Giới hạn nguyện vọng: Thí sinh có giảm cơ hội vào đại học?
Đề xuất giới hạn từ 5-10 nguyện vọng xét tuyển khiến nhiều ý kiến lo ngại sẽ giảm cơ hội trúng tuyển đại học của thí sinh.
Lo giảm cơ hội vào đại học
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm 2025, cả nước có 849.544 học sinh đăng ký xét tuyển trên hệ thống chung của Bộ. Hệ thống đã ghi nhận hơn 7,6 triệu nguyện vọng, tức là trung bình mỗi học sinh đăng ký 9 nguyện vọng. Trong khi ba năm qua, số nguyện vọng trung bình quanh mức 5.
Đáng chú ý, một thí sinh đăng ký 231 nguyện vọng đủ ngành, đủ trường từ Bắc vào Nam. Với lệ phí 15.000 đồng cho mỗi nguyện vọng, thí sinh này phải nộp tổng cộng 3,465 triệu đồng. Một thí sinh khác cũng ghi nhận đăng ký 120-160 nguyện vọng.
Trong khi đó, 3 năm qua, trung bình mỗi thí sinh đăng ký ở mức 5 nguyện vọng. Số lượng nguyện vọng tăng khiến quá trình lọc ảo năm nay phải tăng thêm 4 lần, thành 10 lần lọc ảo và lùi thời gian công bố điểm chuẩn nhằm đảm bảo kết quả chính xác và công bằng.
Trước bối cảnh đó, tại Hội nghị Giáo dục đại học năm 2025 tổ chức mới đây, Bộ GDĐT lấy ý kiến các trường về lượng nguyện vọng đăng ký xét tuyển.
Trong đó, ngoài phương án giữ nguyên như hiện nay là không giới hạn nguyện vọng, Bộ GDĐT bổ sung 2 đề xuất mới là tối đa 5 nguyện vọng và 10 nguyện vọng.
Đề xuất nay đang khiến nhiều thí sinh, phụ huynh lo ngại việc giảm số nguyện vọng sẽ ảnh hưởng cơ hội trúng tuyển. Em Dương Quỳnh Nhi, học sinh lớp 12 Trường THPT Phùng Khắc Khoan (Hà Nội) bày tỏ mong muốn Bộ GDĐT tiếp tục duy trì hình thức không giới hạn nguyện vọng, giúp thí sinh tăng cơ hội vào đại học.
Cùng quan điểm, chị Nguyễn Minh Hương, phụ huynh có con học lớp 12 Trường THPT Thăng Long (Hà Nội) cho rằng, việc được đăng ký nhiều nguyện vọng như “phao cứu sinh” cho học sinh, giúp các em yên tâm và nắm chắc suất vào đại học.
Giới hạn nguyện vọng để giảm lãng phí và rối loạn tuyển sinh
GS.TS Nguyễn Tiến Thảo – Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GDĐT cho biết, qua thống kê kết quả tuyển sinh năm 2025, có khoảng hơn 20% thí sinh đăng ký trên 10 nguyện vọng.
Tuy nhiên, theo ông Thảo, rất ít thí sinh trúng tuyển dựa vào những nguyện vọng ở cuối. Điều này cho thấy, đa phần các em chỉ đăng ký nhiều nguyện vọng vì tâm lý sợ rủi ro, cần chống trượt. Việc đăng ký nhiều nguyện vọng cũng khiến thí sinh không có trách nhiệm, thiếu động lực quyết tâm đạt được điều các em mong muốn, trong khi số lượng nguyện vọng quá lớn là một khó khăn cho công tác xét tuyển.
“Đây không phải mục tiêu của xét tuyển, mà là chỉ mục tiêu hình thức và sẽ dẫn tới lãng phí nguồn lực xã hội về lệ phí, về hệ thống và lãng phí nguồn lực cho các trường. Vấn đề này cần phải xem lại”, GS.TS Nguyễn Tiến Thảo cho biết.
PGS.TS Trần Thị Mỹ Diệu – Hiệu trưởng Trường đại học Văn Lang cho rằng cần khống chế số lượng nguyện vọng. Việc khống chế số lượng đòi hỏi thí sinh phải nắm bắt thông tin, suy nghĩ kỹ càng khi lựa chọn nguyện vọng xét tuyển. Tránh việc đăng ký quá nhiều mà không có định hướng rõ ràng nghề nghiệp tương lai, trúng tuyển không nhập học.
Điều này nhằm làm giảm công sức lọc ảo khi tuyển sinh. Các thí sinh khi lựa chọn nguyện vọng cũng cần cân nhắc kỹ càng, tránh việc đăng ký quá nhiều, trúng tuyển không nhập học.
PGS.TS Nguyễn Thanh Chương – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Giao thông Vận tải cho biết, theo quy chế hiện hành, thí sinh chỉ cần đăng ký ngành và trường, hệ thống sẽ tự động chọn tổ hợp môn và phương thức xét tuyển có điểm cao nhất để xét tuyển.
Tuy nhiên, cách làm này đôi khi gây khó khăn cho thí sinh, thậm chí có em đã trúng tuyển nhưng không biết mình được xét theo phương thức hay tổ hợp nào. Ông Chương đề xuất nên để thí sinh tự lựa chọn tổ hợp và phương thức xét tuyển cho từng ngành, từng trường, thay vì để hệ thống quyết định hoàn toàn.
Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn nhận định, việc không giới hạn số nguyện vọng đăng ký xét tuyển chưa hẳn mang lại nhiều cơ hội hơn cho thí sinh, mà đôi khi còn khiến các em rối bời, hoang mang, không biết lựa chọn ra sao. Như vậy, từ chỗ tưởng tạo thuận lợi lại vô tình gây khó khăn cho thí sinh. Vì thế, Bộ sẽ nghiên cứu quy định giới hạn ở mức phù hợp, vừa đảm bảo quyền lựa chọn tối đa cho thí sinh, vừa tránh tình trạng xử lý quá phức tạp.
