự báo nhu cầu học nghề…
Theo đánh giá của ngành chức năng, việc triển khai dự án đã góp phần phát triển giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề cho đồng bào DTTS và miền núi, tạo điều kiện tìm kiếm việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Còn ở tỉnh Đắk Lắk, từ nguồn lực Dự án 5, của Chương trình MTQG 1719, nhiều trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú trên địa bàn tỉnh đã được đầu tư xây dựng mới hoặc nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học. Cùng với đó, phương pháp giảng dạy, gắn với ngôn ngữ và văn hóa của các dân tộc được đổi mới, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Đến nay, tỷ lệ trường học đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh đạt 62%.
Theo Báo cáo của Bộ Dân tộc và Tôn giáo, trong 9 nhóm mục tiêu về Chương trình, nhóm mục tiêu về công tác giáo dục đã có những kết quả nổi bật, thuộc một trong 6 nhóm cơ bản đạt hoặc vượt kế hoạch đề ra.
Công tác đào tạo nâng cao năng lực cho cộng đồng và cán bộ triển khai Chương trình ở các cấp có nhiều kết quả nổi bật. Số tài liệu tập huấn, sổ tay được xây dựng là 12.470 bộ; có 3.549 lớp tập huấn cho cộng đồng được tổ chức với 176.814 lượt người tham gia; tổ chức 647 lớp tập huấn cho cán bộ triển khai Chương trình các cấp với 47.174 người tham gia; 243 đợt tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm trong nước với 7.995 người tham gia; tổ chức 57 hội nghị, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm với 7.931 lượt người tham gia.
Ban Chỉ đạo Trung ương các Chương trình MTQG giai đoạn 2021 - 2025 nhận định, sau 5 năm triển khai thực hiện, Dự án 5 đã hỗ trợ đầu tư tăng cường cơ sở vật chất, lớp học, đầu tư trang thiết bị dạy học hiện đại cho các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú và trường phổ thông có học sinh bán trú, góp phần nâng cao dân trí, bảo đảm điều kiện để xây dựng, phát triển chất lượng nguồn nhân lực vùng đồng bào DTTS và miền núi.
