Đứng dậy sau thảm họa

Ngày 6/2, tròn một năm ngày xảy ra trận động đất kinh hoàng ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Những vùng chịu hậu quả động đất hiện vẫn là những bãi đất trống và việc xây dựng lại cuộc sống mới còn ngổn ngang.

Anh Abdullah Yanar trồng hoa trước ngôi nhà container tại tỉnh Hatay (Thổ Nhĩ Kỳ) để tạo cảm giác chân thực hơn khi họ phải sống trong nơi trú ẩn tạm thời kể từ trận động đất kinh hoàng cách đây 1 năm. "Chúng tôi đã có mái che trên đầu, tuy nhiên, cũng thật khó khăn khi sống trong container với hai đứa trẻ" - anh Yanar nói.

Theo anh Yanar, mặc dù có một số công trình được xây dựng lại nhưng sẽ mất rất nhiều thời gian để khôi phục hoàn toàn thủ phủ lịch sử của tỉnh Antakya. Đối mặt với giá thuê nhà quá cao và nguồn cung cấp điện nước bấp bênh trong ngôi nhà container rộng 21m2, đôi khi anh cảm thấy tương lai mờ mịt.

Trận động đất mạnh 7,6 độ Richter xảy ra vào rạng sáng ngày 6/2/2023 đã san bằng các thị trấn và một phần của một số thành phố ở phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Nó đã giết chết hơn 53.000 người ở Thổ Nhĩ Kỳ và gần 6.000 người ở nước láng giềng Syria và khiến hàng triệu người mất nhà cửa.

Một năm trôi qua, những người sống sót và ở lại tỉnh Hatay vẫn phải sống chung với hậu quả. Phần lớn tỉnh này đã sụp đổ trong trận động đất nhưng hàng trăm tòa nhà bị phá hủy vẫn chưa được dọn dẹp, nhiều người trong số những cư dân Hatay bám trụ ở lại tỉnh hiện đang phải sống trong những ngôi nhà container.

Sau thảm họa, Chính phủ của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan hứa sẽ xây dựng lại 680.000 ngôi nhà tại 11 tỉnh trong vòng 2 năm, trong đó có khoảng 250.000 ngôi nhà ở Hatay. Các quan chức đã kịp công bố những ngôi nhà mới nhất dành cho các gia đình nhân dịp kỷ niệm một năm sau động đất.

Người dân cho biết, những ngôi nhà container nhìn chung đủ ấm vào ban đêm. Nhưng một số cư dân cuối cùng cũng được sống trong những ngôi nhà tiền chế rộng hơn một chút với hai phòng ngủ và một phòng khách. Trong số đó có Gulcan Yilmaz, 47 tuổi, một bà mẹ hai con - người đã được giải cứu một cách kỳ diệu khỏi đống đổ nát của tòa nhà 8 tầng 5 ngày sau trận động đất với đôi chân bị hoại tử vì lạnh. Kể từ đó, cô đã ở lại Hatay để tập vật lý trị liệu với đôi chân giả. Sau khi sống trong lều bạt một thời gian, cô đã chuyển đến ngôi nhà tiền chế ở khu Ekinci của thành phố Antakya vào tháng 9. Cô Yilmaz nói: “Trong mắt tôi, ngôi nhà tiền chế này là một cung điện. Nhưng tôi vẫn muốn sống ở một trong những căn hộ mới mà chính phủ đang xây dựng”.

Hiện, một số người Thổ Nhĩ Kỳ sống sót sau trận động đất vẫn chấp nhận sống trong lều bất chấp nhiệt độ qua đên giảm xuống 4 độ C. Ở Samandag - một thành phố ven biển phía Nam Thổ Nhĩ Kỳ, cô Ozden Kar sống cùng gia đình và người thân trong những căn lều dựng bên ngoài tòa nhà chính quyền thành phố, nơi cũng bị hư hại và hiện được làm từ container. Các nhà chức trách đã giới thiệu họ đến thành phố container ở Antakya - cách đó 40 phút lái xe nhưng họ muốn ở lại đây vì trường học của bọn trẻ và nơi lao động của chồng cô đều ở Samandag.

Tại khu chợ Uzun Carsi Bazaar lịch sử của Antakya, một số khu vực vẫn trụ được sau trận động đất nhưn căng thẳng kinh tế hiện rõ khi 1/3 người dân và khách du lịch đã không còn. Anh Fatih Uzunparmak là chủ sở hữu một xưởng sản xuất món tráng miệng nổi tiếng địa phương Cinaralti Kunefe - cửa hàng từng thường xuyên có hàng dài người xếp hàng bên ngoài cho biết: “Khách du lịch không đến Hatay nữa và nhiều người dân địa phương đã rời khỏi thành phố hoặc sống trong những ngôi nhà container nằm ở ngoại ô thành phố. Việc phục hồi sẽ mất thời gian”.

Trong khi đó tại Syria, trẻ em mồ côi sau động đất đã bắt đầu thích nghi với cuộc sống mới. Bà Eva Hinds - người phát ngôn của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cho biết, khoảng 542 trẻ em được tìm thấy “không có người đi cùng và bị tách biệt” sau trận động đất trên khắp Syria. Một số cuối cùng đã được đoàn tụ với cha mẹ, số khác được đưa đến với người thân hoặc đại gia đình hoặc được hỗ trợ chăm sóc.

Chính quyền địa phương ở Tây Bắc Syria cho biết, có ít nhất 537 trẻ em mất cha mẹ trong trận động đất, trong số đó, có 61 trẻ được ghi nhận là mất cả cha và mẹ, con số thực tế có thể cao hơn. Một năm sau, những đứa trẻ đó đã bắt đầu thích nghi với thực tế mới, hầu hết chúng hiện đang sống với đại gia đình trong khi một số ít hơn phải vào nhà nuôi dưỡng hoặc trại trẻ mồ côi.

Tuy nhiên, đối với nhiều đứa trẻ, việc mất cha mẹ trong trận động đất chỉ là bi kịch đầu tiên trong chuỗi bi kịch. Bà Kathryn Achilles - Người phát ngôn của Văn phòng Ứng phó Syria của Save the Children cho biết: “Hầu hết mọi người ở Syria vào thời điểm này đều có mối liên hệ cá nhân với sự mất mát do xung đột. Đó không phải là điều mà trẻ em phải học cách chung sống: phải đối mặt với sự mất mát, đối mặt với sự di dời cũng như đối mặt với việc mất đi gia đình và cộng đồng”.

“

Tái thiết nhà cửa và kiểm soát lạm phát là 2 mục tiêu mà giới chức trách Thổ Nhĩ Kỳ phải thực hiện sau trận động đất kép gây thiệt hại lớn. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ dự đoán, nền kinh tế của nước này sẽ thiệt hại hơn 50 tỷ USD do thảm họa, tương tự dự báo của các chuyên gia kinh tế.