Hà Tĩnh: Yêu cầu xử lý, chấm dứt hàng loạt bất cập tại Đền Chợ Củi

Ông Lê Ngọc Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh vừa ban hành Kết luận thanh tra số 07KT-UBND về công tác quản lý và tổ chức các hoạt động tại Di tích Quốc gia Đền Chợ Củi (thuộc xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh).

Tại kết luận thanh tra, mặc dù quy hoạch đã được UBND tỉnh phê duyệt, song chính quyền địa phương chưa thực hiện việc cắm mốc và không ban hành quy định quản lý nên quy hoạch đền Chợ Củi vẫn chưa được thực hiện.

Hiện nay, đền Chợ Củi chỉ sử dụng theo hiện trạng khuôn viên đã có trước khi quy hoạch. Phần lớn các hạng mục công trình chưa được đầu tư xây dựng theo đúng quy hoạch đã duyệt. Diện tích đất quy hoạch chưa được cắm mốc và chính quyền địa phương chưa ban hành các quy định quản lý quy hoạch dẫn đến việc cơi nới, vi phạm... Phía mép bờ sông bên ngoài đường vào di tích (phía bắc đền) có 12 ki-ốt do các hộ gia đình tự ý xây dựng trái phép, đang kinh doanh.

Ngoài ra, BQL di tích đền Chợ Củi không thực hiện quản lý toàn bộ lao động làm việc tại đền. Chưa thực hiện đầy đủ việc ký hợp đồng lao động đối với các thành viên tổ nội tự và tổ giữ xe; không thực hiện chi trả lương, chế độ cho phần lớn người lao động và các hoạt động tại di tích mà giao khoán cho gia đình "thủ nhang" và tổ giữ xe. Việc này không đúng quy định.

Về việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí tại BQL, chưa thực hiện đầy đủ chế độ kế toán hành chính sự nghiệp theo quy định.

Không công khai minh bạch các khoản thu, chi

Theo kết luận của thanh tra, Đền Chợ Củi được công nhận di tích lịch sử, văn hoá cấp Quốc gia đã đáp ứng nhu cầu văn hoá tâm linh của Nhân dân cả nước. Đây cũng là di tích văn hóa tâm linh thuộc sở hữu chung của cộng đồng dân cư, không phải là nơi thờ tự riêng của hộ gia đình, cá nhân hay của một dòng họ nào. Tuy nhiên, trong thời gian dài, gia đình các "thủ nhang" là ông Nguyễn Sỹ Quý và Nguyễn Sỹ Hoá đã chiếm hữu, quản lý.

Đoàn thanh tra đã trực tiếp làm việc với các đơn vị, địa phương có liên quan đồng thời xem xét các hồ sơ, tài liệu liên quan đến nội dung thanh tra, xét Báo cáo số 02/BC-ĐTT ngày 31/12/2023 của Đoàn Thanh tra về kết quả thanh tra công tác quản lý và tổ chức các hoạt động tại Di tích Đền Chợ Củi, ý kiến của Thanh tra tỉnh tại Văn bản số 71/TT-ĐTTm ngày 31/12/2023.

Theo đó, từ sau khi được thành lập và kiện toàn theo từng giai đoạn cho đến nay Ban Quản lý di tích đã không đảm nhận và không thể hiện được vai trò, chức năng nhiệm vụ được giao, công tác quản lý các hoạt động tại di tích vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế.

Về cơ cấu tổ chức, quá trình hoạt động Ban Quản lý di tích Đền Chợ Củi không thực hiện quản lý toàn bộ lao động làm việc tại Đền, việc phân công nhiệm vụ chưa kịp thời, chưa thực hiện đầy đủ việc ký hợp đồng lao động đối với các thành viên tổ nội tự và tổ giữ xe, không thực hiện chi trả lương, chế độ cho phần lớn người lao động và các hoạt động tại di tích mà giao khoán cho gia đình "thủ nhang" và tổ giữ xe là không đúng quy định.

Việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí tại Ban Quản lý di tích cũng chưa thực hiện đầy đủ chế độ kế toán hành chính sự nghiệp theo quy định, xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ nhưng chưa cập nhật kịp thời các văn bản nên một số văn bản sử dụng làm căn cứ để xây dựng quy chế đã hết hiệu lực, một số nội dung quy định trong quy chế chi tiêu nội bộ chưa đúng quy định.

Việc giao khoán cho gia đình "thủ nhang" là ông Nguyễn Sỹ Quý, ông Nguyễn Sỹ Hóa thu, chi và quản lý tiền công đức, tiền tài trợ, cúng tiến của các tổ chức, cá nhân mà không có quy chế phân cấp rõ ràng cụ thể về nguồn thu, nhiệm vụ chi; không ban hành quy chế giám sát, phối hợp kiểm kê nguồn thu công đức giữa gia đình "thủ nhang" và Ban Quản lý di tích, dẫn đến Ban Quản lý di tích hoàn toàn không nắm được số liệu thực tế các khoản thu, chi này; hằng năm không ban hành quyết định về mức kinh phí giao khoán và cũng không thực hiện việc điều chỉnh kinh phí giao khoán tiền công đức theo mức độ đóng góp công đức của người dân, du khách.

Đối với nguồn thu từ hoạt động dịch vụ cúng lễ, dịch vụ viết tấu sớ, dịch vụ cho thuê ki ốt bán hàng trong khuôn viên khu di tích chưa được đưa vào quản lý. Việc tổ chức các lễ hội chưa được quan tâm đúng mức, hằng năm không thành lập Ban tổ chức lễ hội, không tổ chức được phần hội mà chủ yếu là người dân, du khách đi lễ, thực hiện tín ngưỡng tâm linh mang tính tự phát.

Gia đình thủ nhang chưa phối hợp tốt với cơ quan chức năng trong công tác quản lý các hoạt động tại di tích; quá trình hoạt động chưa thực hiện tốt việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng nguồn công đức (không lập sổ ghi chép rõ ràng, không công khai minh bạch các khoản thu, chi).

Xử lý trách nhiệm các đơn vị, cá nhân

Để xảy ra các tồn tại, hạn chế trên trong thời gian dài, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng cũng đề nghị xem xét xử lý trách nhiệm các đơn vị, cá nhân liên quan.

Theo đó, ông Nguyễn Hải Nam, nguyên Chủ tịch UBND huyện Nghi Xuân bị xem xét xử lý trách nhiệm do tổ chức cuộc họp thống nhất khoán tiền công đức năm 2016 không có thành phần của sở, ngành liên quan. Trong 2 năm 2018, 2019, ông Nam trực tiếp ký quyết định giao thu nộp tiền công đức tại Ban quản lý di tích đền Chợ Củi mỗi năm là 2,5 tỷ đồng. Việc này chưa phù hợp với nội dung giao khoán tiền công đức theo đề án của UBND tỉnh.

Ông Nguyễn Phi Phượng, nguyên Chủ tịch UBND xã Xuân Hồng chưa chỉ đạo sát sao, thực hiện tốt việc phối hợp với ban quản lý di tích trong công tác quản lý dẫn đến việc cơi nới, vi phạm chỉ giới quy hoạch, nhiều ki ốt của các hộ gia đình xây dựng trái phép…

Ông Trần Vũ Quang, Nguyễn Long Thiên, Đậu Đình Hà - nguyên Trưởng BQL di tích đền Chợ Củi là những người chịu trách nhiệm quản lý, bảo vệ, song không thể hiện đúng vai trò, chức năng nhiệm vụ dẫn đến hoạt động còn nhiều bất cập, xảy ra nhiều khiếu kiện.

Gia đình "Thủ nhang" chưa thực hiện tốt việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng nguồn công đức theo quy định. Chưa phối hợp tốt với cơ quan chức năng trong công tác quản lý các hoạt động tại di tích theo quy định.

Ngoài ra, xem xét trách nhiệm đối với các tổ chức như Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Nghi Xuân, BQL khu di tích đền Chợ Củi, UBND xã Xuân Hồng do chưa thực hiện tốt vai trò, chức năng nhiệm vụ dẫn đến những sai phạm tại di tích.

Để khắc phục các hạn chế, giải quyết dứt điểm các nội dung tồn tại nêu trên, UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo UBND huyện Nghi Xuân triển khai cắm mốc và tổ chức thực hiện Quy hoạch chi tiết Khu di tích Lịch sử - Văn hóa Quốc gia Đền Chợ Củi (tỷ lệ 1/500) đã được UBND tỉnh phê duyệt.

Giao Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, UBND huyện Nghi Xuân và các tổ chức, cá nhân liên quan tiến hành kiểm điểm theo thẩm quyền và làm rõ trách nhiệm đối với các tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra trong các nội dung trên.

Đối với công tác tổ chức quản lý tại khu di tích: giao UBND huyện Nghi Xuân chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan xây dựng và ban hành Quy chế quản lý phù hợp, hiệu quả. Đến hết ngày 05/01/2024, chấm dứt việc khoán công tác quản lý tiền công đức của Đền Chợ Củi cho hộ gia đình "thủ nhang"; thành lập Hội đồng quản lý, kiểm kê hằng ngày hoặc hằng tuần và nộp tiền công đức vào Ngân sách để thực hiện quản lý thu, chi theo đúng quy định pháp luật.

Đối với các gia đình "thủ nhang" phải chấm dứt việc chiếm hữu, quản lý khu vực nội tự của Đền Chợ Củi, bàn giao cho Ban Quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân chậm nhất là ngày 15/01/2024

Đối với khoản tiền công đức còn thiếu đến 31/12/2022 của hộ gia đình Thủ nhang còn lại 1,7 tỷ đồng đồng yêu cầu hộ thủ nhang là ông Nguyễn Sỹ Quý nộp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh.

Giao UBND huyện Nghi Xuân thu hồi số tiền chi sai chế độ lương và phụ cấp của các đối tượng với số tiền 143.055.300 đồng và số tiền khoán công tác phí năm 2018 chi sai quy định 12 triệu đồng, nộp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh.

Kết luận thanh tra công tác quản lý và tổ chức các hoạt động tại Di tích Quốc gia Đền Chợ Củi, xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân, UBND tỉnh yêu cầu Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nội Vụ, UBND huyện Nghi Xuân, Ban Quản lý dịch vụ công ích và các điểm du lịch huyện Nghi Xuân, UBND xã Xuân Hồng và các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện nghiêm túc kết luận này.