Giải pháp cấp bách ứng phó hạn hán

Giải pháp lịch sử

Tuần này, một hình ảnh mới đang được chia sẻ rộng rãi trên các tài khoản mạng xã hội ở Thủ đô Bogota của Colombia, khi thành phố này đang vật lộn với cuộc khủng hoảng nước. Đó là hình ảnh của C. Montgomery Burns - nhân vật trong loạt phim hoạt hình “The Simpsons” - xuất hiện với câu nói: “Tôi thấy cách phân phối nước của bạn khác với của tôi”.

Hình ảnh này phản ánh cảm giác bi hài của một số người dân Bogota sau thông báo của chính quyền thành phố về việc người dân sẽ được phân bổ nước khi hạn hán do El Nino thúc đẩy mực nước các hồ chứa xuống mức thấp kỷ lục.

Việc phân bổ nước có hiệu lực từ cuối tuần trước. Bogota và hàng chục thị trấn xung quanh đã được chia thành 9 khu vực khác nhau với nước sinh hoạt bị cắt trong 24 giờ ở mỗi khu vực theo chu kỳ 10 ngày một lần. Các biện pháp này sẽ ảnh hưởng đến hơn 9 triệu người.

Chính quyền địa phương cho biết, họ có các kế hoạch dự phòng để đảm bảo trường học và bệnh viện có nguồn cung cấp nước liên tục. Tuy nhiên một số cư dân vẫn băn khoăn liệu họ có cần bắt đầu thân thiện với bạn bè khắp thị trấn để có được nước uống hay không. Các biện pháp này là một phần trong kế hoạch khẩn cấp do chính phủ Colombia và thị trưởng thành phố Bogota đưa ra sau khi các hồ chứa đạt mức “thấp kỷ lục”.

Theo chính quyền địa phương, các hồ chứa Chuza và San Rafael - một phần của Hệ thống Chingaza cung cấp 70% lượng nước uống của thành phố - đang ở những mốc đặc biệt nguy hiểm. “Chúng ta đừng lãng phí một giọt nước nào ở Bogota vào lúc này. Điều đó sẽ giúp chúng ta có thể dỡ bỏ hoặc giảm bớt những hạn chế này nhanh hơn” - Thị trưởng Bogota Carlos Fernando Galan nói trong một cuộc họp báo.

Ông Galan kêu gọi “một sự thay đổi hành vi bền vững theo thời gian và đảm bảo rằng nước là đủ cho tất cả mọi người”, đồng thời ông Galan cho biết, một số hồ chứa có công suất thấp hơn 20% so với mức trung bình lịch sử vào thời điểm này trong năm.

Không có gì lạ khi các thành phố ở Mỹ Latinh phải đối mặt với khủng hoảng nước. Bogota nối liền với phía Tây Bắc thành phố Mexico - nơi cũng có thể sắp cạn nước do sự kết hợp của biến đổi khí hậu và El Nino - địa lý và sự phát triển đô thị nhanh chóng gây căng thẳng lớn cho tài nguyên nước. Nhưng điều này đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại của Bogota khi thành phố buộc phải thực hiện các biện pháp phân phối nước.

Nguyên nhân thiếu nước

Bogota là một trong những thủ đô cao nhất thế giới với độ cao hơn 2.600m so với mực nước biển. Phía Đông là đỉnh núi Andes, phía Tây là một thung lũng tươi tốt uốn lượn qua Magdalena - con sông lớn nhất của Colombia và là nguồn nước quan trọng.

Độ ẩm từ các khu rừng nhiệt đới dọc theo sông Magdalena dâng lên các thung lũng trên núi và va chạm với nhiệt độ lạnh hơn ở trên đỉnh, tạo ra mưa. Như mọi người ở Bogota đều biết, mưa khá phổ biến ở thành phố, nơi phụ thuộc rất nhiều vào mưa để đáp ứng nhu cầu về nước.

“Hầu hết các thành phố trên thế giới đều phụ thuộc vào tầng ngầm nước để cung cấp nước. Bogota khác ở chỗ hầu hết nguồn cung cấp của chúng tôi đều đến từ nước mặt như hồ chứa, nơi dễ bị ảnh hưởng bởi mưa hơn” - ông Armando Sarmiento, giáo sư sinh thái học tại Đại học Javeriana ở Bogota nói và cho rằng, chính sự phụ thuộc vào mưa khiến Bogota đặc biệt dễ bị hạn hán.

Theo chính quyền địa phương, kể từ năm ngoái, thành phố đã trải qua thời kỳ khô hạn kéo dài do ảnh hưởng của El Nino. El Nino là kiểu khí hậu tự nhiên bắt nguồn từ Thái Bình Dương dọc theo đường xích đạo, ảnh hưởng đến thời tiết trên toàn cầu. Ở Colombia, nó đã khiến nhiệt độ tăng cao và lượng mưa thấp hơn.

Ở một đất nước bị chia rẽ về mặt chính trị như Colombia, tính cấp thiết của việc đối phó với El Nino là một điểm đồng thuận hiếm có. Chính phủ đã ban hành nghị định về thảm họa thiên nhiên vào tháng 1 để huy động các nguồn lực nhằm nỗ lực chống lại những tác động tàn phá của nó, bao gồm cháy rừng và căng thẳng về nước. Kế hoạch phân phối nước của Bogota đã được ủng hộ bởi Tổng thống Colombia.

Thanh tra Colombia - một cơ quan dân sự có nhiệm vụ bảo vệ nhân quyền và dân sự - đã đưa ra tuyên bố rằng, nguồn cung cấp nước đáng tin cậy lâu dài là quyền cơ bản của con người và Bộ Môi trường vào tháng 2 đã phát động một chiến dịch với hashtag #ElNinoNoEsUnJuego (El Nino không phải là một trò chơi) để cảnh báo người Colombia đừng đánh giá thấp cuộc khủng hoảng.

Khi hiện tượng nóng lên toàn cầu khiến thời tiết khắc nghiệt như sóng nhiệt và hạn hán trở nên phổ biến và nghiêm trọng hơn, các chuyên gia cảnh báo, áp lực lên hệ thống nước của các thành phố sẽ chỉ tăng lên. Bộ trưởng Môi trường Colombia Susana Muhamad kêu gọi chính quyền thành phố Bogota soạn thảo các kế hoạch dài hạn nhằm giải quyết nguồn cung cấp nước đang cạn kiệt.

Bà Muhamad cho biết: “Chúng ta đã đến mức không thể mong đợi nước sẽ xuống như trước đây nếu chúng ta không tôn trọng chu trình cung cấp tự nhiên của các hồ chứa”. Bà kêu gọi thành lập một lực lượng đặc nhiệm để hạn chế việc mở rộng đô thị của Bogota về phía các khu vực tự nhiên.

“

GS sinh thái học tại Đại học Javeriana (Bogota) Sarmiento cho rằng, mặc dù khó dự đoán khí hậu sẽ diễn biến như thế nào trong những năm tới, nhưng nhìn chung cả thành phố và quốc gia cần phải chuẩn bị tốt hơn cho các cuộc khủng hoảng trong tương lai ở quy mô lớn hơn nhiều. “Trong những thời điểm như thế này, mọi người nên tập trung sử dụng nước đúng mục đích. Nhưng có vấn đề lớn hơn nhiều cần giải quyết - đặc biệt là ở Bogota - khi đây là một trong những khu công nghiệp sầm uất nhất của Colombia. Việc sử dụng nước cần được tính toán ở phạm vi toàn xã hội” - GS Sarmiento nói.