Xác định giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ chính trị trọng tâm và phải đi trước một bước, tỉnh Hà Tĩnh đang huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, tập trung tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ triển khai, phấn đấu bàn giao tối thiểu 80% mặt bằng sạch trong năm 2026 để phục vụ thi công dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Tuyến đường sắt tốc độ cao, đoạn qua tỉnh Hà Tĩnh có chiều dài khoảng 103,4 km, đi qua 23 xã, phường và được bố trí 3 nhà ga (gồm 2 ga khách, 1 ga hàng hóa). Qua rà soát sơ bộ, dự án sẽ ảnh hưởng đến gần 1.800 hộ dân, trong đó khoảng 1.350 hộ cần bố trí tái định cư. Các địa phương đã đề xuất xây dựng 37 khu tái định cư với tổng diện tích gần 90 ha.
Để chủ động triển khai các bước chuẩn bị, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng cấp tỉnh, tổ chức họp nhằm triển khai các nhiệm vụ trọng tâm, rà soát tiến độ và tháo gỡ vướng mắc trong công tác kiểm kê, quy hoạch, tái định cư.
Theo đó, nhiều ý kiến đề xuất địa phương cần sớm bàn giao hướng tuyến và mốc giới giải phóng mặt bằng để các địa phương chủ động triển khai. Tỉnh ủy yêu cầu toàn hệ thống chính quyền xác định đây là nhiệm vụ cấp bách, phải tập trung thực hiện quyết liệt, phấn đấu bàn giao tối thiểu 80% mặt bằng trước tháng 12/2026 và tiến tới hoàn tất toàn bộ trong năm 2027.
UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng chỉ đạo các đơn vị liên quan tiến hành rà soát lại thiết kế kỹ thuật tại các vị trí còn bất cập, hạn chế ảnh hưởng đến các công trình tôn giáo, hạ tầng thiết yếu và sinh hoạt của người dân. Đồng thời, các sở, ngành chức năng được phân công rõ trách nhiệm, trực tiếp hỗ trợ các địa phương tháo gỡ khó khăn.
Tỉnh cũng chỉ đạo tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu đúng bản chất, mục tiêu của dự án; đồng thời, chủ động xây dựng phương án sinh kế phù hợp, đảm bảo đời sống người dân sau tái định cư.
Về chính sách bồi thường, tỉnh Hà Tĩnh khẳng định thực hiện đúng quy định pháp luật, bảo đảm công bằng, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Tuy nhiên, kiên quyết không chấp nhận các trường hợp cố tình xây dựng, cơi nới trái phép nhằm trục lợi từ chính sách.
Phường Hà Huy Tập (tỉnh Hà Tĩnh) là địa phương được giao nhiệm vụ triển khai sớm nhất khu tái định cư phục vụ dự án. Tuyến đường sắt đi qua địa bàn dài 9,1 km, ảnh hưởng đến 207 hộ dân. Địa phương đã quy hoạch khu tái định cư tại thôn Liên Vinh với diện tích 3,6 ha. Hai khu tái định cư bổ sung cũng đã được nghiên cứu, bố trí tại các vị trí có hạ tầng thuận lợi, đáp ứng yêu cầu kết nối lâu dài.
Ông Tô Thái Hoà, Chủ tịch UBND phường Hà Huy Tập cho biết, mọi phần việc đều đang được triển khai theo lộ trình rõ ràng, từ hoàn thiện hồ sơ thiết kế, lựa chọn nhà thầu đến kiểm đếm hiện trạng đất đai. Đặc biệt, phường đã tổ chức quay phim, chụp ảnh toàn bộ hiện trạng đất và công trình làm căn cứ pháp lý cho công tác kiểm kê, ngăn chặn tình trạng xây dựng trái phép để “đón” đền bù.
Tại xã Cẩm Lạc, tuyến đường đi qua có chiều dài 8,1km, ảnh hưởng đến hơn 117 hộ dân. Chính quyền xã đã đề xuất 4 khu tái định cư trên diện tích 9,2ha, với khoảng 100 hộ dân cần bố trí nơi ở mới. Địa phương chủ động tổ chức họp dân, công khai quy hoạch, vận động người dân cam kết không xây dựng, trồng cây trái phép.
Ông Võ Xuân Lưu (trú tại thôn Hưng Đạo, xã Cẩm Lạc) cho biết, sau khi được tuyên truyền rõ ràng, gia đình hoàn toàn đồng thuận, không cơi nới, không cải tạo để trục lợi. Chúng tôi hiểu đây là dự án lớn, có ý nghĩa lâu dài với tỉnh nhà.
Ông Biện Văn Thuyết, Bí thư Đảng ủy xã Cẩm Lạc cho biết: “Dự án đi qua 3 xã cũ sau sáp nhập, khối lượng công việc rất lớn. Tuy nhiên, chúng tôi xác định sự đồng thuận của nhân dân là yếu tố then chốt. Mọi thông tin đều được minh bạch, công khai, lắng nghe ý kiến từ cơ sở”.
Với quyết tâm cao của tỉnh, sự vào cuộc đồng bộ của các sở, ngành, địa phương và tinh thần đồng thuận từ nhân dân, Hà Tĩnh đang từng bước tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ, tạo nền tảng vững chắc để bàn giao mặt bằng sạch đúng hạn.
Đây không chỉ là trách nhiệm với một dự án trọng điểm quốc gia, mà còn là cơ hội quan trọng để tỉnh nâng cấp hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và định hình diện mạo đô thị trong thời kỳ mới.