Hà Nội cần đóng vai trò dẫn dắt trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh

PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ tri thức TP Hà Nội đánh giá cao việc TP Hà Nội trong khoảng thời gian chưa nhiều đã chỉ đạo để lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 57 – NQ/TW và Luật Thủ đô trong lĩnh vực KHCN. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội; cho thấy Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu tinh thần của Trung ương mà còn cụ thể hóa ngay thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện & Luật Thủ đô.

“Đây là bước đi thể hiện tính tiên phong, chủ động và quyết liệt của Hà Nội trong việc biến “chủ trương” thành “hành động thực tế”, PGS.TS Bùi Thị An nói và nhấn mạnh thêm, 6 nghị quyết bao quát nhiều khía cạnh: Từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ, đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu.

Ngoài ra, khi có khung pháp lý rõ ràng và cụ thể, doanh nghiệp, viện- nhà trường, nhà khoa học sẽ mạnh dạn tham gia, giảm tâm lý e ngại rủi ro. Hà Nội có thể trở thành “thủ phủ” của đổi mới sáng tạo, đóng vai trò dẫn dắt cả nước trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Cũng theo bà An, Thủ đô không chỉ là trung tâm chính trị mà còn phải là trung tâm khoa học – công nghệ. 6 nghị quyết đồng thời được ban hành sẽ giúp Hà Nội chứng minh vai trò đầu tàu, góp phần lan tỏa chính sách xuống các địa phương khác.

Bà An nhấn mạnh, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế, nếu không hành động nhanh và đồng bộ, Hà Nội sẽ mất lợi thế. 6 nghị quyết chính là “gói giải pháp cấp tốc” để nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức.

Góp ý thêm, bà An cho rằng, cần rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm thực thi: Phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp; tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không có người chịu trách nhiệm cuối cùng”; Xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả theo mốc thời gian cụ thể (6 tháng – 1 năm).

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Trung Chính, Chủ tịch Tập đoàn công nghệ CMC bày tỏ sự nhất trí với 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND Thành phố dự kiến ban hành. 6 Nghị quyết này được thông qua sẽ tạo cú hích, tiền đề để cho Thủ đô phát triển. Do đó ông Chính bày tỏ mong muốn HĐND sớm thông qua, triển khai các Nghị quyết, trong quá trình triển khai còn vướng mắc thì sẽ tháo gỡ, điều chỉnh cho phù hợp.

Theo ông Chính, để các Nghị quyết được thông qua, triển khai đạt hiệu quả thì rất cần có cơ quan đầu mối, điều phối hoạt động như Sở Khoa học và công nghệ, Sở Tài chính,… Song song với 6 Nghị quyết thì cần xây dựng kế hoạch triển khai cho từng giai đoạn.

“Chúng tôi đã phối hợp với Sở Khoa học Công nghệ và Khu công nghệ cao Hòa Lạc triển khai 2 Nghị quyết về Trung tâm đổi mới sáng tạo, chúng tôi rất mong sớm được thông qua, Thành phố có những ưu đãi, hỗ trợ để triển khai hiệu quả. Thành phố đã có những hướng dẫn về mô hình Trung tâm đổi mới sáng tạo và mô hình hợp tác 3 nhà do đó tháo gỡ nhiều vướng mắc hơn so với giai đoạn đang xây dựng Nghị quyết vì hiện nay đã có Nghị quyết về phối hợp công tư. Vấn đề bây giờ là cần triển khai nhanh các Nghị quyết để tạo ra những hiệu quả cụ thể”, ông Nguyễn Trung Chính chia sẻ.

Là một nhà giáo, GS.TSKH Nguyễn Đình Đức – Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh thể chế đúng và trúng sẽ tạo động lực phát triển cho Thủ đô.

GS Đức cho biết từng tham gia nhiều hội nghị góp ý về 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND TP dự kiến ban hành, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Điều ông mừng nhất chính là sự chuyển biến mạnh mẽ về thể chế – yếu tố cốt lõi, quyết định sự phát triển bền vững của Thủ đô. Theo GS Nguyễn Đình Đức, việc Quốc hội ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) là bước tiến vượt bậc, mở ra nhiều cơ chế đặc thù cho Hà Nội. Thể chế tốt sẽ là nền tảng để thành phố triển khai hiệu quả các nghị quyết Trung ương, trong đó có giáo dục – đào tạo và đổi mới sáng tạo.

“Nhờ cơ chế tự chủ, Trường Đại học Công nghệ có thể chủ động trong việc quyết định, trả lương, trao học bổng, tạo môi trường học thuật cạnh tranh, từ đó phát triển từng ngày. Thể chế vô cùng quan trọng, phải trúng và đúng thì mới thúc đẩy sự đổi thay,” ông khẳng định. Liên hệ trực tiếp với việc thực hiện Nghị quyết 57, GS Nguyễn Đình Đức nêu rõ: Hà Nội cần chỉ đạo cụ thể để các xã, địa phương không chỉ chuyển đổi số mà còn khơi dậy tiềm năng nội tại nhằm phát triển công nghệ cao.

Dịp này, ông Đức đề nghị TP ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

“Không chỉ doanh nghiệp mà cả các xã cũng phải tham gia, có như vậy mới tạo sự chuyển biến đồng bộ,” GS nhấn mạnh. Một trong những điểm GS Nguyễn Đình Đức đánh giá cao trong 6 nghị quyết của thành phố là chính sách thu hút chuyên gia nước ngoài. Ông cho rằng, ngoài chế độ chính sách, cần có sự đồng hành của toàn bộ hệ thống chính trị để hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh, gắn kết với môi trường quốc tế. Quan trọng nhất là phải có cơ chế công khai, minh bạch. Chỉ khi đó Hà Nội mới thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà khoa học trong và ngoài nước.

6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND Thành phố dự kiến ban hành, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, bao gồm: Nghị quyết quy định chi tiết một số chính sách đặc thù phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của thành phố Hà Nội; Nghị quyết quy định cơ chế, chính sách về đầu tư, hỗ trợ phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo của thành phố Hà Nội (thực hiện Khoản 1; điểm d Khoản 3; Khoản 5 Điều 23 của Luật Thủ đô); Nghị quyết quy định hoạt động thử nghiệm có kiểm soát tại thành phố Hà Nội (thực hiện Điều 25 Luật thủ đô); Nghị quyết thông qua Đề án “Thành lập Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội”; Nghị quyết phê duyệt Đề án thí điểm thành lập Quỹ đầu tư mạo hiểm thành phố Hà Nội (Thực hiện Điều 36 của Luật Thủ đô); Nghị quyết thông qua Đề án thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội.